A quarry-mark from ancient Thera
Published:
Dec 31, 2015
Keywords:
Quarry-marks Quarries Archaic Thera Thera
Abstract
Ένα λιθουργικό σήμα από την αρχαία Θήρα. Οι επαφές μεταξύ Κρήτης και Θήρας κατά την ανατολίζουσα και αρχαϊκή περίοδο, επιβεβαιωμένες από τον Ηρόδοτο, την κεραμική και τη γλυπτική, ενισχύονται επιπλέον από δύο «λιθουργικά σήματα» σε λατομεία των δύο νησιών. Ένα λατομικό σήμα στον τύπο του Παραθύρου ή της Πύλης είχε χαραχθεί σε λατομείο του 7ου αι. π.Χ. στο όρος Προφήτης Ηλίας στη Θήρα. Ο αρχαϊκός χαρακτήρας της θέσης σε συνδυασμό με την παντελή απουσία του τύπου του Παραθύρου στο σύνολο των λιθουργικών σημάτων του ΥΜ Ι οικισμού του Ακρωτηρίου, αποκλείουν την πιθανότητα μινωικής χρονολόγησης. Υπ’ αυτήν την έννοια, στην παρούσα εργασία υποστηρίζεται ο αρχαϊκός χαρακτήρας στο τμήμα του λατομείου «Στα Σκαριά» Παλαικάστρου Κρήτης, στο οποίο είναι χαραγμένο ένα λατομικό σήμα επίσης στον τύπο του Παραθύρου. Δεν είναι πρωτοφανής άλλωστε η επιβίωση συμβόλων της Εποχής του Χαλκού στην αρχαϊκή περίοδο. Αυτά τα λατομικά σήματα θα μπορούσαν να ερμηνευθούν ως ενδείξεις μιας κομπανίας χτιστών, οι οποίοι μετακινούνταν από μέρος σε μέρος κατά παραγγελία. Παράλληλα προσφέρονται από την Αθήνα του 4ου αι. π.Χ. αλλά και από τα «μπουλούκια» των παραδοσιακών χτιστών στην ηπειρωτική Ελλάδα από τον 18ο αιώνα έως τα μέσα της δεκαετίας του ’60. Μια πιθανή θαλάσσια διαδρομή μεταξύ της Θήρας του 7ου αι. π.Χ. και των ανατολικών ακτών της Κρήτης απηχείται στον Ηρόδοτο (4.151-152). Αρχαϊκά μαρμάρινα γλυπτά από τη Θήρα με επιρροές από την ανατολίζουσα γλυπτική της Κρήτης, θηραϊκή κεραμική στην Κρήτη σε θέσεις εγγύς κοιτασμάτων λευκού μαρμάρου, και οι εμπορικές επαφές της Θήρας με την Αξό, η επικράτεια της οποίας εμφανίζει μαρμαροφορία, συμπληρώνουν την εικόνα της κινητικότητας Κρητών γλυπτών και αρχιτεκτόνων κατά τον 7ο και 6ο αι. π.Χ.
Article Details
- How to Cite
-
Tziligkaki, E. K. (2015). A quarry-mark from ancient Thera. EULIMENE, 15, 131–148. https://doi.org/10.12681/eul.32853
- Section
- Articles
- Categories
The copyright for articles in this journal is retained by the author(s), with first publication rights granted to the journal. Authors who submit articles to this journal confirm that third-party intellectual property rights are not violated in any way. By virtue of their appearance in this open access journal, articles can be used freely, with proper attribution, for educational and other non-commercial purposes. The Mediterranean Archaeological Society retains the right to publish papers that appear in EULIMENE in any form, including electronic, the journal may assume in the future. It also retains the right to deposit articles published in EULIMENE in its repository.
Downloads
Download data is not yet available.
References
Βοκοτόπουλος, Λ. 1997-98. «Κάτω Κάστελλας, Λενικά. Δύο οχυρές θέσεις στο φαράγγι της Ζάκρου», Κρητική Εστία, περ. Δ΄, τ. 6, 237-270.
Γαβριλάκη, Ε. and Γ.Ζ. Τζιφόπουλος 2006. O Μυλοπόταμος από την αρχαιότητα ως σήμερα. Περιβάλλον
– Αρχαιολογία – Ιστορία – Λαογραφία – Κοινωνιολογία. Πρακτικά Διεθνούς Συνεδρίου, vol. IV: Ελεύθερνα – Αξός, Ρέθυμνο: Ιστορική και Λαογραφική Εταιρεία Ρεθύμνου.
Δαμιανού, Δ. 2008. «Καρπάθιοι εργάτες στα νταμάρια Διονύσου και Μαραθώνα Αττικής», in Μ.Α. Αλεξιάδης (ed.), Γ΄ Διεθνές Συνέδριο Καρπαθιακής λαογραφίας, Κάρπαθος 21-26 Μαρτίου 2006:
Πρακτικά, Αθήνα: Πνευματικό Κέντρο Δήμου Καρπάθου.
Κοκκορού-Αλευρά, Γ., Ε. Πουπάκη, and Α. Ευσταθόπουλος. 2010. Αρχαία Ελληνικά Λατομεία: Οργάνωση χώρου και εργασίας, τεχνικές λατόμησης και λάξευσης, τρόποι μεταφοράς, κόστος, διασπορά και χρήση λίθων. Αθήνα: Πολιτιστικό Ίδρυμα Ομίλου Πειραιώς.
Κοντολέων, Ν.Μ. 1939-1941. «Κούροι εκ Θήρας», ArchEph, 1-33.
Κοπιδάκης, Μ. 1986. «Κυρήνη- Αρισταίος», in Ι.Θ. Κακριδής (ed.), Ελληνική Μυθολογία. Vol. 3. Οι ήρωες, Αθήνα: Εκδοτική Αθηνών Α.Ε., 111-113.
Κοτσώνας, A. 2004. «Στάμνος 720-690 π.Χ.», in Σταμπολίδης 2004c, 253-254, n. 287.
Κριαράς, Ε. 1995. Νέο ελληνικό λεξικό της σύγχρονης δημοτικής γλώσσας, Αθήνα: Εκδοτική Αθηνών.
Κωνσταντινόπουλος, Χρ. Γ. 1983. Οι παραδοσιακοί κτίστες της Πελοποννήσου. Αθήνα: Μέλισσα.
Κωνσταντινόπουλος, Χρ. Γ. 1987. Η μαθητεία στις κομπανίες των χτιστών της Πελοποννήσου, Αθήνα: Ιστορικό αρχείο ελληνικής νεολαίας – Γενική Γραμματεία Νέας Γενιάς 14.
Μαρθάρη, M. (s.d.). «ΚΑ΄ Εφορεία Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων. Κυκλάδες–Σάμος–Ικαρία», 283-288 (http://www.yppo.gr/0/anaskafes/pdfs/KA_ EPKA.pdf).
Νακάσης, Θ. 1987. «Λατομείο και ιχθυοπαγίδα στον όρμο της Κάτω Ζάκρου», in Αναστήλωση, Συντήρηση, Προστασία μνημείων και συνόλων (Τεχνική περιοδική έκδοση 2), Αθήνα: ΥΠ.ΠΟ, 85-98.
Ορλάνδος, Α.Κ. 1994. Τα υλικά δομής των αρχαίων Ελλήνων και οι τρόποι εφαρμογής αυτών. 2nd ed., Αθήναι: Βιβλιοθήκη τη εν Αθήναις Αρχαιολογικής Εταιρείας αρ. 37.
Παπαγεωργάκης, Ι., Παπαδάκης Ν.Π., Μουρτζάς, Ν. 1994. «Αρχαία λατομεία στη Σητεία της Κρήτης», Αμάλθεια 25, τεύχ. 100-101, 148-167.
Παπαχατζής, Ν.Δ. 1989. Παυσανίου Ελλάδος Περιήγησις, vol. II: Books 2 and 3, Αθήνα: Εκδοτική Αθηνών.
Παπαχατζής, Ν.Δ. 1991. Παυσανίου Ελλάδος Περιήγησις, vol. III: Books 4, 5 and 6, Αθήνα: Εκδοτική Αθηνών.
Πετρονώτης, Α. 1980. «Τα τοπικά οικοδομικά εργαστήρια της νεοελληνικής παραδοσιακής αρχιτεκτονικής στην Πελοπόννησο», Αρμολόι 10, 53-62.
Πλάτων, Ν. 1949. «Χρονικά. Η αρχαιολογική κίνησις εν Κρήτῃ κατά το έτος 1949», CretChron 3, 591-596.
Πλάτων, Ν. 1953a. «Ανασκαφαί εις την περιοχήν Σητείας», Prakt 108, 288-297.
Πλάτων, Ν. 1953b. «Χρονικά – Η αρχαιολογική κίνησις εν Κρήτῃ κατά το έτος 1953», CretChron 7, 479-492.
Πλάτων, N. 1968. «Ανασκαφή Ζάκρου», Prakt 123, 149-183.
Σταμπολίδης, Ν., 2004a. «Τμήμα γυναικείου αγάλματος, περ. 650 π.Χ.», in Σταμπολίδης 2004c, 235-236, n. 252.
Σταμπολίδης, Ν. 2004b. «Κυρία της Auxerre, περ. 640 π.Χ.», in Σταμπολίδης 2004c, 236, n. 253.
Σταμπολίδης, N. Χρ. (ed.). 2004c. Ελεύθερνα. Πόλη – Ακρόπολη – Νεκρόπολη, Αθήνα: ΥΠ.ΠΟ.-ΚΕ΄ Ε.Π.Κ.Α. / Πανεπιστήμιο Κρήτης / Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης.
Τζιλιγκάκη, Ε.Κ. 2005. Η δημόσια αρχιτεκτονική της Κρήτης κατά την ανατολίζουσα και αρχαϊκή περίοδο (700-480 π.Χ.), Post-graduate thesis, Faculty of Letters, Department of History and Archaeology, University of Crete, (http://elocus.lib.uoc.gr/dlib/6/f/b/metadata-dlib-13ea583b8e924da363fd 5b0dbcc288f3_1242201344.tkl).
Τζιλιγκάκη, Ε.Κ. 2009. «Χαρακτηριστικά των δημοσίων κτηρίων της Κρήτης κατά την Ανατολίζουσα και Αρχαϊκή περίοδο (700-480 π.Χ.)», Αριάδνη 15, 13-60.
Τζιλιγκάκη, Ε.Κ. 2014. Τα αρχαία λατομεία της Κρήτης, Ph.D. thesis. Faculty of Letters, Department of History and Archaeology, University of Crete, (http://elocus.lib.uoc.gr/dlib/6/c/5/metadata-dlib-1424430472-361854-19912.tkl).
Τιβέριος, Μ. 1989a. «Από τη νησιωτική κεραμική παραγωγή των αρχαϊκών χρόνων στο βορειοελλαδικό χώρο», ΑΕΜΘ 3, 615-622.
Τιβέριος, Μ. 1989b. «Όστρακα από τη Σάνη της Παλλήνης. Παρατηρήσεις στο εμπόριο των ελληνικών αγγείων και στον αποικισμό της Χαλκιδικής (Πιν. 371-386)», Εγνατία 1, 31-64.
Τριάντη, Ι. 1999. «Νέα αρχαϊκά γλυπτά από τη Θήρα», in Ν. Χρ. Σταμπολίδης (ed.), Φως Κυκλαδικόν. Τιμητικός τόμος στη μνήμη του Νίκου Ζαφειρόπουλου, Αθήνα: Ίδρυμα Ν.Π. Γουλανδρή – Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης, 190-201.
Τριάντη, Ι. 2014. «Ι.1.86. Κούρος από τη Θήρα», in Γ. Δεσπίνης and Ν. Καλτσάς (eds), Κατάλογος Γλυπτών Ι.1. Γλυπτά των αρχαϊκών χρόνων από τον 7ο αιώνα έως το 480 π.Χ., Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο, Αθήνα: Ταμείο Αρχαιολογικών Πόρων και Απαλλοτριώσεων.
Τσιραμπίδης, Α.Ε. 1996. Τα ελληνικά μάρμαρα και άλλα διακοσμητικά πετρώματα, Θεσσαλονίκη: University Studio Press.
Φαράκλας, Ν. et al. 1998. Οι επικράτειες των αρχαίων πόλεων της Κρήτης, Ρίθυμνα 6, Ρέθυμνο: Πανεπιστήμιο Κρήτης.
Begg, I.D.J. 2004. “An interpretation of mason’s marks at Knossos”, in G. Cadogan, E. Hatzaki, and A. Vasilakis, Knossos: Palace, City, State, British School at Athens Studies 12, Athens: The British School at Athens, 219-223.
Bessac, J.-C. 1993. “État des recherches sur les carrières antiques du Bois des Lens (Nîmes)”, JRA6, 205-225.
Beyer, I. 1976. Die Tempel von Dreros und Prinias A und die Chronologie der kretischen Kunst des 8. Und 7. Jhs. V. Chr., Freiburg: Beyer.
Boardman, J. 1982. Ελληνική Πλαστική. Η Αρχαϊκή περίοδος, (Μετάφραση Εύα Σημαντώνη- Μπουρνιά), Αθήνα: Καρδαμίτσα.
Boardman, J. 1995. Greek Sculpture. The Late Classical Period (and sculpture in colonies and overseas), London: Thames and Hudson Ltd.
Bosanquet, R.C. 1901-1902. “Excavations at Palaikastro. I”, BSA 8, 286-316.
Bosanquet, R.C. 1904-1905. “Excavations at Palaikastro IV”, BSA 11, 293-308.
Boyd, M.J., I.K. Whitbread, and J.A. MacGillivray. 2006. “Geophysical Investigations at Palaikastro”, BSA 101, 89-134.
Burford, A. 1965. “The economics of Greek Temple Building”, PCPhS 11, 21-34.
Chapouthier, F. 1930. Les écritures minoennes au palais de Mallia, ÉtCrét II, Paris: Geuthner.
Coldstream, J.N. 1972. “Knossos 1951-61. Protogeometric and Geometric pottery from the town”, BSA 67, 63-98.
Coldstream, J.N. 1979. Geometric Greece, London: Methuen & Co.Ltd.
Coulton, J.J. 1977. Greek Architects at Work: problems of structure and design, London: Elek.
D’Accunto, M. 1995. “I cavalieri di Priniàs ed il tempio A”, AnnAStorAnt 2,15-55.
Davaras, K. 1972. Die Statue aus Astritsi: Ein Beitrag zur dädalischen Kunst auf Kreta und zu den Anfängen der griechischen Plastik, Beiheft zur Halbjahresschrift Antike Kunst 8, Bern: Francke.
Demargne, P., and H. Van Effenterre. 1937. “Recherches à Dréros, II Les inscriptions archaïques”, BCH 61, 333-48.
Deshayes, J. 1951. “Tessons géométriques et archaïques d’Itanos (Crète)”, BCH 75, 201-9.
Digital Crete: Archaeological Atlas of Crete. A Digital Archaeological atlas of Crete from prehistory to the Roman period, through the use of satellite remote sensing and Geographical Information Systems technology (Scientific supervision by Apostolos Sarris). (http://digitalcrete.ims.forth.gr/index.php?l=1)
Driessen, J. 1984. “Notes on Building Materials and Quarries”, in MacGillivray and Sackett 1984, 143-49.
Durkin, M.K. and Lister, C.J. 1983. “The Rods of Digenis: An Ancient Marble Quarry in Eastern Crete”, BSA 78, 69-96.
Evans, A.J. 1894. “Primitive Pictographs and a Prae-Phoenician Script, from Crete and the Peloponnese”, JHS 14, 270-372.
Evans, A.J. 1895. Cretan Pictographs and Prae-Phoenician Script with an account of a sepulchral deposit at Hagios Onuphrios near Phaestos in its relation to primitive Cretan and Aegean culture, London/New York.
Evans, A.J. 1909. Scripta Minoa. The written documents of Minoan Crete with special reference to the archives of Knossos, Oxford: Clarendon Press.
Fraser, P.M. and E. Matthews (eds) 1987. A Lexicon of Greek Personal Names, Vol. I: The Aegean Islands, Cyprus, Cyrenaica, Oxford: Clarendon Press / New York: Oxford University Press.
Georgitsoyanni, E. 2005. “Greek Masons in Africa: the case of the Karpathian masons in Morocco”, Journal of Oriental and African Studies 14, 111-120.
Halbherr, F. 1901. “Cretan Expedition XVI. Report on the Researches at Praesos”, AJA 5, 371- 392.
Harrison, G.W.M. 1990. “A Roman Marble Quarry in Eastern Crete”, Cretan Studies 2, 147-50.
Hayden, B.J. 2003. Reports on the Vrokastro Area, Eastern Crete. Vol. 1: Catalogue of pottery from the Bronze and Early Iron Age settlement of Vrokastro in the collections of the University of Pennsylvania Museum of Archaeology and Anthropology and the Archaeological Museum, Herakleion, Crete, University Museum Monograph 113, University of Pennsylvania: Museum of Archaeology and Anthropology.
Hermary, A. 2001. s.v. “Dipoinos”, in Vollkommer 2001, 184-185.
Hiller von Gaertringen, F. 1897. Die archaische Kultur der Insel Thera: Vortrag gehalten am 30. September 1897 auf der 44. Versammlung deutscher Philologen und Schulmänner zu Dresden, Berlin: G. Reimer.
Hogarth, D.G. 1900-1901. “Excavations at Zakro, Crete”, BSA 7, 121-149.
Hood, S. 1987. “Mason’s Marks in the Palaces”, in R. Hägg and N. Marinatos (eds), The Function of the Minoan Palaces. Proceedings of the 4th International Symposium at the Swedish Institute in Athens, 10-16 June,1984, Stockholm, 205-12.
Hood, S. 1990. “The Cretan Element on Thera in Late Minoan IA”, in D.A. Hardy, C.G. Doumas, J.A. Sakellarakis, and P.M. Warren, Thera and the Aegean World III. Vol. 1, London: The Thera Foundation, 118-123.
Hood, S. 2002. “Minoan Mason’s Marks”, Cretan Studies 7, 97-110.
Hood, S. and D. Smyth. 1981. Archaeological Survey of the Knossos Area, Suppl. Vol. No. 14, The British School at Athens.
Jeffery, L.H. 1990. The Local Scripts of Archaic Greece: A Study of the Origin of the Greek Alphabet and its Development from the Eighth to the Fifth Centuries BC, rev. ed. with a supplement by A.W. Johnston, Oxford: Clarendon Press.
Karakasi, K. 2001. Archaische Koren, München: Hirmer Verlag.
Kienast, H.J. 1995. Die Wasserleitung des Eupalinos auf Samos, Samos XIX, Bonn: R. Habelt.
Kontoleon, N.M. 1958. “Theraisches”, AM 73, 117-139.
Kozelj, T. 1988. “Les carriers des époques grecque, romaine et byzantine. Techniques et organization”, in J.C. Fant (ed.), Ancient Marble Quarrying and Trade. Papers from a Colloquium held at the Annual Meeting of the Archaeological Institute of America, San Antonio, Texas, December 1986, BAR International Series 453: Oxford: British Archaeological Reports, 3-79
Kozelj. T. and M. Wurch-Kozelj. 2000. “Les Pariens et les Carrières à Thasos”, in Δ. Σκιλάρντι, Ντ. Κατσωνοπούλου et al. (eds), Παρία Λίθος: λατομεία, μάρμαρο και εργαστήρια γλυπτικής της Πάρου, Αθήνα, 417-426.
Lambraki, A. 1980. “Le cipolin de la Karystie. Contribution à l’étude des marbres de la Grèce exploités aux époques romaine et paléochrétienne”, RA, 31-62.
Lawrence, A.W. and R.A. Tomlinson. 1996. Greek Architecture, 5th rev. ed., New Haven and London: Yale University Press.
MacGillivray, J.A. and L.H. Sackett. 1984. “An Archaeological Survey of the Roussolakkos Area at Palaikastro”, BSA 79, 129-59.
Marinatos, S. 1974. Excavations at Thera VI: 1972 season, Athens: Βιβλιοθήκη της εν Αθήναις Αρχαιολογικής Εταιρείας αρ. 64.
Martínez Fernández, A. 2006. «Αρχαία επιγράμματα της Αξού», in Γαβριλάκη and Τζιφόπουλος 2006, 167-186.
McLean, B.H. 2011. An Introduction to Greek Epigraphy of the Hellenistic and Roman Periods from Alexander the Great to the reign of Constantine (323 B.C.-A.D.337), Ann Arbor: The University of Michigan Press. (http://books.google.gr/books/about/An_Introduction_to_Greek_Epigraphy_of_th.html?id=x2AD3M77TgMC&redir_esc=y).
Notti, E. 2014. “A Catalogue of the Mason’s Marks at Akrotiri”, Pasiphae: Rivista di filologia e antichitá egee 8, 97-136.
Papageorgakis, J., N. Mourtzas, and A. Orfanoudaki. 1992. “Bronze Age Quarries on the Eastern
Coastal Zone of Crete (Greece)”, in M. Waelkens, N. Herz., and L. Moens (eds), Ancient Stones: Quarrying, Trade and Provenance. Interdisciplinary studies on stones and stone technology in Europe and Near East from the prehistoric to the early Christian period, Acta archaeological Lovaniensia Monographiae 4, Louvain: Leuven University Press, 21-27.
Perlman, P. 2004. “Tinker, Tailor, Soldier, Sailor: The Economies of Archaic Eleutherna, Crete”, ClAnt 23, 95-137.
Pernier, L. 1914. “Templi arcaici sulla Patèla di Priniàs in Creta. Contributo allo studio dell’arte dedalica”, ASAtene 1, 18-111.
Rizza, G. and V.S.M. Scrinari. 1968. Il santuario sull’ acropoli di Gortina I, Monografie della Scuola Archeologica di Atene e delle Missioni Italiane in Oriente 2, Roma: Libreria dello Stato.
Rotroff, S.I. and J.M. Camp. 1996. “The Date of the Third Period of the Pnyx”, Hesperia 65, 263- 294.
Sanders, I.F. 1982. Roman Crete. An archaeological survey and Gazetteer of Late Hellenistic, Roman and Early Byzantine Crete, Warminster: Aris & Phillips Ltd.
“Santorini Volcano, Greece. May 12, 2001” (http://earthobservatory.nasa.gov/IOTD/view.php?id=1415&eocn=image&eoci=related_image).
Schäfer, J. 1992. “Areal D: Das ‘Heiligtum des Zeus Thenatas’”, in J. Schäfer, S. Alexiou, and Ph. Brize (eds), Amnisos. Vol. 1-2, Berlin: Mann, 159-85.
Searchable Greek Inscriptions 2015, 1 January. A Scholarly Tool in Progress. The Packard
Humanities Institute. Cornell University. Ohio State University. (http://epigraphy.packhum.org/inscriptions/).
Shaw, J.W.1971. Minoan Architecture: Materials and Techniques, ASAtene 49, Rome: Instituto Poligrafico dello Stato.
Soles, J.F. “A Bronze Age Quarry in Eastern Crete”, JFA 10, 33-46.
Spratt, T.A.B. Captain. 1865. Travels and researches in Crete. 2 vols. London: J. van Voorst.
Stampolidis, N. Chr. 2006. “Herodotean locus and Eleuthernian locus”, in Γαβριλάκη and Τζιφόπουλος 2006, 53-67.
Stefanakis, M.I. 1999. “The Introduction of Coinage in Crete and the Beginning of Local Minting”, in A. Chaniotis (ed.), From Minoan Farmers to Roman Traders. Sidelights on the Economy of Ancient Crete, Stuuttgart: Steiner Verlag, 247-268.
Stefanov, W.L. 2011, 15 August. “Island of Crete, Greece”, NASA Earth Observatory. (http://earthobservatory.nasa.gov/IOTD/view.php?id=51726).
Supplementum Epigraphicum Graecum vol. XXVII (1977), edited by H.W. Pleket and R.S. Stroud.
Alphen aan den Rijn, The Netherlands: Sijthoff and Noordhoff 1980.
Supplementum Epigraphicum Graecum Vol. LVI (2006), edited by A. Chaniotis, T. Corsten, R.S.
Stroud, R.A. Tybout. Leiden / Boston: Brill 2010.
Sweetman, J.R. 2010. “Roman Knossos: Discovering the City through the Evidence of Rescue Excavations”, BSA 105, 339-79.
Thorne, S.M. and M. Prent. 2000. “The Sanctuary of Dictaean Zeus at Palaikastro. A Reexamination of the Excavations by the British School in 1902-1906”, Πεπραγμένα Η΄ Διεθνούς Κρητολογικού Συνεδρίου, Ηράκλειο 9-14 Σεπτεμβρίου 1996, vol. Α2, Ηράκλειον: Εταιρεία Κρητικών Ιστορικών Μελετών, 169-78.
Tzedakis, Y., St. Chryssoulaki, Y. Venieri, and M. Avgouli. 1990. “Les routes minoennes: le poste de Χοιρόμανδρες et le contrôle des communications”, BCH 114.1, 43-62.
Tziligkaki, E.K., forthcoming. “Quarrying the coasts of Crete in antiquity: some geoarchaeological considerations”, in Coastal Landscapes, Mining Activities and Preservation of Cultural Heritage, International Conference.
Tziligkaki, E.K. and M.G. Stamatakis, forthcoming. “Underground quarries in the area of Agiades, Samos Island, Greece. Notes on topography and chronology”, in Coastal Landscapes, Mining Activities and Preservation of Cultural Heritage, International Conference.
Van Effenterre, H. 1973. “Le contrat de travail du scribe Spensithios”, BCH 97.1, 31-46.
Van Effenterre, H. and F. Ruzé (eds) 1994. Nomima. Recueil d’ inscriptions politiques et juridiques del’archaisme grec. Vol. I (cites et institutions), Collection de l’École Française de Rome 188. Rome: École Française de Rome.
Voiland, A. 2014, 11 September. “The Science of Sunglint”, NASA Earth Observatory. (http://earthobservatory.nasa.gov/IOTD/view.php?id=84333).
Vollkommer, R. (ed.) 2001. Künstlerlexikon der Antike. Vol. 1, A-K. München / Leipzig: K.G. Saur.
Wilski, P. 1899. Topographische Aufnahme auf Thera: Sommer 1896, aus H. von Gärtringen “Thera – Band I” besonders abgedrückt, Berlin.
Wilski, P. 1904. “Die Steinbruchstrasse”, in F. Hiller von Gaertringen and P. Wilski. Stadtgeschichtevon Thera, Vol. 3, Berlin: G. Reimer, 227-31.
