Three New Inscriptions from Late Roman and Early Byzantine Eleutherna

Baldwin Bowsky, M. W., Three New Inscriptions from Late Roman and Early Byzantine Eleutherna, ΕΥΛΙΜΕΝΗ 13-14 (2012-2013), 133-168 (English)
Δημοσιευμένα: Dec 31, 2013
DOI: https://doi.org/10.12681/eul.32834
Martha W. Baldwin Bowsky
Περίληψη

Παρουσιάζονται τρεις νέες επιγραφές από την ύστερη ρωμαϊκή και πρώιμη βυζαντινή Ελεύθερνα, υπό το φως τεσσάρων άλλων ήδη δημοσιευμένων επιγραφών. Καμία δεν βρέθηκε στην αρχική της θέση, αλλά προσφέρουν σημαντικά στοιχεία για την Ελεύθερνα πριν και μετά τον σεισμό του 365 μ.Χ., που προκάλεσε στην πόλη μεγάλη, αλλά όχι ολοκληρωτική, καταστροφή. Οι ανασκαφές τον Τομέα Ι της Ελεύθερνας έχουν φέρει στο φως τον μεγαλύτερο αριθμό αυτοκρατορικών αφιερώσεων και λατινικών επιγραφών από μία μόνο πόλη στο δυτικό μισό του νησιού. Πέντε επιγραφές που σχολιάζονται στο παρόν άρθρο είναι λατινικές, και μαζί με μία ακόμη αποτελούν το σύνολο των έξι γνωστών λατινικών επιγραφών από την Ελεύθερνα. Οι λατινικές επιγραφές είναι σχετικά σπάνιες στη ρωμαϊκή Κρήτη, και η πιο πιθανή εξήγηση για τον εξαιρετικά μεγάλο αριθμό αυτοκρατορικών αφιερώσεων και λατινικών επιγραφών στην Ελεύθερνα ή οπουδήποτε αλλού στη δυτική Κρήτη φαίνεται να ήταν η ανάπτυξη του ρωμαϊκού οδικού δικτύου.


 


Σημείωμα των εκδοτών


Ο τόμος 13-14 της Ευλιμένης αποτελεί ένα αφιέρωμα στον ανατολικό τομέα Ι της αρχαίας Ελεύθερνας, που ανασκάφτηκε συστηματικά από τον καθηγητή Πέτρο Θέμελη από το 1985 έως το 2003. Στα τρία εκτενή άρθρα που δημοσιεύονται παρουσιάζονται από τον ίδιο τον ανασκαφέα, τον Γιώργο Μπροκαλάκη και την Martha W. Baldwin Bowsky, γλυπτά, εργαλεία και επιγραφές αντίστοιχα, που ήρθαν στο φως κατά τις ανασκαφές των παραπάνω ετών και χρονολογούνται από τους ελληνιστικούς χρόνους (2o αι. π.Χ.) μέχρι και την πρωτοβυζαντινή περίοδο (μέσα 7ου αι. μ.Χ.). Πολλά από αυτά τα αντικείμενα εκτίθενται πλέον στο Μουσείο Αρχαίας Ελεύθερνας, που ιδρύθηκε χάρη στο όραμα και τις προσπάθειες του καθηγητή Ν. Σταμπολίδη και το οποίο εγκαινιάστηκε από τον Πρόεδρο της Ελληνικής Δημοκρατίας στις 19 Ιουνίου 2016.


Οι διευθυντές έκδοσης


Νίκος Λίτινας – Μανόλης Ι. Στεφανάκης

Λεπτομέρειες άρθρου
  • Ενότητα
  • ΑΡΘΡΑ

Οι συγγραφείς των άρθρων που δημοσιεύονται στην Ευλιμένη διατηρούν τα δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας επί των άρθρων τους, παραχωρώντας στο περιοδικό το δικαίωμα της πρώτης δημοσίευσης. Άρθρα που δημοσιεύονται στην Ευλιμένη μπορούν να χρησιμοποιούνται ελεύθερα για μη κερδοσκοπικούς σκοπούς, χωρίς δικαίωμα τροποποίησης (δημιουργία παράγωγου έργου), με αναφορά στο συγγραφέα και στην πρώτη δημοσίευση. Η Μεσογειακή Αρχαιολογική Εταιρεία διατηρεί το δικαίωμα να δημοσιεύει, να αναπαράγει, να παρουσιάζει στο κοινό, να διανέμει και να χρησιμοποιεί άρθρα που δημοσιεύονται στην Ευλιμένη σε οποιοδήποτε μέσο και μορφή, είτε μεμονωμένα είτε ως μέρη συλλογικών έργων, για όλο το χρόνο διάρκειας προστασίας της πνευματικής ιδιοκτησίας και για όλες τις χώρες του κόσμου. Αυτό περιλαμβάνει, ενδεικτικά και όχι αποκλειστικά, το δικαίωμα δημοσίευσης των άρθρων σε τεύχη του περιοδικού Ευλιμένη, αναπαραγωγής και διανομής μεμονωμένων αντιγράφων των άρθρων, αναπαραγωγής ολόκληρων των άρθρων σε άλλη έκδοση της Μεσογειακής Αρχαιολογικής Εταιρείας, και αναπαραγωγής και διανομής των άρθρων ή της περίληψης τους με χρήση πληροφορικού συστήματος αποθετηρίου.

Λήψεις
Τα δεδομένα λήψης δεν είναι ακόμη διαθέσιμα.
Αναφορές
AE = L’Année Épigraphique, Paris 1888-.
Arch.Delt. = Archaiologikon Deltion, Athens, 1 (1915)-.
Baldwin Bowsky, M.W. 2001. “A temple of Hermes at Sybritos: on the road from Gortyn to the Diktynnaion (Crete)”, ASAA 79, 263-76.
Baldwin Bowsky, M.W. 2004. “Of Two Tongues: Acculturation at Roman Knossos”, in Colonie romane nel mondo greco, G. Salmeri, A. Raggi, A. Baroni, eds., Rome, 94-150.
Baldwin Bowsky, M.W. 2006. “From Capital to Colony: Five New Inscriptions from Roman Crete”, BSA 101, 385-426.
Baldwin Bowsky, M.W. 2009a. “Downstairs, Upstairs: Tonnius and Other Romans at Eleutherna, Sector I”, in Ancient Eleutherna, Sector I, vol. 1, ed. P.G. Themelis, Athens, 199-223.
Baldwin Bowsky, M.W. 2009b. “An extramural sanctuary of Roman Aptera?”, in Estudios de Epigrafia Griega, A. Martínez Fernández, ed., La Laguna, 315-22.
Baldwin Bowsky, M.W. and V. Niniou-Kindeli 2006. “On the Road Again: a Trajanic Milestone and the Road Connections of Aptera, Crete”, Hesperia 75, 405-33.
Bandy, A.C. 1970. The Greek Christian Inscriptions of Crete, Athens.
Bernand, A. and E. Bernand 1960. Les inscriptions grecques et latines du Colosse de Memnon, Cairo.
Bieber, M. 1977. Ancient Copies, New York.
Bosch, E. 1967. Quellen zur Geschichte der Stadt Ankara im Altertum, Ankara.
Bourbou 2000 = Μπούρμπου, Χρ.Ε., “Παλαιοπαθολογική μελέτη και ανάλυση του πληθυσμού”, Πρωτοβυζαντινή Ελεύθερνα, Τομέας Ι, τομ. 2, I, Π.Γ. Θέμελης, επιμ., Ρέθυμνο, 289-319.
Bourbou, Chr. 2004. The People of Early Byzantine Eleutherna and Messene (6th-7th centuries A.D.): a bioarchaeological approach, Athens.
Cooley, A.E. 2012. The Cambridge Manual of Latin Epigraphy, Cambridge.
CIL = Corpus Inscriptionum Latinarum, Berlin 1863-.
Cotton, H. 1984. “The Concept of indulgentia Under Trajan”, Chiron 14, 245-66.
De Zan, R. 1997. “Criticism and Interpretation of Liturgical Texts”, in Handbook for Liturgical Studies, A.J. Chupungco, ed., Collegeville MN, 1997, 331-65.
Dig. = The Digest of Justinian, Latin Text, ed. T. Mommsen with the aid of P. Krueger, Engl. tr. ed. by A. Watson, vol. 1, Philadelphia 1985.
Eck, W., A. Caballos, and F. Fernandez 1996. Das senatus consultum de Cn. Pisone patre, Munich.
Egger, R. 1926. Forschungen in Salona II. Der altchristliche Friedhof Manastirine, Wien.
Ghedini, F. 1985. “Sculpture dal ninfeο e dal pretorio di Gortina”, ASAA 63, 63-248.
Guarducci, M. 1967. Epigrafia Greca I, Rome.
Hiller von Gaertringen, F.1898. “Über eine jüngst auf Rhodos gefundene Bleirolle, enthaltend den 80. Psalm”, Sitzungsberichte der Königlich Preussischen Akademie der Wissenschaften zu Berlin 1878, 582-88.
Horster, M. 2001. Bauinschriften römischer Kaiser. Untersuchungen zu Inschriftenpraxis und Bautätigkeit in Städten des westlichen Imperium Romanum in der Zeit des Prinzipaats, Stuttgart.
ICI = Inscriptiones christianae Italiae septimo saeculo antiquiores, Bari 1985-.
I.Cret. = Guarducci, M., Inscriptiones Creticae, Rome 1939-50.
ID = Inscriptions de Délos, 7 vols. Paris 1926-71.
IEph = Wankel, H., Die Inschriften von Ephesos, Bonn 1979-84.
IGBulg = Mihailov, G., Inscriptiones Graecae in Bulgaria repertae, Sofia 1958-97.
IGLSyr = Inscriptions grecques et latines de la Syrie, Beirut and Paris 1929-.
IGUR = Moretti, L., Inscriptiones Graecae Urbis Romae, Rome 1968-1990.
IKPessinous = Strubbe, J.H.M. and F. Schuddeboom, The Inscriptions of Pessinous, Bonn 2005.
ILS = Dessau, H., Inscriptiones latinae selectae, 5 vols., Berlin 1892-1916.
Kr.Chr. = Κρητικά Χρονικά, 1-25 (Heraklion 1937-73), 26-30 (Heraklion 1986-90), 31 (Heraklion 2011).
Kalpaxis 1991 = Καλπαξής, Θ., “Ἀνασκαφικά δεδομένα”, καί “Ε7. Ἀναθηματικός Βωμίσκος”, in Ελευθέρνα, Τομέας ΙΙ.1. Επιγραφές από τό Πυργί καί τό Νησί, H. van Effenterre, Θ. Καλπαξής, Α.Β. Πετροπούλου, Ε. Σταυριανοπούλου, επιμ., Ρέθυμνο, 11-15 και 69-71.
Karanastasi 2015 = Καραναστάση, Π. “Νέα στοιχεία για τη ρωμαϊκή Ελεύθερνα”, Αρχαιολογικό Έργο Κρήτης 3, Πρακτικά της 3ης Συνάντησης, Ρέθυμνο, 5-8 Δεκεμβρίου 2013, Π. Καραναστάση, Α. Τζιγκουνάκη, Χρ. Τσιγωνάκη, επιμ., Ρέθυμνο, Β 417-28.
Kaufmann, C.M. 1917. Handbuch der altchristlichen Epigraphik, Freiburg im Breisgau.
Kelly, A. 2006. “The Roman Baths of Mylopotamos: a Distribution Study”, in Ο Μυλοπόταμος απο την Αρχαιότητα ως Σήμερα· Περιβάλλον–Αρχαιολογία–Ιστορία–Λαογραφία–Κοινωνιολογία, Ε. Γαβριλάκη και Γ.Ζ. Τζιφόπουλος, επιμ., Ρέθυμνο, ΙΙ 239-52.
Kritzas 2002 = Κριτζάς, Χ.Β., “Αναθεματική επιγραφή από τη Χερσόνησο”, in Σήμα Μενελάου Παρλαμά, Λ. Τζεδάκη, επιμ., Ηρακλειο, 267-80.
Kruse, H.-J. 1968. Römische weibliche Gewandstatuen des zweiten Jahrhunderts. n. Chr., Gottingen.
Lagogianni-Georgakarakos, M. 2002. Die römischen Porträts Kretas I. Bezirk Heraklion, Athens.
Lauffer, S., ed. 1971. Diocletians Preisedikt, Berlin.
Lefebvre, M.G. 1907. Recueil des inscriptions grecques-chrétiennes d’Égypte, Cairo.
LGPN 1 = Fraser, P.M. and E. Matthews, ed., A Lexicon of Greek Personal Names I: The Aegean Islands, Cyprus, Cyrenaica, Oxford 1987.
LGPN 2 = Osborne, M.J. and S.G. Byrne, ed., A Lexicon of Greek Personal Names II: Attica, Oxford 1994.
LGPN 3.a = Fraser, P.M. and E. Matthews, ed., A Lexicon of Greek Personal Names III.A: The Peloponnese, Western Greece, Sicily, and Magna Graecia, Oxford 1997.
LGPN 3.b = Fraser, P.M. and E. Matthews, ed., A Lexicon of Greek Personal Names III.B: Central Greece: from the Megarid to Thessaly, Oxford 2000.
LGPN 5.a = Corsten, T., ed., A Lexicon of Greek Personal Names V.A: Coastal Asia Minor: Pontos to Ionia, Oxford 2010.
MAMA 8 = Calder, W.M., et al., Monumenta Asiae Minoris Antiqua 8 / Monuments from Lykaonia. the Pisido-Phrygian borderland, Aphrodisias, Manchester 1962.
Marangou-Lerat, A. 1995. Le vin et les amphores de Crète: de l'époque classique à l'époque impériale, Athens.
Miller, K. 1964. Itineraria Romana: Römische Reisewege an der Hand der tabula Peutingeriana, Rome.
Pietanza, L. 2010. Indulgentia: virtù e strumento amministrativo del princeps, Bari.
PHI = Packard Humanities Institute, Searchable Greek Inscriptions: a scholarly tool in progress, Los Altos, California, 1980 —http://epigraphy.packhum.org/ inscriptions/.
Plassart, A. 1921. “Inscriptiones de Delphes”, BCH 45, 1-85.
Portale, E.Ch. 1998. “I ritratti”, in Romeo, I. and E.C. Portale, eds., Gortina III. Le sculture, Padua, 279-512.
Portale, E.Ch. and Romeo, Ι. 2001. “Contenitori da trasporto”, in A. Di Vita, ed., Gortina V.3: I materiali, Padua, I 260-410.
P.Rein. = Collart, P., Les Prpyrus Théodor Reinach, vol. II, Paris and Cairo 1940.
Robert L. 1940. Hellenica. Recueil d’épigraphie, di numismatique et d’antiquités grecques, Limoges and Amsterdam 1972.
Roueché, C. 1989. Aphrodisias in Late Antiquity, London.
Sasel Kos, M. 1979. Inscriptiones latinae in Graecia repertae. Additamenta ad CIL III, Faenza.
SB IV = Sammelbuch griechischer Urkunden aus Ägypten IV, Friedrich Bilabel, ed., Heidelberg 1931.
SEG = Supplementum Epigraphicum, 1-25 (Leiden 1923-1971), 26- (Leiden, 1979-).
SERP = Ramsay, W.M., ed., Studies in the History and Art of the Eastern Provinces of the Roman Empire, London 1906.
Seston, W. and Euzennat, M. 1971. “Un dossier de la chancellerie Romains: la tabula Banasitana. Étude de diplomatique”, CRAE, 468-90.
Solin, H. 1982. Die griechischen Personennamen in Rom: ein Namenbuch, 3 vols., Berlin and New York.
Solin, H. 1996. Die stadtrömischen Sklavennamen: ein Namenbuch, 3 vols, Stuttgart.
Themelis 1991-93 = Θέμελης, Π.Γ., “Επαρχία Μυλοποτάμου· Ελεύθερνα”, Κρητική Εστία 4, 247-57.
Themelis 1994-96 = Θέμελης, Π.Γ., “Επαρχία Μυλοποτάμου· Ελεύθερνα”, Κρητική Εστία 5, 267-83.
Themelis, P.G. 2004. “The polis. East excavation sector I”, in Nikos Stampolides, ed., Eleutherna: Polis, Acropolis, Necropolis, Athens, 46-81.
Themelis, P.G. 2009. “The Historical Background”, in Ancient Eleutherna, Sector I, vol. 1, P.G. Themelis, ed., Athens, I 45-92.
Tsatsaki, N. and E. Nodarou 2014. “A new Hellenistic amphora production centre in west Crete (Loutra, Rethymnon): study and petrographic analysis of the pottery assemblage”, BSA 109, 287-315.
Tzifopoulos, Y.Z. 2000. “The Inscriptions”, in Πρωτοβυζαντινή Ελεύθερνα, Τομέας Ι, τομ. 1, Π.Γ. Θέμελης, επιμ., Rethymnon, II 239-59.
Tzifopoulos 2004 = Τζιφόπουλος, Υ.Ζ., “Pecunia sacra deae Diktynnae: τα μιλιάρια από τη Βιράν Επισκοπί και τα Ροδοποῦ και αλλες επιγραφικές μαρτυριές”, in Creta Romana e Protobizantina, Atti del Congresso Internationale (Iraklion, 23-30 settembre 2000), Padua, I 94-108.
Tzifopoulos, Y.Z. 2007. “Latin inscriptions of Crete: two unpublished texts from the Rethymno Prefecture”, MEP 10, 111-20.
Tzifopoulos, Y. 2009. “The Inscriptions”, in Ancient Eleutherna, Sector I, vol. 1, P.G. Themelis, ed., Athens, 101-52.
Willvonseder, R. 2003. “Beneficium,” Brill’s New Pauly 2, Leiden and Boston, 596-97.
Yangaki, A.G. 2005. La céramique des IVe-VIIIe siècles ap. J.-C. d’Eleutherna, Athens.