Έμφυλα στερεότυπα και καταμερισμός στη Μουσική Εκπαίδευση: Η περίπτωση της διδασκαλίας λαϊκών και παραδοσιακών οργάνων σε δύο Μουσικά Σχολεία της περιφέρειας

PDF
Δημοσιευμένα: Dec 12, 2018
DOI: https://doi.org/10.12681/hjre.18717
Λέξεις-κλειδιά:
Έμφυλα στερεότυπα Δευτεροβάθμια εκπαίδευση Παραδοσιακή μουσική Gender stereotypes
Αντώνης Βερβέρης
Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων
https://orcid.org/0000-0003-1798-6550
Περίληψη

Η προσφορά των Μουσικών Σχολείων στο χώρο της λαϊκής και παραδοσιακής μουσικής μπορεί να θεωρηθεί σημαντική, βάσει ενός μεγάλου αριθμού αποφοίτων τους που δραστηριοποιούνται σήμερα επαγγελματικά στο χώρο αυτό.  Επιπλέον, με τη διδασκαλία των λαϊκών μουσικών ιδιωμάτων στα σχολεία αυτά, εισέρχονται όλο και περισσότερες γυναίκες σε ένα πεδίο ανέκαθεν ανδροκρατούμενο, με τον ρόλο τους να περιορίζεται κατά το παρελθόν σε αυτόν της τραγουδίστριας.  Ενδιαφέρον παρουσιάζει η περίπτωση οργάνων που σταδιακά φαίνεται να προτιμώνται περισσότερο από γυναίκες, ενώ άλλα πάλι έχουν διατηρήσει τον «αντρικό» τους χαρακτήρα.  Μέχρι στιγμής, η ξένη βιβλιογραφία πάνω στα έμφυλα στερεότυπα  στη Μουσική Εκπαίδευση, και ειδικότερα τη σχέση μεταξύ του φύλου των μαθητών/μαθητριών και του οργάνου που επιλέγουν, είναι ιδιαίτερα πλούσια.  Στόχος του άρθρου αυτού είναι η μελέτη αντίστοιχων στερεοτύπων σχετικά με λαϊκά και παραδοσιακά όργανα, με βάση εθνογραφικό υλικό που συλλέχθηκε σε δύο επαρχιακά Μουσικά Σχολεία.  Για το σκοπό αυτό ο συγγραφέας προτείνει ένα θεωρητικό μοντέλο, το οποίο αποδίδει στο φύλο αξιολογικό και σίγουρα όχι ουδέτερο χαρακτήρα, μέσω του οποίου νομιμοποιούνται υπάρχουσες ιεραρχίες.  Έτσι, κάθε είδους ενασχόληση με τη μουσική που τελείται από γυναίκες αποκτά αυτόματα και χαμηλότερο κύρος, αλλά και αντίστροφα, δραστηριότητες χαμηλού κοινωνικού κύρους αποφεύγονται από τους άντρες και αντιμετωπίζονται ως λιγότερο αρρενωπές.

Λεπτομέρειες άρθρου
  • Ενότητα
  • Άρθρα
Creative Commons License

Αυτή η εργασία είναι αδειοδοτημένη υπό το CC Αναφορά Δημιουργού – Μη Εμπορική Χρήση – Παρόμοια Διανομή 4.0.

Τα πνευματικά δικαιώματα των άρθρων του περιοδικού ανήκουν στους συγγραφείς. Τα άρθρα διατίθενται με άδειες Creative Commons CC-BC-SA 4.0

 
Λήψεις
Τα δεδομένα λήψης δεν είναι ακόμη διαθέσιμα.
Βιογραφικό Συγγραφέα
Αντώνης Βερβέρης, Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων
Πανεπιστημιακός υπότροφος, Τμήμα Μουσικών Σπουδών
Αναφορές
Ξενόγλωσση βιβλιογραφία
Adler, A. & Harrison, S. (2004). Swinging back the gender pendulum: Addressing boys’ needs in music education research and practice. Στο L. Bartel (επιμ.) Research to practice: A biennial series: Questioning the music education paradigm, 270-289. Toronto: Canadian Music Educators Association.
Blacking J. (1974). How musical is man? Seattle: University of Washington Press.
Camp, L.V. (1987). The choral crisis and a plan for action: An open letter to my colleagues. Στο Choral Journal, 28(5), 15-20.
Connell, R. (1987). Gender and power: Society, the person and sexual politics. Cambridge: Polity/Blackwell.
Cox, G. & Stevens, R. (2010). The origins and foundations of music education: Crosscultural historical studies of music in compulsory schooling. London: Continuum Studies in International Research.
Freer, P. (2010). Two decades of research on possible selves and the ‘missing males’ problem in choral music. Στο International Journal of Music Education, 28(1), 17-30.
Green, L. (1997). Music, Gender, Education. Cambridge: Cambridge University Press.
Green, L. (2002). How popular musicians learn. Hampshire: Ashgate.
Hallam, S., Rogers, L. & Creech, A. (2008). Gender differences in musical instrument choice. Στο International Journal of Music Education, 26(1), 7-19.
Harrison, A. & O' Neill, S. (2000). Children Gender-Typed Preferences for Musical Instruments: An Intervention Study. Στο Psychology of Music, 28(1), 81-97.
Harrison, S. (2007). A perennial problem in gendered participation in music: What’s happening to the boys? Στο British Journal of Music Education, 24(3), 267-280.
Holst-Warhaft, G. (2003). The female dervish and other shady ladies of the Rebetika. Στο T. Magrini (επιμ.) Music and Gender: Perspectives from the Mediterranean, 162-194. Chicago: The University of Chicago Press.
Koza, J.E. (1993). The “missing males” and other gender issues in music education: Evidence from the Music Supervisor’s Journal. Στο Journal of Research in Music Education, 41(3), 212-232.
Lamont, A. (2002). Musical Identities and the School Environment. Στο R. MacDonald, D. Hargreaves & D. Miell (επιμ.) Musical Identities, 41-59. Oxford: Oxford University Press.
Laurence, F. (2010). Listening to Children: Voice, Agency and Ownership in School Musicking. Στο R. Wright (επιμ.) Sociology and Music Education, 243-262. Farnham: Ashgate.
O’ Neill, S. & Boultona, M. (1996). Boys’ and Girls’ Preferences for Musical Instruments: A Function of Gender? Στο Psychology of Music, 24(2), 171-183.
Ortner, S. (1996). Making Gender: The Politics and Erotics of Culture. Boston: Beacon Press.
Palisca, C. (1989). Fundamentals of Music: Anicius Manlius Severinus Boethius. Yale University Press.
Spruce, G. (2001). Music assessment and the hegemony of musical heritage. Στο C. Philpott & C. Plummeridge (επιμ.) Issues in music teaching, 92-104. London: Routledge Falmer.
Wade, B. (2004). Thinking Musically. New York: Oxford University Press.
Wych, G. (2012). Gender and Instrument Associations, Stereotypes and Stratification: A Literature Review. Στο Update: Applications of Research in Music Education, 30(2), 22-31.
Ελληνόγλωσση βιβλιογραφία
Βερβέρης, Α. (2017). Έμφυλες ιεραρχήσεις και στερεότυπα στη μουσική εκπαίδευση: Αφηγήσεις αγοριών σχετικά με τη συμμετοχή τους σε χορωδίες Μουσικών Σχολείων. Αδημοσίευτη διδακτορική διατριβή, Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης.
Butler, J. (2009). Αναταραχή φύλου: Ο Φεμινισμός και η ανατροπή της ταυτότητας. Αθήνα: Εκδόσεις Αλεξάνδρεια.
Διονυσίου, Ζ. (2002). Προσέγγιση στην διδασκαλία της ελληνικής παραδοσιακής μουσικής. Στο Μουσική Εκπαίδευση (Πρακτικά 3ου συνεδρίου της Ελληνικής Ένωσης για τη Μουσική Εκπαίδευση), 3(11), 154-168.
Holst, G. (1977). Ο δρόμος για το ρεμπέτικο. Λίμνη Ευβοίας: Εκδόσεις Ντενίζ Χάρβεϋ.
Καράς, Σ. (1974). Τραγούδια Μυτιλήνης και Μικράς Ασίας. Αθήνα: Σύλλογος προς Διάδοσιν της Εθνικής Μουσικής.
Καψοκαβάδης, Α. (2017). Η μουσική ως «πράξη φυσιολογική»: Τα Μουσικά Σχολεία της Αττικής. Αθήνα: Εκδόσεις Γαβριηλίδη.
Κοζιού, Σ. (2015). Από το χοροστάσι στην πίστα: Φύλο και παραδοσιακή μουσική στην περιοχή της Καρδίτσας. Αθήνα: Πεδίο.
Κοφτερός, Δ. (1991). Δοκίμιο για το ελληνικό σαντούρι. Αθήνα: Εκδόσεις Δωδώνη.
Κωνσταντινίδου, Μ. (1994). Κοινωνιολογική ιστορία του ρεμπέτικου. Αθήνα: Σέλας.
Παπαγεωργίου, Δ. (2000). Οι μουσικές πρακτικές. Στο Σ. Χτούρης (επιμ.) Μουσικά σταυροδρόμια στο Αιγαίο: Λέσβος (19ος-20ός αιώνας), 103-172. Αθήνα: Εξάντας.
Τσαρμπόπουλος, Χ. (2013). Η γυναίκα στο ρεμπέτικο τραγούδι: Μαριώ. Αδημοσίευτη πτυχιακή εργασία, ΤΕΙ Ιονίων Νήσων.
Χαντζαρούλα, Π. (2008). Γυναικεία εργασία, ταυτότητα και σχετική νομοθεσία στην Ευρώπη, 19ος αιώνας. Στο Μ. Δρίτσα (επιμ.) Κοινωνική και οικονομική ιστορία της Ευρώπης, 181-222. Πάτρα: Ελληνικό Ανοιχτό Πανεπιστήμιο.
Χατζηπανταζής, Θ. (1986). Της Ασιάτιδος μούσης ερασταί. Αθήνα: Στιγμή.
Χατζηπέτρου-Ανδρόνικου, Ρ. (2016). Η πρόσβαση των γυναικών στην οργανοπαιξία στο χώρο της παραδοσιακής μουσικής. Στο Μ. Κοκκίδου & Ζ. Διονυσίου (επιμ.) Μουσικός Γραμματισμός: Τυπικές και Άτυπες Μορφές Μουσικής Διδασκαλίας-Μάθησης (Πρακτικά 7ου Συνεδρίου της Ελληνικής Ένωσης για τη Μουσική Εκπαίδευση), 550-559. Θεσσαλονίκη: ΕEME.
Χιωτάκης, Σ. (1998). Για μία Κοινωνιολογία των ελευθερίων επαγγελμάτων: Επιστημονική επαγγελματοποίηση των ιατρικών υπηρεσιών. Αθήνα: Εκδόσεις Οδυσσέας.
Ιστοσελίδες
Πίνακας κατάταξης Αναπληρωτών Εκπαιδευτικών Μουσικών Σχολείων ανά μουσικό όργανο. (2018, Οκτώβριος 4). Ανακτήθηκε από
http://e-aitisi.sch.gr/mousika_2018/20180824/index.html