Το νεκρομαντείο του Αχέροντα. Παλαιές ταυτίσεις, πρόσφατες θεωρίες, νέες ερμηνείες


Κατερίνα Βουλγαράκη
Résumé

The Acheron Necromanteion: old identifications, recent theories, new interpretations. The present study re-examines the evidence concerning the use of the complex, which was excavated by Sotirios Dakaris on the hill of Mesopotamon in ancient Thesprotia and was identified with the Acheron Necromanteion. The complex was built in the end of the fourth and the beginning of the third century B.C., and consisted of a central three-aisled building with massive stone walls containing a main room and auxiliary chambers, an underground chamber underneath the main room -variously identified to a crypt, a cistern or a cellar-, three annex corridors and a later open courtyard surrounded by rooms. In 1978, the German archaeologist Dietwulf Baatz considered that the site was a fortified residence of a local ruler, also that the central building was a two-storied tower, where six catapults temporarily stood, in the times of the Roman invasion to Epirus (168/167 BC).
However, the architecture, the finds and the stratigraphy has proven that this is untenable. Similarly untenable are various alternative proposals regarding the function of the building, e.g. communal storage building, fortress. Thus, as it is supported by recent geological research, we have maintained the identification of this place with the Necromanteion. Furthermore, a new reconstruction of the ritual actions which were taking place there has been proposed, based on the recent studies which underline the sophisticated architecture of the underground chamber and its unique acoustic characteristics, similar to a modern anechoic chamber, which were certainly relevant to the necessities of the cult of the dead.

##plugins.themes.ekt-hometheme.article.details##
  • Rubrique
  • Articles
Téléchargements
Les données relatives au téléchargement ne sont pas encore disponibles.
Références
Αγγέλη, Α. 2015α. «Πρόλογος», στο Αγγέλη 2015δ, 6-9.
Αγγέλη, Α. 2015β. «O Αρχαιολογικός Χώρος του Νεκρομαντείου», στο Αγγέλη 2015γ, 20-32.
Αγγέλη, Α. (επιμ.) 2015γ. Οι Αρχαιολογικοί Χώροι Νεκρομαντείου και Εφύρας. Πρέβεζα: Εφορεία Αρχαιοτήτων Πρέβεζας.
Αγγέλη, Α. (επίμ.). 2015δ. Ο Αρχαιολογικός Χώρος της Κασσώπης. Πρέβεζα: Εφορεία Αρχαιοτήτων Πρέβεζας.
Ανδρέου, Ι. και Η. Ανδρέου 1997. «Ελληνιστικά Κεραμικά Σύνολα από το Δ. Νεκροταφείο της Αμβρακίας», στο Λ. Κυπραίου (επιμ.), Δ΄ Επιστημονική Συνάντηση για την Ελληνιστική Κεραμική, Μυτιλήνη, Μάρτιος 1994, 79-92. Αθήνα: Ταμείο Αρχαιολογικών Πόρων και Αναστηλώσεων.
Αραβαντινός, Π. 1857. Χρονογραφία Ηπείρου: των τε ομόρων ελληνικών και ιλλυρικών χωρών διατρέχουσα κατά σειράν τα εν αυταίς συμβάντα από του σωτηρίου έτους μέχρι του 1854, Β΄, Αθήνα: Εκ του Τυπογραφείου Βλαστού.
Βασιλαντωνόπουλος, Στ. Λ. και Ι.Ν. Μουρτζόπουλος 2004. «Ακουστική Προσομοίωση Τελετουργικών και Δημόσιων Χώρων της Αρχαίας Ελλάδας», στο Ακουστική 2002. 2o Πανελλήνιο Συνέδριο Ακουστικής. Θεσσαλονίκη: Ελληνική Εταιρεία Ακουστικής.
Βασιλειάδης, Στ., Δ. Δρόσου και Β. Λάμπρου 2018. «Η κοιλάδα του μέσου Καλαμά και ο οικισμός της Φανοτής-Ντόλιανης», στο Κώτσου 2018, 271-296.
Βασιλειάδης, Στ., Α. Τζωρτζάτου, Ε. Χριστοδούλου και Σ. Φάτσιος 2010. «Η Θεσπρωτία από τους αρχαϊκούς χρόνους ως τη ρωμαϊκή κατάκτηση», Ιόνιος Λόγος Β, 147-159.
Βλαχοπούλου-Οικονόμου, Α.Μ. 1979. «Έντυπες σφραγίδες σε λαβές αμφορέων από το Νεκρομαντείο του Αχέροντα και τη Δωδώνη», Δωδώνη 8, 279-298.
Βοκοτοπούλου, Ι. 1973. Οδηγός Μουσείου Ιωαννίνων. Αθήνα: Γενική Διεύθυνση Αρχαιοτήτων και Αναστηλώσεων.
Βοκοτοπούλου, Ι. 1994. «Η τελευταία οικία της μολοσσικής κώμης στη Βίτσα Ζαγορίου», στο Φηγός. Τιμητικός Τόμος για τον Καθηγητή Σωτήρη Δάκαρη, 189-220. Ιωάννινα: Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων.
Γιαννοπούλου, Μ. 2016. «‘Ιεροί’ πίθοι: παρουσία και χρήση σε ιερά διαχρονικά και ιδιαίτερα στα Μητρώα της Μακεδονίας», στο Μ. Γιαννοπούλου και Χρ. Καλλίνη (επιμ.), ΗΧΑΔΙΝ Ι. Τιμητικός Τόμος για τη Στέλλα Δρούγου, 286-308. Αθήνα: Ταμείο Αρχαιολογικών Πόρων και Απαλλοτριώσεων.
Γκανιά, Χρ., Β. Λάμπρου, Στ. Μπαλάκας, Λ. Φάτσιου και Χρ. Σακουμής 2018. «Τα Γίτανα και οι αρχαιότητες στον κάτω ρου και τις εκβολές του Καλαμά», στο Κώτσου 2018, 297-308.
Γκατζόγια, Ε. 2015. «Αρχαιοβοτανική Μελέτη», στο Αγγέλη 2015γ, 32-33.
Γκατζόγια, Ε. 2018. «Διατροφή και οικονομία στην Ήπειρο μέσα από τις αρχαιοβοτανικές έρευνες στο Νεκρομαντείο του Αχέροντα και στην Επισκοπή Σερβιανών», στο Κώτσου 2018, 393-406.
Γραβάνη, K. 1988-1989. «Κεραμεική των Ελληνιστικών χρόνων από την Ήπειρο», Ηπειρωτικά Χρονικά 29, 105-112.
Γραβάνη, Κ. 2000. «Ανάγλυφοι σκύφοι από την Κασσώπη. Τα τοπικά εργαστήρια», στο Ε. Κυπραίου (επιμ.), Ε΄ Επιστημονική Συνάντηση για την Ελληνιστική Κεραμική. Χρονολογικά Προβλήματα – Κλειστά Σύνολα – Εργαστήρια, 477-489. Αθήνα: Ταμείο Αρχαιολογικών Πόρων και Αναστηλώσεων.
Γραβάνη, Κ. 2009. «Η ελληνιστική κεραμική της Βορειοδυτικής Ελλάδας», στο Ελληνιστική Κεραμική από την Αρχαία Ήπειρο, την Αιτωλοακαρνανία και τα Ιόνια Νησιά, 47-65. Αθήνα: Ταμείο Αρχαιολογικών Πόρων και Αναστηλώσεων.
Δάκαρης, Σ.Ι. 1957. «Συμβολή εις την τοπογραφίαν της αρχαίας Ηπείρου», ΑΕ, 88-113.
Δάκαρης, Σ.Ι. 1958α. «Ανασκαφικαί Έρευναι εις την Ομηρικήν Εφύραν και το Νεκυομαντείον της Αρχαίας Θεσπρωτίας», ΠΑΕ, 107-112.
Δάκαρης, Σ.Ι. 1958β. «Θεσπρωτία. Μεσοπόταμον»,΄Εργον, 95-103.
Δάκαρης, Σ.Ι. 1960α. «Ανασκαφή του Νεκυομαντείου του Αχέροντος και θολωτού τάφου πλησίον της Πάργας», ΠΑΕ, 114-127.
Δάκαρης, Σ.Ι. 1960β. « Θεσπρωτία-Νεκρομαντείον», Έργον, 102-111.
Δάκαρης, Σ. 1960γ. «Περιοχή Φαναρίου», ΑΔ 16, 201-205.
Δάκαρης, Σ.Ι. 1961α. «Ανασκαφή εις το Νεκυομαντείον του Αχέροντος», ΠΑΕ, 108-119.
Δάκαρης, Σ.Ι. 1961β. «Νεκρομαντείον Εφύρας», Έργον, 118-125.
Δάκαρης, Σ. 1961-1962. «Μεσοπόταμον Φαναρίου», ΑΔ 17, Β Χρονικά, 224.
Δάκαρης, Σ.Ι. 1963α. «Ανασκαφή εις το Νεκυομαντείον του Αχέροντος», ΠΑΕ, 89-92.
Δάκαρης, Σ.Ι. 1963β. «Νεκυομαντείον Εφύρας»,Έργον, 57-64.
Δάκαρης, Σ.Ι. 1963γ. «Περιοχή Νεκυομαντείου Εφύρας», ΑΔ 18, Β2 Χρονικά, 145-146.
Δάκαρης, Σ.Ι. 1964α. «Ανασκαφή εις το Νεκυομαντείον του Αχέροντος», ΠΑΕ, 44-53.
Δάκαρης, Σ.Ι. 1964β. «Νεκυομαντείον Εφύρας», Έργον, 51-64.
Δάκαρης, Σ.Ι. 1964γ. «Μεσοπόταμον», ΑΔ 19, Β3 Χρονικά, 310.
Δάκαρης, Σ. 1965. «Το Νεκυομαντείον του Αχέροντος», ΑΔ 20, Β2 Χρονικά, 345.
Δάκαρης, Σ.Ι. 1970. Αρχαιότητες Ηπείρου, Το Νεκρομαντείο του Αχέροντα, Εφύρα-Πανδοσία-Κασσώπη. Αθήνα: Εκδόσεις Απόλλων.
Δάκαρης, Σ.Ι. 1972. Θεσπρωτία, Αρχαίες Ελληνικές Πόλεις. Αθήνα: Ίδρυμα Δοξιάδη.
Δάκαρης, Σ.Ι. 1975α. «Ανασκαφή εις το Νεκυομαντείον του Αχέροντος», ΠΑΕ, 146-152.
Δάκαρης, Σ.Ι. 1975β. «Νεκυομαντείον Αχέροντος – Εφύρα»,Έργον, 82-90.
Δάκαρης, Σ.Ι. 1976α. «Ανασκαφή εις το Νεκυομαντείον του Αχέροντος και στην Ακρόπολη της Εφύρας. 1. Νεκυομαντείο», ΠΑΕ, 146-149.
Δάκαρης, Σ.Ι. 1976β. «Αχέρων – Εφύρα», Έργον, 80-88.
Δάκαρης, Σ.Ι. 1977α. «Νεκυομαντείο – Εφύρα – Κασσώπη. 1. Νεκυομαντείο», ΠΑΕ, 140-141.
Δάκαρης, Σ.Ι. 1977β. «Αχέρων – Εφύρα – Κασσώπη. 1. Νεκρομαντείο»,Έργον, 68-69.
Δάκαρης, Σ. 1986. «Οδύσσεια και Ήπειρος» στο Ιλιάδα και Οδύσσεια: από τα Πρακτικά του Δ΄ Συνεδρίου για την Οδύσσεια, 9-15 Σεπτεμβρίου 1984, 141-170. Ιθάκη: Κέντρο Οδυσσειακών Σπουδών.
Δάκαρης, Σ.Ι. 1990α. «Νεκυομαντείο Αχέροντος», ΠΑΕ, 165-167.
Δάκαρης, Σ.Ι. 1990β. «Νεκυομαντείο Αχέροντος», Έργον, 73-77.
Δάκαρης, Σ.Ι. 1991α. «Νεκυομαντείο του Αχέροντος», ΠΑΕ, 178-181.
Δάκαρης, Σ.Ι. 1991β. «Νεκυομαντείο Αχέροντος», Έργον, 58-62.
Δάκαρης, Σ.Ι. 1993. Το Νεκυομαντείο του Αχέροντα. Αθήνα: Ταμείο Αρχαιολογικών Πόρων και Αναστηλώσεων.
Δρόσου, Δ. 2015. «Η κοιλάδα του Αχέροντα και ο Γλυκύς λιμήν», στο Αγγέλη 2015γ, 10-19.
Ευαγγελίδης, Δ. 1956. «Ψήφισμα του βασιλέως Νεοπτολέμου εκ Δωδώνης», ΑΕ, 1-13.
Ζαφρανάς, Β. και Π. Καραμπατζάκης 2009. «Διερεύνηση ακουστικών ιδιοτήτων Νεκρομαντείου Αχέροντα», στο Ν. Μπάρκα (επιμ.), ΑΚΟΥΣΤΙΚΗ 2008, Πρακτικά του 4ου Συνεδρίου της Εταιρείας Ελληνικής Ακουστικής (ΕΛΙΝΑ) Ξάνθη, 13-26. Ξάνθη.
Ζήδρου, Κ. 2008. Ηπειρωτικά Ιερά και Μαντεία. Δωδώνη-Νεκρομαντείο. Αθήνα: Θεατρική Λογοτεχνική Πολιτιστική Λαογραφική Εστία Ηπειρωτών.
Ιωακειμίδου, Χ. και Κ. Κουτσοτόλη 2015. «Αποκατάσταση της οθωμανικής κατοικίας (κούλια)» στο Αγγέλη 2015γ, 69-73.
Καλιτσουνάκης, Ι. 1953-1954. «Η εν τη αρχαία γραμματεία ψυχομαντεία των αποθνησκόντων», ΑΕ, 146-156.
Κάντα-Κίτσου, Αικ. 2008. Γιτάνα Θεσπρωτίας. Αρχαιολογικός Οδηγός. Αθήνα: Υπουργείο Πολιτισμού.
Κάντα-Κίτσου, Αικ. 2009 (επιμ.). Δίκτυο Αρχαιολογικών Χώρων Θεσπρωτίας. Ηγουμενίτσα: Υπουργείο Πολιτισμού και Τουρισμού, ΛΒ Εφορία Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων.
Κάντα-Κίτσου, Αικ. και Β. Λάμπρου 2008. Ντόλιανη Θεσπρωτίας. Αρχαιολογικός Οδηγός. Αθήνα: Υπουργείο Πολιτισμού και Τουρισμού, ΛΒ Εφορία Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων.
Κάντα-Κίτσου, Αικ., Ο. Πάλλη και Ι. Αναγνώστου 2008. Αρχαιολογικό Μουσείο Ηγουμενίτσας. Ηγουμενίτσα: Υπουργείο Πολιτισμού και Τουρισμού, ΛΒ΄ Εφορία Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων.
Καράμπελας, N.Δ. 2005. «Ο Άγγλος θεολόγος Thomas S. Hughes στην Πρέβεζα και τη Νικόπολη», Πρεβεζάνικα Χρονικά 41-42, 53-144.
Καράμπελας, N.Δ. 2008. «Ο Άγγλος λοχαγός William Leake στο νομό Πρέβεζας», Ηπειρωτών Κοινόν 2, 45-127.
Κοντογιάννη, Θ. 2001-2004. «Κτηματική περιφέρεια Μεσοποτάμου Δήμου Φαναριού (αγρός Δημητρίου)», ΑΔ 56-59, B5 Χρονικά, 91-92.
Κωνσταντάκη, Α. 2015α. «Τα μνημεία της μεταβυζαντινής περιόδου», στο Αγγέλη 2015γ, 34-40.
Κωνσταντάκη, Α. 2015β. Η κατοίκηση στα παράλια της Παλαιάς Ηπείρου από την Ύστερη Αρχαιότητα ως την αρχή της Μέσης Βυζαντινής Περιόδου. Κύρια Μεταπτυχιακή Εργασία. Θεσσαλονίκη: Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης.
Κωνσταντάκη, Α. και Α. Μπουζάκη 2015. «Ο εκθεσιακός χώρος της οθωμανικής κατοικίας (κούλιας)», στο Αγγέλη 2015γ, 74-77.
Κωστοπούλου, Α. 2002. «Η Εφύρη στον Θουκυδίδη», Δωδώνη 31, 211-228.
Κώτσου, Ε. (επιμ.) 2018. Το Αρχαιολογικό Έργο στη Βορειοδυτική Ελλάδα και τα Νησιά του Ιονίου. Ιωάννινα 10-13 Δεκεμβρίου 2014, Πρακτικά. Αθήνα: Ταμείο Αρχαιολογικών Πόρων και Αναστηλώσεων.
Λάζαρη, Κ. (επιμ.) 2008. Ο αρχαιολογικός χώρος του Δυμοκάστρου και οι εργασίες ανάδειξής του. Πρακτικά Ημερίδας, Ηγουμενίτσα, 14 Δεκεμβρίου 2007. Αθήνα: Υπουργείο Πολιτισμού και Τουρισμού, ΛΒ΄ Εφορία Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων.
Λάζαρη, Κ. 2014. «Αποθηκευτικά αγγεία από τις οικίες της Ελαίας Θεσπρωτίας», στο Ε. Κώτσου (επιμ.), Η΄ Επιστημονική Συνάντηση για την Ελληνιστική Κεραμική. Ιωάννινα 5-9 Μαίου 2009, 394-397. Αθήνα: Ταμείο Αρχαιολογικών Πόρων και Αναστηλώσεων.
Λάζαρη, Κ. και Γ. Ρήγινος 2018. «Ελέα και Ελεάτιδα. Η οικιστική οργάνωση στην κοιλάδα της Παραμυθιάς με βάση τα νέα αρχαιολογικά δεδομένα», στο Κώτσου 2018, 259-270.
Λάζαρη, Κ., Α. Τζωρτζάτου και Κ. Κουντούρη 2008. Δυμόκαστρο Θεσπρωτίας. Αρχαιολογικός Οδηγός. Αθήνα: Υπουργείο Πολιτισμού και Τουρισμού, ΛΒ΄ Εφορεία Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων.
Λάζαρη, Κ., Α. Τζωρτζάτου και Κ. Κουντούρη, Κ. 2018. «Ελέγχοντας τα θεσπρωτικά παράλια: Ο παραλιακός οικισμός του Δυμοκάστρου και η ευρύτερη περιοχή», στο Κώτσου 2018, 285-296.
Λάμπρου, Β. και Ε. Σαλταγιάννη 2007. «Αρχαιολογικός χώρος Ντόλιανης. Εργασίες ανάδειξης και νέα αρχαιολογικά δεδομένα», στο Αρχαιολογικός Χώρος Ντόλιανης. «Εργασίες Ανάδειξης στους Αρχαιολογικούς Χώρους της Θεσπρωτίας», Ηγουμενίτσα 14 Δεκεμβρίου 2007, 5-11. Αθήνα: Υπουργείο Πολιτισμού, ΛΒ΄ Εφορία Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων.
Λιάμπη, Κ. 2009. «Πολιτική Ιστορία της Ηπείρου, της Ακαρνανίας και των νησιών του Ιονίου Πελάγους κατά την Ελληνιστική Περίοδο», στο Ελληνιστική Κεραμική από την Αρχαία Ήπειρο, την Αιτωλοακαρνανία και τα Νησιά του Ιονίου, 11-43. Αθήνα: Ταμείο Αρχαιολογικών Πόρων και Αναστηλώσεων.
Μερκούρη, Χ. 2015. «Ο Αρχαιολογικός Χώρος της Εφύρας», στο Αγγέλη 2015γ, 41-56.
Ντίνου, Μ. και Γκατζόγια, Ε. 2015. «Τα αρχαιοβοτανικά δεδομένα», στο Πλιάκου 2015, 46-50.
Παλαιοθόδωρος, Δ. 2010. «Οι απεικονίσεις των ψυχών στην Αρχαία Τέχνη», Αρχαιολογία και Τέχνες 118.2, 7-13.
Πάλλας, Δ. 1970. «Ανασκαφή της βυζαντινής βασιλικής του Γλυκέως εν Ηπείρω», ΠΑΕ, 82-89.
Παπαχατζής, Ν.Δ. 1976α. «Ποσειδών Ταινάριος», ΑΕ, 102-125.
Παπαχατζής, Ν.Δ. 1976β. Παυσανίου Ελλάδος Περιήγησις. Κορινθιακά – Λακωνικά. Αθήνα: Εκδοτική Αθηνών.
Πλιάκου, Γ. 2008. «Δήμος Δωδώνης, Τ.Δ. Σερβιανών, Θέση Επισκοπή», ΑΔ 63, Β1 Χρονικά, 760-765.
Πλιάκου, Γ. 2014. «Eλληνιστική κεραμική από δημόσιο κτίριο στην Ακρόπολη ‘Mεγάλου Γαρδικίου’, στο λεκανοπέδιο Iωαννίνων», στο Ε. Κώτσου (επιμ.), Η΄ Επιστημονική Συνάντηση για την Ελληνιστική Κεραμική. Ιωάννινα 5-9 Μαΐου 2009, 85-95. Αθήνα: Ταμείο Αρχαιολογικών Πόρων και Αναστηλώσεων.
Πλιάκου, Γ. 2016. «Ανάγλυφοι Σκύφοι από ελληνιστική αγροικία στην ‘Επισκοπή’ Ιωαννίνων», στο Μ. Γιαννοπούλου και Χρ. Καλλίνη (επιμ.), ΗΧΑΔΙΝ ΙΙ. Τιμητικός Τόμος για τη Στέλλα Δρούγου, 370-386. Αθήνα: Ταμείο Αρχαιολογικών Πόρων και Απαλλοτριώσεων.
Πλιάκου, Γ. 2017. «Μολύβδινα σταθμία από ελληνιστική αγροικία στην Επισκοπή Ιωαννίνων», στο Ε. Κώτσου (επιμ.), Σπείρα. Επιστημονική Συνάντηση προς τιμήν της Αγγέλικας Ντούζουγλη και του Κωνσταντίνου Ζάχου, 295-306. Αθήνα: Ταμείο Αρχαιολογικών Πόρων και Απαλλοτριώσεων.
Πουλάκη, Ε. 2003. «Αγροικίες της περιοχής Φίλας-Ηρακλείου και Λειβήθρων του Μακεδονικού Ολύμπου», στο Π. Αδάμ-Βελένη, Ε. Πουλάκη και Κ. Τζαναβάρη (επιμ.), Αρχαίες αγροικίες σε σύγχρονους δρόμους, 53-70. Αθήνα: Ταμείο Αρχαιολογικών Πόρων και Απαλλοτριώσεων.
Πρέκα-Αλεξανδρή, Κ. 1988α. «Αρχαία Ελέα», ΑΔ 43, Β1 Χρονικά, 346-350.
Πρέκα-Αλεξανδρή, Κ. 1988β. «Πύργος Ράγιου», ΑΔ 43, Β1 Χρονικά, 353-356.
Ρήγινος, Γ. 1994. «Ελληνιστική Κεραμική από την Ήπειρο. Τα ευρήματα ενός κιβωτιόσχημου τάφου από το Κεφαλοχώρι Φιλιατών Θεσπρωτίας», στο Λ. Κυπραίου (επιμ.), Δ΄ Επιστημονική Συνάντηση για την Ελληνιστική Κεραμική, Μυτιλήνη, Μάρτιος 1994, 93-109. Αθήνα: Ταμείο Αρχαιολογικών Πόρων και Αναστηλώσεων.
Ρήγινος, Γ. 1998. «Ελευθέρι», ΑΔ 53, Β2 Χρονικά, 538.
Ρήγινος, Γ. και Λάζαρη, Κ. 2007. Ελέα Θεσπρωτίας. Αρχαιολογικός Οδηγός του χώρου και της ευρύτερης περιοχής. Αθήνα: Υπουργείο Πολιτισμού.
Σακελλαρίου, Μ. 1997 (επιμ.). Ήπειρος. 4000 Χρόνια Ελληνικής Ιστορίας και Πολιτισμού. Αθήνα: Εκδοτική Αθηνών.
Σαμσάρης, Δ.Κ. 1994. Η ρωμαϊκή αποικία της Φωτικής στη Θεσπρωτία της Ηπείρου. Ιστορικογεωγραφική και επιγραφική συμβολή. Ιωάννινα: Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων.
Σουέρεφ, Κ. 1996. «Πρώιμες λατρείες στο Βόρειο Ιόνιο Πέλαγος σχετικές με τη ναυσιπλοΐα», στο Η. Tzalas (επιμ.), Tropis IV. 4th International Symposium on Ship Construction in Antiquity. Center for the Acropolis Studies. Athens 28, 29. 30, 31 August 1991, Proceedings, 451-470. Αθήνα: Hellenic Institute for the Preservation of Nautical Tradition.
Σταματοπούλου, Δ., Κ. Λάμπας και Στ. Χρηστίδης 2015. «Συντήρηση πίθων και ειδικών ευρημάτων», στο Αγγέλη 2015γ, 66-68.
Συρόπουλος, Σ. 2012. «Σκηνική Νεκρομαντεία και Αθηναϊκή Πολιτική. Η Νεκρανάσταση του Δαρείου στους Πέρσες του Αισχύλου και η Ιστορική Συνείδηση», στο Α.Γ. Μαρκαντωνάτος και Λ.Ε. Πλατυπόδης (επιμ.), Θέατρο και Πόλη. Αττικό Δράμα, Αθηναϊκή Δημοκρατία και Αρχαία Ελληνική Θρησκεία, 83-105. Αθήνα: Gutenberg.
Τζουβάρα-Σούλη, Χρ. 1979. Η λατρεία των γυναικείων θεοτήτων στην αρχαία Ήπειρο. Αδημοσίευτη Διδακτορική Διατριβή: Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων.
Τζουβάρα-Σούλη, Χρ. 1983. «Αγνύθες από το Νεκυομαντείο του Αχέροντα», Δωδώνη 12, 9-43.
Τζουβάρα-Σούλη, Χρ. 2013. «Το Νεκυομαντείο του Αχέροντα», Αρχαιολογική Εταιρεία Αθηνών. Το νεκυομαντείο. http://archetai.gr/media/PDF/N/212.pdf (ανακτήθηκε 14.4.2017).
Φάκλαρη, Υ. 2009. «Το ‘Νεκρομαντείο’ του Αχέροντα», στο Κ. Ζάχος (επιμ.), Το Αρχαιολογικό Μουσείο Ιωαννίνων, 115-125. Ιωάννινα: Αρχαιολογικό Μουσείο Ιωαννίνων.
Alden, M. 2015. Para-Narratives in the Odyssey. Stories in the Frame. Oxford: Oxford University Press.
Arnott, W.G. 1996. Alexis. The Fragments. A Commentary. Cambridge: Cambridge University Press.
Baatz, D. 1979. “Teile hellenistischer Geschütze aus Griechenland”, AA, 68-75.
Baatz, D. 1982. “Hellenistische Katapulte aus Ephyra (Epirus)”, AM 97, 211-233.
Baatz, D. 1994. Bauten und Katapulten des römischen Heeres. Stuttgart: F. Steiner.
Baatz, D. 1999. “Wehrhaftes Wohnen. Ein befestigter hellenistischer Adelsitz bei Ephyra (Nordgriechenland)”, AW 30.2, 151-155.
Bardel, R. 2005. “Spectral Traces: Ghosts in Ancient Fragments”, στο F. McHardy, J. Robson και D. Harvey (eds), Lost Dramas of Classical Athens. Greek Tragic Fragments, 83-111. Exeter: University of Exeter Press.
Baulieu, M.-C. 2015. The Sea in the Greek Imagination. Philadelphia: University of Pennsylvania Press.
Besonen, M.R., G. Rapp και Zh. Jing 2003. “The Lower Acheron River Valley: Ancient Accounts and the Changing Landscape”, στο J. Wiseman και K. Zachos (eds), Landscape Archaeology in Southern Epirus, Greece 1, Hesperia Supplements, Vol. 32, 199-263. Princeton: American School of Classical Studies in Athens.
Bogdani, J. 2011. “Le residenze rurali della Caonia ellenistica. Note per una nuova lettura”, Agricenturiati. An International Journal of Lanscape Archaeology 8, 121-144.
Bonnechere, P. 2003α. “Trophonius of Lebadea. Mystery Aspects of an Oracle Cult in Boeotia”, στο M.B. Cosmopoulos (ed.), Greek Mysteries. The Archaeology and Ritual of Ancient Greek Secret Cults, 169-192. London and New York: Routledge.
Bonnechere, Ph. 2003β. Trophonios de Lébadée. Leiden and Boston: Brill.
Borgeaud, Ph. 1974. “The Open Entrance to the Closed Palace of the King: The Greek Labyrinth in Context”, History of Religions 17, 1–27.
Bosman, Ph. 2016. “The ‘Dodona Bronze’ Revisited”, Acta Classica 59, 184-192.
Bowden, W. 2009. “Thesprotia in the Context of Roman and Late Antique Epirus”, στο Forsén 2009, 167-181.
Bremmer, J.N. 2002. The Rise and Fall of the Afterlife: The 1995 Read-Tuckwell Lectures at the University of Bristol. London and New York: Routledge.
Bremmer, J.Ν. 2015. “Ancient Necromancy. Fact or Fiction?”, στο K. Bielawski (ed.), Mantic Perspectives: Oracles, Prophecy and Performance, 119-141. Gardzienice – Lublin – Warsawa: Wydziaf ‘Artes Liberales’ Uniwersytet u Warszawkiego.
Burkert, W. 1987. Ancient Mystery Cults. Cambridge Mass. and London: Harvard University Press.
Burkert, W. 1993. Αρχαία Ελληνική Θρησκεία. Αρχαϊκή και Κλασική Εποχή. (Μτφ. Ν.Π. Μπεζεντάκος και Α. Αβαγιανού). Αθήνα: Καρδαμίτσα.
Burkert, W. 2005. “Mantik in Griechenland”, στο Thesaurus Cultus et Rituum Antiquorum (ThesCRA) 3. Divination, prayer, veneration, hikesia, asylia, oath, malediction, profanation, magic rituals, and addendum to v. 2. Consecration, 1-51. Los Angeles: The J. Paul Getty Museum Press.
Cabanes, P. 1976. L’Épire de la mort de Pyrrhus à la conquête romaine (272-167 av. J.-C.). Annales Littéraires de l’Université de Besançon, 186. Paris: Les Belles Lettres.
Campbell, D.B. 2011. “Ancient Catapults. Some Hypotheses Re-examined”, Hesperia 80, 677-700.
Campbell, D.B. και B. Delf 2003. Greek and Roman Artillery 399 BC-395 AD. Oxford: Osprey Publishing.
Ceka, N. 1993. “La Koiné Illyro-épirote dans le domaine de l’architecture”, στο P. Cabanes (ed.), L’Illyrie méridionale et l’Épire dans l’Antiquité - II. Actes du Colloque Internationale de Clermont-Ferrand (25-27 octobre 1990), 123-133. Clermont-Ferrand and Paris: De Boccard.
Christidis, A.-Ph., S. Dakaris και I. Vokotopoulou 1999. “Magic in the oracular tablets of Dodona”, στο D.R. Jordan, H. Montgomery και E. Thomassen (eds.), The World of Ancient Magic. Papers from the First International Samson Eitrem Seminar at the Norwegian Institute of Athens 4-8 May 1997, 67-71. Bergen: The Norvegian Institute of Athens.
Clark, R.J. 1979. Catabasis. Vergil and the Wisdom Tradition. Amsterdam: Gruner.
Clinton, K. 2003. “Stages of initiation in Eleusinian and Samothracian Mysteries”, στο M.B. Cosmopoulos (ed.), Greek Mysteries. The Archaeology and Ritual of Ancient Greek Secret Cults, 50-78. London and New York: Routledge.
Ҫondi, D. 2009. «Η ελληνιστική κεραμική από τις ανασκαφές στην περιοχή της Φοινίκης και του Βουθρωτού», στο Ελληνιστική Κεραμική από την Αρχαία Ήπειρο, την Αιτωλοακαρνανία και τα Ιόνια Νησιά, 97-104. Αθήνα: Ταμείο Αρχαιολογικών Πόρων και Αναστηλώσεων.
Cousin, C. 2002. “La situation géographique et les abords del’Hadès homérique”, Gaia 6, 25-46.
Cumont, F. 1949. Lux Perpetua. Paris: Librairie Orientaliste Paul Geuthner.
Curnow, T. 2004. The Oracles of the Ancient World. A Comprehensive Guide. London: Bloomsbery.
Dakaris, S.I. 1962. “The Dark Palace of Ades”, Archaeology 15, 85-93.
Dakaris, S.I. 1963. “Das Taubenorakel von Dodona und das Totenorakel bei Ephyra”, AntK 6, 51-54.
Dakaris, S.I. 1971. Cassopea and the Elean Colonies. Ancient Greek Cities 4. Αθήνα: Ίδρυμα Δοξιάδη.
Dakaris, S.I. 1973. “The Oracle of the Dead on the Acheron”, στο E. Melas (ed.),Temples and Sanctuaries of Ancient Greece, A Companion Guide, 130-149. London: Thames and Hudson.
Dalègre, 1983. “Un sanctuaire des morts. Le nekyomanteion d’Achéron en Épire”, Connaissance Hellénique 6, 49-51.
Daux, G. 1959. "Chronique des fouilles et découvertes archéologiques en Grèce en 1958", BCH 83, 567-793.
Daux, G. 1961. “Chronique des fouilles et découvertes archéologiques en Grèce en I960", BCH 85, 601-953.
Daux, G. 1962. “Chronique des fouilles ct découvertes archéologiques en Grèce en 1961", BCH 86, 629-974.
De Maria, S. και L. Merkouri 2007. “Testimonianze e riflessioni sul culto di Artemide a Phoinike”, στο D. Berranger-Ausserve (ed.), Épire, Illyrie, Macédoine … Mélanges offerts au Professeur Pierre Cabanes, 147-174. Clermont Ferrant: Presses Universitaires Blaise Pascal.
Dodds, E.R. 1973. The Ancient Concept of Progress and other Essays on Greek Literature and Belief. Oxford: Clarendon Press.
Domínguez, A.J. 2015. “‘Phantom Eleans’ in Southern Epirus”, East and West 14, 111-143.
Donnadieu, J.-M. και Vilatte, S. 1996. “Genèse de la nécromancie hellénique: de l’instance de la mort à la prediction du future (la Nékyia de l’Odysée, Ephyra, Pérachora)”, Dialogues d’Histoire Ancienne 22.2, 53-92.
Εckschmitt, W. 1998. “Das Totenorakel von Ephyra”, AW 29.3, 225-230.
Ehrenheim, H. von 2009. “Identifying Incubation areas in Pagan and Early Christian times”, Proceedings of the Danish Institute of Athens 6, 237-276.
Eidinow, E. 2007. Oracles, Curses, and Risk among the Ancient Greeks. Oxford and New York: Oxford University Press.
Forsén, B. (επιμ.) 2009. Thesprotia Expedition I. Towards a Regional History (Papers and Monographs of the Finnish Institute at Athens XV). Helsinki: Finnish Institute at Athens.
Forsén, B. και E. Tikkala (επιμ.) 2011. Thesprotia Expedition II. Environment and Settlement Patterns (Papers and Monographs of the Finnish Institute at Athens XVI). Helsinki: Finnish Institute at Athens.
Franke, P. 1961. Die antiken Münzen von Epirus. Wiesbaden: Franz Steiner Verlag.
Frazer, J.G. 1900. Pausanias and Other Greek Sketches. London: McMillan and Co.
Frazer, J.G. 1917. Studies in Greek Scenery, Legends and History. London: McMillan and Co.
Friese, W. 2010α. “Facing the Dead: Landscape and Ritual of Ancient Greek Death Oracles”, Time and Mind. The Journal of Archaeology, Consciousness and Culture 3 (1), 29-40.
Friese, W. 2010β. “Zwischen Kult und Kommerz. Architektur als Erfahrbarer Raum in antiken Orakelheiligtümern”, MOSAIKjournal 1, 159-190.
Friese, W. 2013. “‘Through the Double Gates of Sleep’ (Verg. Aen. 6.236.): Cave-Oracles in Graeco-Roman Antiquity”, στο F. Mavridis και J.Τ. Jensen (eds.), Stable Places and Changing Perceptions: Cave Archaeology in Greece, 228-238. BAR International Series 2558, Oxford: Archaeopress.
Friese, W. 2018. “Following the Dead to the Underworld. An Archaeological Approach to Graeco-Roman Death Oracles”, στο G. Ekroth και I. Nilsson (eds.),Round Trip to Hades in the Eastern Mediterranean Tradition. Visits to the Underworld from Antiquity to Byzantium, 215-239. Leiden – Boston: Brill.
Funke, P., N. Moustakis και B. Hochschulz 2004. «Epeiros», στο M.H. Hansen και Th.H. Nielsen (eds.), An Inventory of Archaic and Classical Poleis, 338-350. Oxford: Oxford University Press.
Garland, R. 1985. The Greek Way of Death. Ithaca and London: Cornell University Press.
Giorgi, E. και Bogdani, J. 2011. “I siti d’altura nel territorio di Phoinike. Un contributo sul popolamento di Caonia in età ellenistica”, Ocnus 19, 95-110.
Hall, E. 1996. Aeschylus’ Persians. Edited with an Introduction, Translation and Commentary. Warminster: Aris and Phillips.
Halliday, W.R. 1913. Greek Divination. A Study of its Methods and Principles. London: McMillan and Co.
Hammond, N.G.L. 1954. “The Colonies of Elis in Cassopea”, στο Αφιέρωμα εις την Ήπειρον εις μνήμιν Νίκου Σούλη, 26-36.Αθήνα: Τυπογραφείον Μυρτίδη.
Hammond, N.G.L. 1967. Epirus: the geography, the ancient remains, the history and topography of Epirus and adjacent areas. Oxford: ClarendonPress.
Hardie, C. 1977. “Appendix” στο R.G. Austin (ed.), P. Vergilios Maronis Aeneidos Liber 6. Edited with an Introduction and Commentary, 279-286. Oxford: Clarendon Press.
Harrari, M. 2013. “Orco III”, Acme 134, 287-308.
Hasselberger, L. 1978. “Der Paläopyrgos von Naussa aus Paros”, AA 93, 345-375.
Hasselberger, L. 1980. “Befestigte Turmgehofte im Hellenismus”, στο Wohnungsbau im Altertum. Diskussionen zur archäologischen Bauforschung 3, 47-51. Berlin, Deutsches Archäologisches Institut.
Holtzmann, B. 1989. La Grèce. Paris: Éditions Citadelles.
Hoepfner, W. (επιμ.). 2005. Ιστορία της κατοικίας 5000 π.Χ.-500 μ.Χ., μτφ. Η. Τσιριγκάκη, Θεσσαλονίκη: University Studio Press.
Hornblower, S. 1991. A Commentary on Thucydides. Volume I: Books I-III. Oxford: Clarendon Press.
Hornblower, S. 2013. Herodotus, Histories Book V. Cambridge: Cambridge University Press.
Hughes, Sm. 1820. Travels in Sicily, Greece and Albania, II. London.
Huxley, G.L. 1958. “Odysseus and the Thesprotian Oracle of the Dead”, PP 13, 245-248.
Janssens, E. 1961. “Leucade et le pays des morts”, AC 30.2, 381-394.
Johnston, S.Ι. 1999. Restless Dead. Encounters between the living and the dead in Ancient Greece. Berkeley: University of California Press.
Johnston, S.I. 2008. Ancient Greek Divination. Oxford: Blackwell.
Jouanna, F. 1981. «L’évocation des morts dans la tragédie grecque», RHR 198, 403-421.
Kolb, F. και A. Thomsen 2004. “Forschungen zu Zentralorten und Chora auf dem Gebiet von Kyaneai (Zentrallykien): Methoden, Ergebnisse, Probleme”, στο F. Kolb (ed.), Chora und Polis, 1-42. München: R. Oldenbourg Verlag.
Kron, U. 1998. “Sickles in Greek Sanctuaries: Votives and Cultic Instruments”, στο R. Hägg (ed.), Ancient Greek Cult Practice from the Archaeological Evidence. Proceedings of the Fourth International Seminar on Ancient Greek Cult, organized by the Swedish Institute at Athens, 22-24 October 1993, 187-215. Stockholm: Åströms Förlag.
Lazari, K. και Aik. Kanta-Kitsou 2010. “Thesprotia during the Late Classical and Hellenistic Periods. The Formation and Evolution of the Cities”, στο C. Antonetti (ed.), Lo spazio ionico e le comunità della Grecia nord-occidentale. Territorio, società, istituzioni. Atti del Convegno Internazionale Venezia, 7-9 gennaio 2010, 35-60. Pisa: Edizioni ETS.
Lauter, H. 2016. Αρχιτεκτονική των Ελληνιστικών Χρόνων. Μτφρ. Ε. Ρομπότη. Αθήνα: Ινστιτούτο του Βιβλίου – Καρδαμίτσα.
Leake, W.S. 1835, Travels in Northern Greece, IV. London.
Lehmann, P.W. 1969. Samothrace 3: The Hieron. Princeton: Princeton University Press.
Liampi, K. 2016. “Zur Münzzirkulation in Epirus (Ende 4. bis Ende 1. Jhs. v. Chr.). Das Zeugnisder Münzschatzfunde”, στο Μ. Γιαννοπούλου και Χρ. Καλλίνη (επιμ.), ΗΧΑΔΙΝ Ι. Τιμητικός Τόμος για τη Στέλλα Δρούγου, 785-812. Αθήνα: Ταμείο Αρχαιολογικών Πόρων και Απαλλοτριώσεων.
Magli, G. 2015. Archaeoastronomy. Introduction to the Science of Stars and Stones. Cham: Springer International Publishing.
Malkin, I. 1998. The Returns of Odysseus: Colonization and Ethnicity. Berkeley: University of California Press.
Mancini, L. 2013. “Templi, thesauroi, ‘temples-trésors’. Note sull’edilizia templare non periptera nei santuari dell’Epiro ellenistico”, Ocnus 21, 75-100.
Mancini, L. 2017. “ΘΕΣΠΡΩΤΙΚΑ ΙΕΡΑ. Il contributo di paesaggio sacro alla conoscenza di un ethnos epirota”, ASAtene 95, 205-226.
Martin, R. 1973. “Les crypto-portiques: problèmes des origines”, στο R. Etienne (ed.), Les cryptoportiques dans l’architecture romaine. Actes du Colloque de Rome, 19-23 avril 1972, 23-44. Rome and Paris: École française de Rome.
Mitta, D. 2003. “Reading Platonic Myths from a Ritualistic Point of View: Gyges' Ring and the Cave Allegory”, Kernos 16, 33-41.
Mlynarzcyk, J. 1990. Nea Paphos III. Nea Paphos in the Hellenistic Period. Warsaw: Éditions Géologiques.
Morris, S. και Papadopoulos, J.K. 2005. “Greek Towers and Slaves: An Archaeology of Exploitation”, AJA 109, 155-225.
Moustakis, N. 2006. Heiligtümer als politische Zentren. Untersuchungen zu den multidimensionalen Wirkungsgebieten von polisübergreifenden Heiligtümern im antiken Epirus. München: Herbert Utz Verlag.
Müller, D. 1987. Topographischer Bildkommentar zu den Historien Herodots: Griechenland. Tübingen: E. Wasmuth.
Nowicka, M. 1975. Les maisons à tours dans le monde grec. Wroclau: Wydawn. Polskiej Akademii Nauk.
Ober, J. 1992. “Towards a Typology of Greek Artillery Towers: The First and Second Generations (375-275 B.C.)”, στο S. van de Maele και J.M. Fossey (eds.), Fortificationes Antiquae. Including the Papers of a conference held at Ottawa University, 147-169. Amsterdam: J.C. Gieben.
Ogden, D. 2001α. “The Ancient Greek Oracles of the Dead”, Acta Classica 44, 167-
Ogden, D. 2001β. Greek and Roman Necromancy. Princeton and Oxford: Princeton University Press.
Ogden, D. 2014. “How ‘Western’ Were the Ancient Oracles of the Dead?”, στο L. Breglia και A. Moleti (eds.), Hespería. Tradizioni, Rotte, Paesaggi, 211-226. Tekmeria 16. Paestum: Fondazione Paestum.
Olalla, P. 2001. Μυθολογικός Άτλας της Αρχαίας Ελλάδας. Αθήνα: Road Editions.
Paipetis, S.A. 2010. The Unknown Technology in Homer. New York: Springer Media and Tech.
Paipetis, S.A., D. Polyzos, J.P. Agantiaris και E.J. Sellantos 2003. “Acoustic Behaviour of the Chamber of Dead in the Nekromanteion of Acheron River”, στο S.A. Paipetis (ed.), Extraordinary Machines and Structures in Antiquity. Ancient Olympia, Greece, August 20-24, 2001. Patras: Peri Technon Publ.
Pfanz, H., G. Yüce, F. D’Andria, W. D’Alessandro, B. Pfanz, Y. Manetas και G. Papatheodorou 2014. “The Ancient Gates to Hell and Their Relevance to Geogenic CO²”, στο Ph. Wexler (ed.), History of Toxicology and Environmental Health. Toxicology in Antiquity, Volume I, 92-117. Amsterdam-Boston-Heidelberg-London – New York – Oxford – Paris – San Diego – San Francisco – Singapore – Sydney – Tokyo: Academic Press.
Philippson, A. και Kirsten, E. 1956. Die griechische Landschaften. Eine Landeskunde ΙΙ1. Frankfurt am Main: V. Klostermann.
Piccinini, J. 2012. “Rethinking Epirote Religion. A survey of recent scholarship on Epirote cults and sanctuaries”, ASAtene 90, 319-326.
Pliakou, G. 2010. “Sanctuaires de divinités féminines et culte d’Artémis en Épire centrale”, BCH 134, 414-419.
Potter, D. 1994. Prophets and Emperors. Human and Divine Authority from Augustus to Theodosius. Cambridge Mass. and London: Harvard University Press.
Quantin, E. 1999. “Aspects épirotes de la vie religieuse antique”, REG 112, 61-98.
Quantin, F. 2009. Contribution à l’étude de la vie religieuse et du pastoralisme en Épire antique», στο L. Callegarin, F. Rechin (eds.), Espaces et société à l’époque romaine. Entre Garonne et Èbre: Actes de la table ronde de Pau, 26-27 janvier 2007. Hommages à George Fabre. Pau, 175-186.
Quantin, E. και F. Fouache 1999. «Représentations et réalité géographique de l’entrée des Enfers en Thesprotie», στο Ch. Cusset (ed.), La Nature et ses représentations dans l’Antiquité. Actes du Colloque des 24 et 25 octobre 1996. Ecole Normale Supérieure de Fontenay-Saint Claude, 29-62. Paris: Centre National de Documentation Pédagogique.
Retallack, J. 2008. “Rocks, views, soils and plants at the temples of ancientGreece”, Antiquity 82, 640-657.
Rihill, T.E. 2007. The Catapult. A History. Yardley PA: Westholme Publishing.
Rosenberger, V. 2001. Griechische Orakel. Eine Kulturgeschichte. Darmstadt: Theiss.
Rotroff, S.I. 1997. The Athenian Agora Volume XXIX. Hellenistic Pottery. Athenian and Imported Wheelmade Tableware and Related Material. Princeton: American School of Classical Studies at Athens.
Schachter, A. 1992. “Policy, Cult and the Placing of Greek Sanctuaries”, στο A. Schachter (ed.), Le sanctuaire grec, 1-57. Genève-Vandoeuvres: Entretiens de la Fondation Hardt.
Snodgrass, M.A. 2000. The Dark Age of Greece. An Archeological Survey of the Eleventh to the Eighth Centuries B.C. 2η έκδοση. New York: Routledge.
Spawforth, T. 2006. The Complete Greek Temples. London: Thames and Hudson.
Stillwell, A.N. 1952. Excavations at Corinth. Volume V, Part II. The Potter’s Quarter: The Terracottas. Princeton: American School of Classical Studies in Athens.
Stoneman, R. 2011. The Ancient Oracles. Making the Gods Speak. Yale: Yale University Press.
Sourvinou-Inwood, Ch. 1996. ‘Reading’ Greek Death. To the End of the Classical Period. Oxford: Clarendon Press.
Suha, M. 2007. The Walls of Agios Donatos Zervochoriou. A Case Study of a Fortress in Thesprotia, Northwestern Greece. Master Thesis, Helsinki: University of Helsinki. https://helda.helsinki.fi/handle/10138/19522 (ανακτήθηκε: 22.09.2017).
Svana, I. 2009. “The Rural Sanctuary at Kyra Panagia.”, στο Forsén 2009, 89-96.
Tartaron, Th.F. 2017. “Fragments of a Maritime Small World: GlykisLimin and Trans-Ionian Trade in the Mycenaean Period”, στο Ε. Κώτσου (επιμ.), Σπείρα. Επιστημονική Συνάντηση προς τιμήν της Αγγέλικας Ντούζουγλη και του Κωνσταντίνου Ζάχου, 207-220. Αθήνα: Ταμείο Αρχαιολογικών Πόρων και Απαλλοτριώσεων.
Tomlinson, R.A. 1992. “Perachora”, στο A. Schachter (ed.), Le sanctuaire grec, 321-346. Genève-Vandoeuvres: Entretiens de la Fondation Hardt.
Turmo, T. 2011. “Τhe Sevasto House: Architecture and Finds”, στο Forsén και Takkala 2011, 181-201.
Tzortzatou, Α. και L. Fatsiou 2009. “New Iron Age and Archaic Sites in Thesprotia”, στο Forsén 2009, 39-54.
Ustinova, Y. 2009α. Caves and the Ancient Greek Mind. Descending Underground in the Search for Ultimate Truth. Oxford: Oxford University Press.
Ustinova, Y. 2009β. “Cave Experiences and Ancient Greek Oracles”, Time and Mind. The Journal of Archaeology, Consciousness and Culture 2 (3), 265-289.
Vanderpool, E. 1959. "News Letter from Greece", AJA 63, 279-83.
Vanderpool, E. 1961. “Report on Dakaris's excavations at the Acheron”, AJA 65, 302.
Van Straten, F.T. 1982. "Twee orakels in Epirus. Het orakel van Zeus in Dodonaen het nckyomanteionaan de Acheron", Lampas 15, 195-230.
Vandenberg, Ph. 2007. Mysteries of the Oracles. The Last Secrets of Antiquity. New York: I.B. Tauris.
Vassileiou, E. 2014. “Ethics in Action at the Refurbished Archaeological Museum of Ioannina, Epirus, Greece”, Journal of Conservation and Museum Studies 12, 1-7.
Veilleux, Fr. 2012. La nécromancie grecque et les influences orientales. Montréal: Université du Quebec à Montréal.
Webster, T.B.L. 1966. "Greek Archaeology and literature 1961-65", Lustrum 11, 5-32.
Will, E. 1953. “Sur la nature de la mantique pratiquée à l’Héraion de Pérachora”, RHR 143.2, 145-169.
Winter, F. 1997. “The Use of Artillery in Fourth Century and Hellenistic Towers”, Échos du Monde Classique N.S. 16, 247-292.
Winter, F. 2006. Studies in Hellenistic Architecture. Toronto: Toronto University Press.
Wiseman, J. 1998. “Rethinking the Halls of Hades”, Archaeology 51.3, 12-18.
Young, J.H. 1956. “Studies in South Attica. Country Estates at Sounion”, Hesperia 25, 122-146.