Οι γλωσσικές στάσεις ομιλητριών της ελληνορομανί διαλέκτου Αρλί

Καλπζαζίδου & Αλβανούδη AWPEL 4 (ελληνικά)
Published: Jul 29, 2025
Γεωργία Καλπαζίδου
Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης
Αγγελική Αλβανούδη
Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης
Abstract

Η παρούσα εργασία εξετάζει τις γλωσσικές στάσεις ομιλητριών της ελληνορομανί διαλέκτου Αρλί στον Δενδροπόταμο Θεσσαλονίκης. Αξιοποιώντας τη μέθοδο της ημιδομημένης συνέντευξης και τα εργαλεία της θεματικής ανάλυσης και ανάλυσης λόγου, εξετάζουμε την εναλλαγή γλωσσών ανάλογα με την περίσταση επικοινωνίας και τις προτιμήσεις των ομιλητριών για τη χρήση της ρομανί και της ελληνικής, τον ρόλο της κοινωνικής ταυτότητας, των προκαταλήψεων και στερεοτύπων στη διαμόρφωση της γλωσσικής συμπεριφοράς των ομιλητριών και τις στάσεις τους απέναντι στη διατήρηση της ρομανί. Από την ανάλυση προκύπτει ότι οι ομιλήτριες εκφράζουν θετικές στάσεις απέναντι στη χρήση της αρλί και της ελληνικής, συνδέοντας την πρώτη με την αλληλεγγύη εντός της τσιγγάνικης κοινότητας και τη δεύτερη με το αυξημένο κοινωνικό γόητρο. Στο δείγμα καταγράφονται τάσεις γλωσσικής διατήρησης αλλά και γλωσσικής μετατόπισης.

Article Details
  • Section
  • Articles
Creative Commons License

This work is licensed under a Creative Commons Attribution 4.0 International License.

Authors who publish with this journal agree to the following terms:

Authors retain copyright and grant the journal right of first publication with the work simultaneously licensed under a Creative Commons Attribution licence that allows others to share the work with an acknowledgement of the work's authorship and initial publication in this journal.

Authors are able to enter into separate, additional contractual arrangements for the non-exclusive distribution of the journal's published version of the work (e.g. post it to an institutional repository or publish it in a book), with an acknowledgement of its initial publication in this journal.

Authors are permitted and encouraged to post their work online (preferably in institutional repositories or on their website) prior to and during the submission process, as it can lead to productive exchanges, as well as earlier and greater citation of published work (See The Effect of Open Access).

Downloads
Download data is not yet available.
References
Ελληνόγλωσση
Ιωαννίδου, Ε. 2022. “Στάσεις απέναντι στη γλώσσα.” Στο Δ. Γούτσος & Σ. Μπέλλα (επιμ.), Κοινωνιογλωσσολογία. Αθήνα: Gutenberg, 462-481.
Καλπαζίδου, Γ. 2022. Ελληνο-ρομανές προφορική εναλλαγή κωδίκων. Αδημοσίευτη Μεταπτυχιακή Διατριβή, Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης.
Καλπαζίδου, Γ. 2024. “Ελληνορομανές προφορική εναλλαγή κωδίκων.” Μελέτες για την Ελληνική Γλώσσα 43: 221-232.
Κοκκώνη, Ν. 2017. Διερεύνηση γλωσσικών στάσεων προς την Ελληνική και τη Ρομανί από πληθυσμούς Ρομά της Πάτρας, Αντιρρίου και Αγρινίου και εκπαιδευτικές προεκτάσεις. Αδημοσίευτη Μεταπτυχιακή Διατριβή, Πανεπιστήμιο Πατρών.
Παναγιωτίδου, Χ. Ι. 2014. Αφηγήσεις γυναικών από την κοινότητα των Ρομά γύρω από ζητήματα γλώσσας, ταυτότητας, ένταξης. Αδημοσίευτη Μεταπτυχιακή Εργασία, Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης. Σελλά-Μάζη, Ε. (2016). “Η διγλωσσία στην Ελλάδα.” Στο Ε. Σκούρτου, Β. Κούρτη-Καζούλλη, Ε. Σελλά-Μάζη, Α. Χατζηδάκη, Α. Ανδρούσου, Α. Ρεβυθιάδου, & Π. Τσοκαλίδου, Διγλωσσία & διδασκαλία της ελληνικής ως δεύτερης γλώσσας [Προπτυχιακό εγχειρίδιο]. Κάλλιπος, Ανοικτές Ακαδημαϊκές Εκδόσεις. https://hdl.handle.net/11419/6345
Σεχίδου, Ε. 2003. “Μείξη κωδίκων ή δανεισμός; Ελληνικές λεξικές μονάδες στη ρομανί.” Μελέτες για την Ελληνική Γλώσσα 23: 171-182.
Σεχίδου, Ε. 2005. Μελέτη μιας βαλκανικής διαλέκτου της ρομανί και των επαφών της με την ελληνική: Η διάλεκτος του Αγίου Αθανασίου Σερρών. Αδημοσίευτη Διδακτορική Διατριβή, Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης. Τσοκαλίδου, Ρ. 2006. “Εναλλαγή κωδίκων και φύλο. Η ελληνοαυστραλιανή περίπτωση.” Στο Θ.-Σ. Παυλίδου (επιμ.), Γλώσσα, Γένος, Φύλο. Ινστιτούτο Νεοελληνικών Σπουδών, 203-214.
Φακιολά, Μ. 2010. Κοινωνικές σχέσεις και ταυτότητες στην κοινότητα Ρομά της Αγίας Βαρβάρας. Αδημοσίευτη διδακτορική διατριβή. Πάντειο Πανεπιστήμιο Κοινωνικών και Πολιτικών Επιστημών.
Χατζησαββίδης, Σ. 1995. “Ελληνική-ρομανές (τσιγγάνικα): Μερικές περιπτώσεις αμοιβαίου δανεισμού.” Μελέτες για την Ελληνική Γλώσσα 15: 585-596.
Ξενόγλωσση
Adamou, E. 2010. “Bilingual speech and language ecology in Greek Thrace: Romani and Pomak in contact with Turkish.” Language in Society 3(9): 147-171.
Ahmed, S. 2014. The Cultural Politics of Emotion. Edinburgh University Press.
Appel, R. & Muysken, P. 1987. Language Contact and Bilingualism. London: Edward Arnold.
Bourhis, R. Y. & Maass, A. 2005. “Linguistic prejudice and stereotypes.” Στο U. Ammon, N. Dittmar, K. J. Mattheier & P. Trudgill (επιμ.), Sociolinguistics: An international handbook of the science of language and society. Vol. 2. Berlin: de Gruyter, 1587-1601.
Braun, V. & Clarke, V. 2006. “Using thematic analysis in psychology.” Qualitative Research in Psychology 3(2): 77-101. Cavanaugh, J. R. 2006. “Little women and vital champions: Gendered language shift in a Northern Italian Town.” Journal of Linguistic Anthropology 16: 194-210.
Clyne, M. & Kipp, S. 1997. “Trends and changes in home language use and shift in Australia, 1986-1996.” Journal of Multilingual and Multicultural Development 18(6): 451-473.
Dailey-O’Cain, J. & Liebscher, G. 2011. “Language attitudes, migrant identities and space.” International Journal of the Sociology of Language 212: 91-133.
Daskalaki, I. 2018. Gypsies, Childhood and Education in Greece: An Anthropological Study. Lambert Academic Publishing.
Dragojevic, M., Berglund, C., & Blauvelt, T. K. 2018. “Figuring out who’s who: The role of social categorization in the language attitudes process.” Journal of Language and Social Psychology 37(1): 28-50.
Dragojevic, M., Fasoli, F., Cramer, J., & Rakić, T. 2021. “Toward a century of language attitudes research: Looking back and moving forward.” Journal of Language and Social Psychology 40(1): 60-79. Echeverria, B. 2003. “Schooling, language, and ethnic identity in the Basque autonomous community.” Anthropology & Education Quarterly 34(4): 351-372.
Edwards, A. & Fuchs, R. 2018. “A cluster analysis of attitudes to English in Germany and the Netherlands.” World Englishes 37(4): 653-667. Fader, A. 2007. “Reclaiming sacred sparks: Linguistic syncretism and gendered language shift among Hasidic Jews in New York.” Journal of Linguistic Anthropology 17: 1-22. Gal, S. 1978. “Peasant men can’t get wives: Language change and sex roles in a bilingual community.” Language in Society 7(1): 1-16.
Garrett, P. 2010. Attitudes to Language. Cambridge: Cambridge University Press.
Halwachs, D. W. 2011. “Language planning and media: Τhe case of Romani.” Current Issues in Language Planning 12(3): 381-401.
Hancock, I. F. 2003. “Language corpus and language politics: The case of the standardization of Romani.” Στο F. Daftary & F. Grin (επιμ.), Nation-building, ethnicity and language politics in transition countries. Flensburg: European Centre for Minority Issues & Budapest: LGI Books, 267-286.
Hill, J. 1987. “Women’s speech in modern Mexicano.” Στο S. U. Philips, S. Steele & C. Tanz (επιμ.), Language, gender, and sex in comparative perspective. Cambridge: Cambridge University Press, 121-160.
Holmquist, J. C. 1985. “Social correlates of a linguistic variable: Α study in a Spanish village.” Language in Society 14: 191-203.
Hornsby, M. 2015. Revitalizing Minority Languages: New Speakers of Breton, Yiddish and Lemko. Basingstoke: Palgrave Macmillan. Karatsareas, P. 2022. “Semi-structured interviews.” Στο R. Kircher & L. Zipp (επιμ.), Research methods in language attitudes. Cambridge: Cambridge University Press, 99-113.
Kircher, R. & Zipp, L. 2022. “An introduction to language attitudes research.” Στο R. Kircher & L. Zipp (επιμ.), Research methods in language attitudes. Cambridge: Cambridge University Press, 1-16.
Kircher, R., Quirk, E., Brouillard, M., Ahooja, A., Ballinger, S., Polka, L., & Byers-Heinlein, K. 2022. “Quebec-based parents’ attitudes towards childhood multilingualism: Evaluative dimensions and potential predictors.” Journal of Language and Social Psychology 41(5): 527-552. Leschber, C. (2024). “Greek Romani.” Στο G. K. Giannakis (επιμ.), Encyclopedia of Greek Language and Linguistics Online. Brill. https://doi.org/10.1163/2666-6421_GLLO_SIM_056800
Liebscher, G. & Dailey-O’Cain, J. 2009. “Language attitudes in interaction.” Journal of Sociolinguistics 13(2): 195-222.
Matras, Y. 2002. Romani: A Linguistic Introduction. Cambridge: Cambridge University Press.
Matras, Y. 2009. Language Contact. Cambridge: Cambridge University Press. Maučec, G. 2013. “Identifying and changing stereotypes between Roma and non-Roma: From theory to practice.” Innovative Issues and Approaches in Social Sciences 6(3): 181-202. Nichols, P. C. 1983. “Linguistic options and choices for Black women in the rural south.” Στο Β. Thorne, C. Kramerae & N. Henley (επιμ.), Language, gender and society. Rowley, MA: Newbury House, 54-68.
Oakes, L. 2010. “Lambs to the slaughter? Young Francophones and the role of English in Quebec today.” Multilingua 29(3-4): 265-288.
Papapostolou, A. 2013. “Roma in Greece: Tough life, segregation and... crimes.” greekreporter.com/2013/10/22/roma-in-greece-tough-life-segregation-and-crimes (ανακτήθηκε 04.04.2021).
Pauwels, A. 2016. Language Maintenance and Shift. Cambridge: Cambridge University Press.
Sachdev, I., Elmufti, N., & Collins, P. 1998. “Oral assessment and accent evaluation: Some British data.” Στο R. Agnihotri, A. L. Khanna & I. Sachdev (επιμ.), Social psychological perspectives on second language learning. New Delhi: Sage, 187-203.
Sacks, H. 1972a. “An initial investigation of the usability of conversational data for doing sociology.” Στο D. Sudnow (επιμ.), Studies in social interaction. New York: Free Press, 31-74.
Sacks, H. 1972b. “On the analyzability of stories by children.” Στο J. J. Gumperz & D. H. Hymes (επιμ.), Directions in sociolinguistics: The ethnography of communication. New York: Holt, Rinehart and Winston, 325-345.
Sallabank, J. 2013. Attitudes to Endangered Languages: Identities and Policies. Cambridge: Cambridge University Press.
Tzitzilis, Ch. 2001. “Mittelgriechische Lehnwörter im Romanes.” Στο B. Igla & T. Stolz (επιμ.), Was ich noch sagenwollte ... A multilingual Festschrift for Norbert Boretzky on occasion of his 65th birthday. Berlin: Walter de Gruyter, 327-340.