Ἐνδιαφέροντα φωνητικὰ καὶ μορφολογικὰ φαινόμενα τοῦ ἰδιώματος Μαρτινιάνο τῆς ἑλληνοφώνου περιοχῆς τοῦ Σαλέντο (Ἀπουλίας)

Abstract

Ο συγγραφέας ασχολείται με το φαινόμενο της ανύψωσης των φωνηέντων [e] και [o] σε [i] και [u] και της αποβολής του άτονου [i] στο κατωιταλιώτικο ιδίωμα του Μαρτινιάνο. Κατά τον συγγραφέα, το φαινόμενο παρουσιάζει ιδιαίτερο ενδιαφέρον γιατί συνυπάρχει με την διατήρηση της προφοράς των διπλών (πρωτογενών και δευτερογενών) συμφώνων, κάτι ασυνήθιστο στα βόρεια νεοελληνικά ιδιώματα που εμφανίζουν επίσης ανύψωση. Η ιδιοτυπία αυτή του Μαρτινιάνο έχει απασχολήσει αρκετά την βιβλιογραφία. Ωστόσο, σε αντίθεση με την άποψη των Rohlfs και Καρατζά οι οποίοι θεωρούν την ανύψωση αποτέλεσμα της επίδρασης των ρομανικών ιδιωμάτων της περιοχής, ο συγγραφέας υποστηρίζει ότι το συγκεκριμένο ιδίωμα διατηρεί γλωσσικά στοιχεία διαφορετικής ιστορικής προέλευσης. Έτσι η διατήρηση των διπλών συμφώνων αποτελεί αρχαϊκό χαρακτηριστικό της γλώσσας των αρχαίων ελληνόφωνων κατοίκων της περιοχής, ενώ η ανύψωση είναι αποτέλεσμα επίδρασης των νεοελληνικών βορείων ιδιωμάτων και εισήλθε στο ιδίωμα του Μαρτινιάνο μετά την μετακίνηση ελληνόφωνων πληθυσμών από την Ήπειρο στην περιοχή του Σαλέντο τον 15^ο αιώνα. Η δεύτερη αυτή άποψη τεκμηριώνται αφενός γιατί η ανύψωση στο Μαρτινιάνο είναι διαφορετικού τύπου από αυτήν των τοπικών ρομανικών ιδιωμάτων, αφετέρου διότι στο Μαρτινιάνο επιβιώνουν και άλλα μορφολογικά φαινόμενα αντίστοιχα με τα μαρτυρούμενα στα βόρεια ιδιώματα της Νέας Ελληνικής. Η εργασία συνοδεύεται από ιταλική περίληψη.