Αντιμετωπίζοντας νέες προκλήσεις: Στρατηγική ανάλυση προοπτικών και Αξιολόγηση

PDF
Δημοσιευμένα: Jan 30, 2025
DOI: https://doi.org/10.12681/eea.40270
Λέξεις-κλειδιά:
στρατηγική ανάλυση προοπτικών συνθετότητα αξιολόγηση χάραξη πολιτικής
Δήμητρα Ιωάννου
Περίληψη

Η αντιμετώπιση της παγκόσμιας έκτακτης ανάγκης που προκαλείται από την κλιματική αλλαγή, ο ψηφιακός μετασχηματισμός και άλλες παγκόσμιες τάσεις οι οποίες θα επιδράσουν καθοριστικά τις επόμενες δεκαετίες, απαιτούν θεμελιώδεις μετασχηματισμούς για την ενίσχυση της ανθεκτικότητας των συστημάτων και των θεσμών. Τα τελευταία χρόνια, οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής καταβάλλουν σημαντικές προσπάθειες ενσωμάτωσης στρατηγικών πρόβλεψης και ανάλυσης προοπτικών, ιδιαίτερα σε τομείς που υπόκεινται σε ταχείες διαρθρωτικές αλλαγές, οι οποίες απαιτούν διορατικότητα και τεκμηριωμένο στρατηγικό σχεδιασμό. Προκειμένου να αυξηθεί η ετοιμότητα για τη μετάβαση στη νέα πραγματικότητα, είναι σημαντικό να αναλύονται συστηματικά, μέσω διατομεακών προσεγγίσεων, οι παγκόσμιες μεγατάσεις που επηρεάζουν τις ζωές των ανθρώπων και το μέλλον του κόσμου. Ωστόσο, οι υφιστάμενες μέθοδοι και τα εργαλεία που διαθέτουμε για την εκ των προτέρων εκτίμηση επιπτώσεων και την εκ των υστέρων αξιολόγηση των πολιτικών, θα πρέπει να προσαρμοστούν κατάλληλα, ώστε να καταστεί δυνατή μια μακρόπνοη, ολιστική προσέγγιση της αλλαγής. Η στρατηγική ανάλυση προοπτικών απαιτεί αξιολογήσεις περισσότερο στοχευμένες στη λήψη αποφάσεων, οι οποίες να εκτείνονται σε όλους τους τομείς και τις επιτελικές δομές χάραξης πολιτικής. Το άρθρο αυτό, επιχειρεί να θέσει προς συζήτηση ενδεχόμενες προσαρμογές των υφιστάμενων μεθοδολογικών προσεγγίσεων, αναφορικά με την ανάγκη για καταλληλότερες αξιολογήσεις προσανατολισμένες στο μέλλον.


Το παρόν άρθρο βασίζεται στην παρουσίαση που πραγματοποιήθηκε από τη συγγραφέα στο 4ο Διαβαλκανικό Περιφερειακό Συνέδριο Αξιολόγησης στις 24.11.2021, με τίτλο «Evaluation in the face of change: Strategic foresight and evaluation», WBEN, 2021. Επιμέλεια μετάφρασης από το αγγλικό κείμενο και απόδοσης στην ελληνική γλώσσα από την ίδια τη συγγραφέα.

Λεπτομέρειες άρθρου
  • Ενότητα
  • Articles
Βιογραφικό Συγγραφέα
Δήμητρα Ιωάννου

Διδάκτωρ Κοινωνιολογίας Πανεπιστημίου Στρασβούργου

Αναφορές
Atkinson J, Lasbennes F, Nabarro D (2021) Reflecting on Our Times: Valuing Transformative Leadership in Real-World “Living Systems”. American Journal of Evaluation 42(1), 130-138. https://doi.org/10.1177/1098214020982071
Barbrook-Johnson P, Castellani B, Hill D, Penn A, Gilbert N (2020) Policy evaluation for a complex world: Practical methods and reflections from the UK Centre for the Evaluation of Complexity across the Nexus Evaluation 27(1): 4-17
Barbrook-Johnson P, Proctor A, Giorgi A, Phillipson J (2020) How do policy evaluators understand complexity? Evaluation 26(3): 315-332
Calidoni-Lundberg F (2006) Working Paper R 2006: 002 Evaluation: definitions, methods and models. An ITPS framework.
Cox J, Barbrook-Johnson P (2021) How does the commissioning process hinder the uptake of complexity-appropriate evaluation? Evaluation 27(1): 32-56
Cronbach LJ, Ambron SR, Dornbusch SM, Hess RD, Hornik RC, Phillips DC, Walker DF, Weiner SS (1980) Toward Reform of Program Evaluation: Aims, Methods, and Institutional Arrangements. Jossey-Bass Publishers.
Douthwaite B, Kuby T, Van De Fliert E, et al. (2003) Impact pathway evaluation: An approach for achieving and attributing impact in complex systems. Agricultural Systems 78(2): 243–265
European Commission (2020) Science for Policy Handbook https://ec.europa.eu/jrc/communities/sites/default/files/science_for_policy_handbook_fin.pdf
Haarich SN (2018) Building a new tool to evaluate networks and multi-stakeholder governance systems Evaluation 24(2): 202–219
Habegger B (2010) Strategic Foresight in Public Policy: Reviewing the Experiences of the UK, Singapore, and the Netherlands Futures 42(1):49-58
Ιωάννου Δ (2017) Η εφαρμογή της θεωρίας της αλλαγής στην αξιολόγηση δημόσιων πολιτικών και αναπτυξιακών προγραμμάτων Επιθεώρηση Ελληνικής Εταιρείας Αξιολόγησης 1: 28-34
Link T (2012) Evaluating complex and unfolding interventions in real time Evaluation 18(1): 79-91
Marsh N, McAllum M, & Purcell D (2002) Why Strategic Foresight? Strategic foresight: The power of standing in the future. Australia: Crown Content.
Miller R (2007) Futures literacy: A hybrid strategic scenario method Futures 39(2007): 341-362. https://doi.org/10.1016/j.futures.2006.12.001
Nieminen M, Hyytinen K (2015) Future-oriented impact assessment: Supporting strategic decision making in complex socio-technical environments Evaluation 21(4): 448-461
OECD (2018) Policy Coherence for Sustainable Development 2018: Towards Sustainable and Resilient Societies, OECD Publishing, Paris, https://doi.org/10.1787/9789264301061-en.
OECD (2019) Governance as an SDG Accelerator: Country Experiences and Tools, OECD Publishing, Paris, https://doi.org/10.1787/0666b085-en.
OECD (2019) Strategic Foresight for Better Policies. https://www.oecd.org/strategic-foresight/ourwork/Strategic Foresight for Better Policies.pdf
OECD (2019a) Policy Coherence for Sustainable Development 2019: Empowering People and Ensuring Inclusiveness and Equality, OECD Publishing, Paris, https://doi.org/10.1787/a90f851f-en.
OECD (2019b) Measuring Distance to the SDG Targets 2019: An Assessment of Where OECD Countries Stand, OECD Publishing, Paris, https://doi.org/10.1787/a8caf3fa-en.
OECD Government Foresight Community Annual Meeting Report 2020 https://www.oecd.org/strategic-foresight/ourwork/OECD%20GFC%20Annual%20Meeting%20Report%202020.pdf
Patton MQ (2011) Developmental Evaluation: Applying Complexity Concepts to Enhance Innovation and Use. Guilford Press.
Patton MQ (2020) Evaluation Criteria for Evaluating Transformation: Implications for the Coronavirus Pandemic and the Global Climate Emergency. American Journal of Evaluation 42(1), 53–89. https://doi.org/10.1177/1098214020933689
Transforming the Future: Anticipation in the 21st Century. Edited By Riel Miller, 2018 https://www.routledge.com/Transforming-the-Future-Open-Access-Anticipation-in-the-21st-Century/Miller/p/book/9781138485877
Τράντας N (2021) Αξιολόγηση της πορείας υλοποίησης των Στόχων Βιώσιμης Ανάπτυξης: προς ένα πιο ενημερωμένο και πολιτικό περιεχόμενο Επιθεώρηση Ελληνικής Εταιρείας Αξιολόγησης 8: 7-17
Trantas N (2021b) Could ‘degrowth’ have the same fate as ‘sustainable development’? A discussion on passive revolution in the Anthropocene age, Journal of Political Ecology 28(1): 224-245. doi: https://doi.org/10.2458/jpe.2362.
Uitto JI (2021) Surviving the Anthropocene: How evaluation can contribute to knowledge and better policymaking Evaluation 27(4): 436-452
Weaver W (1948) Science and complexity. American Scientist 36(4): 536-544