Due manoscritti «inediti» delle opere di Neophytos Vamvas

PDF
Published: Sep 30, 2019
DOI: https://doi.org/10.12681/er.21067
Keywords:
Neophytos Vamvas National Library of Greece manuscripts Rhetoric Ionian Academy Neohellenic Enlightenment
Marta Dieli
Università degli Studi di Padova, Dipartimento di Studi Linguistici e Letterari
https://orcid.org/0000-0002-3291-5243
Abstract

ΔΥΟ «ΑΝΕΚΔΟΤΑ» ΧΕΙΡΟΓΡΑΦΑ ΕΡΓΩΝ ΤΟΥ ΝΕΟΦΥΤΟΥ ΒΑΜΒΑ

 Στὸ Τμῆμα Χειρογράφων τῆς Ἐθνικῆς Βιβλιοθήκης τῆς Ἑλλάδος ἀπόκεινται δύο χειρόγραφα μὲ ἔργα τοῦ Νεοφύτου Βάμβα (1776-1855): α) Ἐγχειρίδιον ῾Ρητορικῆς (ΕΒΕ 4072) καὶ β) Στοιχεῖα τῆς Ἰδεολογίας (ΕΒΕ 4295), ἕνα φιλοσοφικὸ σύγγραμμα σχετικὰ μὲ τὴ γλώσσα. Πρόκειται γιὰ δύο διδακτικὰ ἐγχειρίδια, ἀπὸ τὰ πιὸ γνωστὰ καὶ σημαντικὰ ἔργα ἑνὸς ἀπὸ τοὺς πρωτεργάτες τοῦ Νεοελληνικοῦ Διαφωτισμοῦ, μὲ μεγάλη πιθανότητα νὰ ἔχουν συντεθεῖ γύρω στὰ 1830.

Ὕστερα ἀπὸ λεπτομερὴ ἀντιβολὴ τῶν χειρογράφων τῆς ΕΒΕ μὲ τὰ γνωστὰ καὶ ἐκδεδομένα ἔργα τοῦ Νεόφυτου Βάμβα, καταλήγουμε στὰ παρακάτω συμπεράσματα: α) τὸ πρῶτο περιέχει ἕνα κείμενο τῆς ῾Ρητορικῆς, τὸ ὁποῖο σὲ ἀρκετὰ σημεῖα μοιάζει μὲ ἐκεῖνο τῆς πρώτης ἔκδοσης (1813) καὶ σὲ ἄλλα σημεῖα μὲ ἐκεῖνο τῆς δεύτερης (1841), ἀλλὰ στὴν οὐσία πρόκειται γιὰ μιὰ ἄλλη μορφὴ ποὺ δὲν ἐκδόθηκε ποτέ. Ἐπιπλέον, τὸ τρίτο μέρος τοῦ χφ περιέχει ἀποσπάσματα ἀπὸ ἔργο τοῦ Hugh Blair, ὅπως δείχνει καὶ ἡ ἀναγραφὴ ἐπὶ τοῦ χφ: Περὶγεύσεως (ἐκ τοῦ Βλαίρου). β) Τὸ δεύτερο χφ, γραμμένο ἀπὸ δύο χέρια –ἕνα τρίτο πρόσθεσε τὸν τίτλο Στοιχεῖα Ἰδεολογίας–, περιέχει συμπιληματικὸ κείμενο φιλοσοφικοῦ περιεχομένου, ποὺ εἶναι δύσκολο νὰ ταυτισθεῖ καὶ πάντως ἔχει σχέση μὲ τὴν ἰδεολογικὴ προσέγγιση τῆς γλώσσας.

Τὰ δύο χειρόγραφα τῆς ΕΒΕ, τὰ ὁποῖα χρονολογοῦνται στὴ δεκαετία τοῦ 1830, πιθανὸν ἀντιγράφτηκαν ἀπὸ μαθητὲς τοῦ Βάμβα, καθὼς ὅπως γνωρίζουμε, ὁ ἴδιος ἔδινε στοὺς μαθητές του στὴν Ἰόνια Ἀκαδημία νὰ ἀντιγράφουν κείμενα ποὺ χρησιμοποιοῦσε στὰ μαθήματά του καὶ μποροῦμε νὰ θεωρήσουμε ὅτι ἀποτελοῦν καὶ τεκμήρια ἀπὸ τὴν παρουσία του στὴν Ἰόνιο Ἀκαδημία.

 MARTA DIELI

Article Details
  • Section
  • Μελετήματα
Creative Commons License

This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International License.

The copyright for articles in this journal is retained by the author(s), with first publication rights granted to the journal. By virtue of their appearance in this open access journal, articles are free to use (with the exception of the non-granted right to make derivative works) with proper attribution for non-commercial uses. The Greek Society for Eighteenth-Century Studies (ΟΜΕΔ) retains the worldwide right to reproduce, display, distribute, and use articles published in THE GLEANER in all formats and media, either separately or as part of collective works for the full term of copyright. This includes but is not limited to the right to publish articles in an issue of the Journal, copy and distribute individual reprints of the articles, authorize reproduction of articles in their entirety in another ΟΜΕΔ’s publication, and authorize reproduction and distribution of articles or abstracts thereof by means of computerized retrieval systems
Downloads
Download data is not yet available.