Κλεοπάτρα Ζ’ – Venus Genetrix
Δημοσιευμένα:
Aug 5, 2024
Περίληψη
In the second half of the 1st c. BC, the mint of Paphos issued a series of bronze coins in the name of Cleopatra VII. The coins bear the bust of a Kourotrophos figure, which has been identified either as Aphrodite-Eros, Cleopatra-Caesarion or Isis-Horus. After 44 BC, Cleopatra VII celebrated the occasion of Cyprus’s annexation to the Ptolemaic kingdom, with a bronze issue. In Paphos, Aphrodite’s significant cult center and birthplace, Cleopatra imported a new iconography of the goddess. Genetrix was a title given to Venus by Julius Caesar, who spent his life as Venere Prognatus, and considered himself descendant of the goddess. Caesar founded the temple of Venus Genetrix in his new Forum in 46 BC. There, he dedicated a statue of Venus which represented the goddess as a mother holding her infant, little Cupid. His second dedication was a gold or gilded statue of Cleopatra, resembling in posture and figure with Venus Genetrix. The two statues were depicted on the series of denarii, issued by Caesar during his military expedition in Spain in 45 BC. After his assassination in 44 BC, Cleopatra, as the mother of Caesar’s only son, probably dedicated a statue of Venus Genetrix to the sanctuary of Paphos. This article discusses the possibility that the bronze Cypriot issue bears this specific kourotrophic figure.
Λεπτομέρειες άρθρου
- Τεύχος
- EULIMENE 24 (2023)
- Ενότητα
- ΑΡΘΡΑ
- Κατηγορίες
Αυτή η εργασία είναι αδειοδοτημένη υπό το CC Αναφορά Δημιουργού – Μη Εμπορική Χρήση – Όχι Παράγωγα Έργα 4.0 4.0.
Οι συγγραφείς των άρθρων που δημοσιεύονται στην Ευλιμένη διατηρούν τα δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας επί των άρθρων τους, παραχωρώντας στο περιοδικό το δικαίωμα της πρώτης δημοσίευσης. Άρθρα που δημοσιεύονται στην Ευλιμένη μπορούν να χρησιμοποιούνται ελεύθερα για μη κερδοσκοπικούς σκοπούς, χωρίς δικαίωμα τροποποίησης (δημιουργία παράγωγου έργου), με αναφορά στο συγγραφέα και στην πρώτη δημοσίευση. Η Μεσογειακή Αρχαιολογική Εταιρεία διατηρεί το δικαίωμα να δημοσιεύει, να αναπαράγει, να παρουσιάζει στο κοινό, να διανέμει και να χρησιμοποιεί άρθρα που δημοσιεύονται στην Ευλιμένη σε οποιοδήποτε μέσο και μορφή, είτε μεμονωμένα είτε ως μέρη συλλογικών έργων, για όλο το χρόνο διάρκειας προστασίας της πνευματικής ιδιοκτησίας και για όλες τις χώρες του κόσμου. Αυτό περιλαμβάνει, ενδεικτικά και όχι αποκλειστικά, το δικαίωμα δημοσίευσης των άρθρων σε τεύχη του περιοδικού Ευλιμένη, αναπαραγωγής και διανομής μεμονωμένων αντιγράφων των άρθρων, αναπαραγωγής ολόκληρων των άρθρων σε άλλη έκδοση της Μεσογειακής Αρχαιολογικής Εταιρείας, και αναπαραγωγής και διανομής των άρθρων ή της περίληψης τους με χρήση πληροφορικού συστήματος αποθετηρίου.
Λήψεις
Τα δεδομένα λήψης δεν είναι ακόμη διαθέσιμα.
Αναφορές
Βήτας, Δ. 2013. Νέα Πάφος-Σαλαμίνα. Η τοπογραφία και η πολεοδομική ανάπτυξη κατά την ελληνιστική περίοδο. Διδακτ. διατρ., Πανεπιστήμιο Κύπρου, Λευκωσία.
Καραγεώργη, Z. 2007. Κύπρις, η Αφροδίτη της Κύπρου. Λευκωσία: Ίδρυμα Λεβέντη.
Κουτρούμπας, Ε.Δ. 2000. «Η Ρωμαϊκή πολιτική έναντι της Κύπρου», στο Γ. Ιωαννίδης και Σ. Χατζηστυλλής (επιμ.), Πρακτικά του Γ’ Διεθνούς Κυπρολογικού Συνεδρίου, τ. Α, Αρχαίον Τμήμα, 16-20 Απριλίου 1996. Λευκωσία: Ίδρυμα Λεβέντη, 579-590.
Μαραβέλια, Α. 1996. Τα ερωτικά ποιήματα της Αρχαίας Αιγύπτου. Αθήνα: Αρμός.
Μιχαηλίδου, Λ. και Ε. Ζαπίτη. 2007. Νομίσματα της Κύπρου. Από τη Συλλογή του Πολιτιστικού Ιδρύματος Τραπέζης Κύπρου. Λευκωσία: Πολιτιστικό ίδρυμα Τραπέζης Κύπρου.
Σβορώνος, Ι. 1904. Τα Νομίσματα του Κράτους των Πτολεμαίων. Αθήνα: Σακελλάριος.
Ashton, S.A. 2008. Cleopatra and Egypt. Oxford: Wiley-Blackwell.
Bagnal, R.S. 1989. “Griechen und Agypter: Rechtsstellung, ethnische und kulturelle Identität zweier Volksgruppen”, in D. Wildung und S. Schoske (eds), Kleopatra. Ägypten um die Zeitenwende. Ausstellung in der Kunsthalle der Hypo-Kulturstiftung. Mainz: Zabern, 27-44.
Bicknell, P.J. 1977. “Antony, Cleopatra and Cyprus”, Latomus 36.2 (Avril-Juin), 325-342.
Brenk, F.E. 1992. “Antony-Osiris, Cleopatra-Isis: The End of Plutarch’s Antony”, in P.A. Stadter (ed.), Plutarch and the Historical Tradition. London: Routledge, 159-182.
Cayla, J.B. 2004. “Livie, Aphrodite et une famille de prêtres du culte impérial à Paphos”, in S. Follet (ed.), L’hellénisme d’époque Romaine. Nouveaux documents, Nouvelles Approches (Ier s. a.C.-IIIe s. p.C.). Actes du colloque international à la mémoire de Louis Robert. Paris: De Boccard, 233-243.
Champollion, J.F. 1836. Grammaire Egyptienne. Paris: Firmin Didot frères.
Cheshire, W.A. 2007. “Aphrodite Cleopatra”, JARCE 43, 151-191.
Curtius, L. 1933. “Ikonographische Beiträge zum Porträt der Römischen Republik und der Julisch-Claudischen Familie: IV Kleopatra VII. Philopator”, RM 48, 182-192.
Erskine, A. 2001. Troy between Greece and Rome. Oxford: Oxford University Press.
Feuardent, F. 1869. Égypte ancienne: collections Giovanni di Demetrio, Première partie: Monnaies des rois. Paris: Rollin et Feuardent.
Fishwick, D. 1993. The Imperial Cult in the Latin West, Studies in the Ruler Cult of the Western Provinces of the Roman Empire, I, 1. Leiden: Brill.
Fraser, P.M. 1972. Ptolemaic Alexandria I: Text. Oxford: Clarendon Press.
Fujii, T. 2013. Imperial Cult and Imperial Representation in Roman Cyprus. Stuttgart: Steiner.
Fulińska, A. 2010. “Iconography of the Ptolemaic queens on coins: Greek style, Egyptian ideas?”, SAAC 14, 73-92.
Goddard, J. (ed.) 2007. SNG V. XII, the Hunterian Museum, University of Glasgow, Part II, Roman and Provincial Coins: Cyprus-Egypt. Oxford: Oxford University Press.
Goudchaux, G.W. 2001. “Cleopatra’s subtle religious strategy”, in P. Higgs and S. Walter (eds), Cleopatra of Egypt: From History to Myth. London: British Museum, 128-141.
Grossi, O. 1936. “The Forum of Julius Caesar and the Temple of Venus Genetrix”, MAAR 13, 215-220.
Hadjisteliou-Price, Τ. 1978. Kourotrophos Cults and Representations of the Greek Nursing Deities, Studies of the Dutch Archaeological and Historical Society, v. VIII. Leiden: Brill.
Hahn, U. 1994. Die Frauen des römischen Kaiserhauses und ihre Ehrungen im griechischen Osten anhand epigraphischer und numismatischer Zeugnisse von Livia bis Sabina (Saarbrücker Studien zur Archäologie und alten Geschichte, Band 8). Saarbrücker: Saarbrücker Druckerei und Verlag.
IG: Inscriptiones Graecae, 1895-present.
ILS: Dessau, H. Inscriptiones Latinae Selectae, Berlin 1892-1916.
Jones, P.J. 2012. “Mater Patriae, Cleopatra and Roman ideas of motherhood”, in L. Hackworth Petersen and P. Salzman-Mitchell (eds), Mothering and Motherhood in Ancient Greece and Rome. Austin: University of Texas Press, 165-182.
Kantirea, M. 2016. “Monuments des Iulii à Ilion-Troie et la mémoire de syngénéia”, in S. Benoist, A. Daguet-Gagey et Ch. Hoët-van Cauwenberghe (eds), Une mémoire en actes: espaces, figures et discours dans le monde romain. Villeneuve d’Ascq: Presses universitaires du Septentrion, 173-187.
Karageorghis, V. 1964. Sculptures from Salamis I. Nicosia: Department of Antiquities.
Karageorghis V., J.R. Mertens and M.E. Rose 2000. Ancient Art from Cyprus: The Cesnola Collection in the Metropolitan Museum of Art. New York: The Metropolitan Museum of Art.
Kockelmann, H. 2011. “Mammisi (Birth House)”, in W. Wendrich (ed.), UCLA Encyclopedia of Egyptology, Los Angeles, https://escholarship. org/uc/item/8xj4k0ww (ανακτήθηκε 08-02-2024).
Kousser, R. 2011. “The female nude in Classical era: between voyeurism and power”, in C. Kondoleon and P.C. Segal (eds), Aphrodite and the Gods of Love. Boston: MFA Publications, 149-187.
Kyrieleis, H. 1975. Bildnisse der Ptolemäer. Antike Forschungen 2. Berlin: Gebrüder Mann Verlag.
Kyrieleis, H. 1990. “Bildnisse des Kaisarion. Zu Siegelabdrucken aus Nea Paphos”, in Akten des XIII. Internationalen Kongresses für klassische Archäeologie. Mainz: Zabern, 456-457.
Kyrieleis, H. 2015. Hellenistische Herrscherporträts auf Siegelabdrücken aus Paphos (Paphos IV B, Deutsches Archäologisches Institut, Archäologische Forschungen 34). Wiesbaden: Reichert Verlag.
Laing, G.J. 1910. “The Legend of the Trojan Settlement”, CJ 6, 51-64.
Landvatter, T. 2012. “The Serapis and Isis Coinage of Ptolemy IV”, AJN 24, 61-90.
Lapatin, K. 2015. Luxus: The Sumptuous Arts of Greece and Rome. Los Angeles: Getty Museum.
La Rocca, E. 1984. L’Età d’oro di Cleopatra: indagine sulla Tazza Farnese v. 5, Documenti e ricerche d’arte alessandrina. Roma: “L’Erma” di Bretschneider.
Lichocka, B. 1986. “La statue d’Aphrodite sur les monnaies de Ptolémée III”, in L. Kahil, C. Auge et P. Linant de Bellefonds (eds), Iconographie Classique et identités regionales, Paris 26-27 Mai 1983 (BCH Suppl. 14). Paris: École française d’Athènes, 311-322.
Lichocka, B. 1990. “Les courants artistiques des Ptolémées à travers leurs monnaies”, in Akten des XIII. Internationalen Kongresses für klassische Archäeologie, Berlin 1988. Mainz: Zabern, 458-459.
Liverani, P. 2016. “Cleopatra en Roma”, in Catálogo de la exposición celebrada en el Centro de Exposiciones Arte Canal del 3 de diciembre de 2015 al 8 de mayo de 2016. Madrid, 51-55.
Lorber, C. 2012. “The coinage of the Ptolemies”, in W.E. Metcalf (ed.), The Oxford handbook of Greek and Roman Coinage. Oxford: Oxford University Press, 211-234.
Machaira, V. 1993. Les groupes statuaires d’Aphrodite et d’Éros. Étude stylistique des types et de la relation entre les deux divinités pendant l’époque hellénistique. Athènes: Lichnos.
Mattingly, H. 1946. “Dives Anagnia”, NC 6, 91-96.
Mitford, T.B. 1980. “Roman Cyprus”, in H. Temporini (ed.), Aufstieg und Niedergang der römischen Welt II.7.2. Politische Geschichte (Provinzen und Randvölker: Griechischer Balkanraum; Kleinasien [Forts.]). Berlin: De Gruyter, 1285-1384.
Nicolaou, I. 1990. Paphos volume II, The coins from the House of Dionysos. Nicosia: Department of Antiquities.
Nicolaou, K. 1972. “Discovery of a Ptolemaic mint at Nea Paphos”, στο Β. Καραγεώργης, Α. Χριστόδουλος (επιμ.), Πρακτικά του Α’ Διεθνούς Κυπρολογικού Συνεδρίου, Λευκωσία 14-19 Απριλίου 1969, Α’ Αρχαίον Τμήμα. Λευκωσία: Εταιρεία Κυπριακών Σπουδών, 121-124.
OGIS: Orientis Graeci Inscriptiones Selectae, Supplementum Sylloges inscriptionum graecarum.
Olivier, J. 2015. “The Coinage of the Ptolemies in Cyprus”, Kyprios Character. History, Archaeology & Numismatics of Ancient Cyprus, kyprioscharacter.eie.gr/en/t/AZ (ανακτήθηκε 08-02-2024).
PBSR: Papers of the British School at Rome.
Peek, C.M. 2011. “The Queen surveys her Realm: the Nile Cruise of Cleopatra VII”, CQ 61.2, 595-607.
Plantzos, D. 2011. “The iconography of assimilation: Isis and Royal imagery on Ptolemaic Seal Impressions”, in P. Iossif, A. Chankowski and C. Lorber (eds), More than men, less than gods studies on Royal cult and imperial worship proceedings of the international colloquium organized by the Belgian School at Athens (November 1-2, 2007). Leuven: Peeters, 385-415.
RIC: Roman Imperial Coinage v. 1: Augustus-Vitellius (31 BC-69 AD), by C.H.V. Sutherland, London, 1923 (revised 1984)/v. 2: Vespasian–Hadrian (69-138), by Harold Mattingly, Edward Allen Sydenham, London, 1926.
Rives, J. 1994. “Venus Genetrix outside Rome”, Phoenix 48, 294-306.
Roller, D.W. 2010. Cleopatra. A Biography. Oxford: Oxford University Press.
RPC: Roman Republican Coinage. Crawford, M. 1974.
RPC, I: Roman Provincial Coinage V. I (1992): From the death of Caesar to the death of Vitellius (44 BC–AD 69). A. Burnett, M. Amandry, and P.P. Ripollès.
Schilling, R. 1954. La religion romaine de Vénus depuis les origines jusqu’au temps d’Auguste. Paris: Boccard.
SEG: Supplementum Epigraphicum Graecum. 1923-present. Leiden.
SNG: Sylloge nummorum graecorum. Breitenstein, N. and W. Schlabacher 1942-79, Danish National Museum, Munksgaard (Copenhagen).
Sternberg, F. 1988. Antike Münzen Griechen-Römer-Byzantiner: Geschnittene Steine und Schmuck der Antike und der Neuzeit, Auktion XXI, am 14 und 15 November 1988 in Zürich. Zürich.
Swift, E.H. 1922. “A Group of Roman Imperial Portraits at Corinth. IV. The Four Torsos”, AJA 26.2, 131-147.
Tam Tinh Tran, V. 1973. Isis Lactans, Corpus des monuments Gréco-Romains d’Isis Allaitant Harpocrate, Études Préliminaires aux Religions Orientales dans l’empire Romain. Leiden: Brill.
Tarn, W. 1936. “The Bucheum Stelae: A Note”, JRS 26.2, 187-189.
Thiers, C. 2012. “Souvenirs lapidaires d’une reine d’Égypte, Cléopâtre Philopâtor à Tôd”, in J.-C. Grenier, A. Gasse, F. Servajean et C. Thiers (eds), Et in Ægypto et ad Ægyptum, Recueil d’études dédiées à Jean-Claude Grenier (CENIM 5). Montpellier: Université Paul Valéry, 743-754.
Van Buren, A.W 1919. “An Alleged Issue of Coins at Anagnia by Mark Anthony”, NC 19, 254-255.
Van’t Dack, E. 1988. “Notices Cypriotes”, in Ptolemaica Selecta. Études sur l’armée et l’administration lagides, Studia Hellenistica 29. Lovanii Bibliotheca universitatis, 175-184.
Vitas, D. 2016. “The Foundation of Nea Paphos, a new Cypriot City or a Ptolemaic Katoikia?”, in C. Balandier (ed.), Nea Paphos, Fondation et développement urbanistique d’une ville chypriote de l’Antiquité à nos jours: Études archéologiques, historiques et patrimoniales. Bordeaux: Ausonius, 241-248.
Vitti, Μ. 2009. «Η Αγορά του Καίσαρα και ο Ναός της Αφροδίτης στη Ρώμη. Σχόλιο και Ενημέρωση», στο Σ. Δρούγου, Δ. Ευγενίδου, Χ. Κριτζάς, Ν. Καλτσάς, Β. Πέννα, Η. Τσούρτη, Μ. Γαλάνη-Κρίκου και Ε. Ράλλη (επιμ.), Κερμάτια Φιλίας, Τιμητικός Τόμος για τον Ιωάννη Τουράτσογλου, τ. Β, Επιγραφική-Αρχαιολογία-Varia. Αθήνα: Υπουργείο Πολιτισμού-Νομισματικό Μουσείο, 321-333.
Walker, S. 2008. “Cleopatra in Pompeii?”, PBSR 76, 35-46.
Walker, S. and P. Higgs (eds). 2001. Cleopatra of Egypt, from History to Myth. Princeton: Princeton University Press.
Wallensten, J. 2009. “Demand and Supply? The Character of Aphrodite in the Light of inscribed votive gifts”, in C. Prêtre (ed.), Le donateur, l’offrande et la déesse (Kernos Suppl. 23). Liège: Centre International d’Étude de la Religion Grecque Antique, 169-180.
Weinstock, S. 1971. Divus Julius. Oxford: Clarendon Press.
Wilcken, U. und L. Mitteis 1912. Grudnzuge und Chrestomathie der Papyruskunde. Leipzig: B.G. Teubner.
