Prominent Jews: the Absence and Presence of Jews in Postwar Netherlands

HTML
Published: Jun 19, 2019
DOI: https://doi.org/10.12681/historein.14636
Keywords:
Jewish history the Netherlands Holocaust Antisemitism
Ido de Haan
Utrecht University
https://orcid.org/0000-0002-3881-358X
Abstract

One of the most striking aspects of the Jewish community in the Netherlands after 1945 is the small number of people that belong to it. Despite their striking absence in Dutch society, Dutch Jews are a highly visible group. There are many ways, places and moments in which Jews have played a prominent role in Dutch society, and there are many issues in public debates that concern Jews. This article aims to reflect on this prominence, for it is neither self-evident nor unproblematic. Is not the claim to some special Jewish contribution an excess of Jewish pride, or an overdrawn philosemitism, which sets Jews apart much in the same way as antisemitism does? Such questions can only be answered experimentally, by looking at what happens when we analyse the remarkable presence of Jews in Dutch society. Is there an overrepresentation of actual Jews or an overdetermination of Dutch culture by symbolic Jews? Is there a decisive influence, a specific Jewish colouring and obsessive probing of the limits of Jewish life in a post-Holocaust society or nothing conclusive at all?

Article Details
  • Section
  • ARTICLES
Creative Commons License

This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International License.

The copyright for articles in this journal is retained by the author(s), with first publication rights granted to the journal. By virtue of their appearance in this open access journal, articles are free to use (with the exception of the non-granted right to make derivative works) with proper attribution for non-commercial uses (licence Creative Commons 4.0). EKT/NHRF retains the worldwide right to reproduce, display, distribute, and use articles published in Historein in all formats and media, either separately or as part of collective works for the full term of copyright. This includes but is not limited to the right to publish articles in an issue of the Journal, copy and distribute individual reprints of the articles, authorize reproduction of articles in their entirety in another EKT/NHRF publication, and authorize reproduction and distribution of articles or abstracts thereof by means of computerized retrieval systems.
Downloads
Download data is not yet available.
Author Biography
Ido de Haan, Utrecht University

Ido de Haan (1963) is professor of political history at Utrecht University and the 2019 Queen Wilhelmina Visiting Professor of the History, Language and Literature of the Dutch-Speaking People at Columbia University. His fields of interest are the political history and philosophy of democracy and the welfare state in Western Europe in the nineteenth and twentieth centuries, the history and memory of the Holocaust and other large-scale violence, as well as regime changes and political transition since the early modern period.

References
Baneke, Isabel. “De vraag die Sonja Barend niet durfde te stellen.” Trouw, 24 February 2017. Accessed 2 September 2017. https://www.trouw.nl/home/de-vraag-die-sonja-barend-niet-durfde-te-stellen~a8e86e6f/.
Barend, Sonja. Je ziet mij nooit meer terug. Amsterdam: De Bezige Bij, 2017.
Baron, Salo W. “The Jewish Question in the Nineteenth Century.” The Journal of Modern History 10, no. 1 (1938): 51–65.
Bein, Alex. The Jewish Question: Biography of a World Problem. Translated by Harry Zohn. London: Associated University Press, 1990.
Bernstein, Fritz. Over Joodsche problematiek. Arnhem: Van Loghum Slaterus, 1935.
Bijl, T. Spaans-van der. De Joodse bijdrage aan de Nederlandse cultuur. Baarn: Ver. Ned. Kring voor Joodse Genealogie, 1992.
Brasz, Chaya. “Na de tweede wereldoorlog: Van kerkgenootschap naar culturele minderheid.” In Geschiedenis van de Joden in Nederland, ed. Hans Blom, Rena Fuks-Mansfeld and Ivo Schöffer, 351–403. Amsterdam: Balans, 1995.
Brugmans, Hendrik, and Abraham Frank. “Ter verantwoording.” In Geschiedenis der Joden in Nederland. Amsterdam: Van Holkema en Warendorf, 1940.
Burleigh, Michael, and Wolfgang Wippermann. The Racial State: Germany, 1933–1945. Cambridge: Cambridge University Press, 1991.
Cohen, Jeremy, and Richard I. Cohen, eds. The Jewish Contribution to Civilization: Reassessing an Idea. London: Littman Library of Jewish Civilization, 2008.
Cohen, Job. “Vreemden: Cleveringa-lezing 2002.” 26 November 2002. Accessed 2 September 2017. http://media.leidenuniv.nl/legacy/cleveringalezing-job-cohen.pdf.
Drees, Willem. “Voorwoord.” In Meijer Sluyser, Voordat ik het vergeet. Met een voorwoord van dr. W. Drees. Amsterdam: Arbeiderspers, 1957.
Evrengun, Hasan. “Jurist Robert Samkalden: ‘Men sprak van de Hoge Raad en de Hoogste Raad, daarmee werd dan Meijers bedoeld.’” Historisch Nieuwsblad 5 (2002).
Friedländer, Saul. Nazi Germany and the Jews. Vol. 1, The Years of Persecution, 1933–1939. London: Weidenfeld & Nicholson, 1997.
Gans, Evelien. De kleine verschillen die het leven uitmaken: Een historische studie naar Joodse sociaal-democraten en socialistisch-zionisten in Nederland. Amsterdam: Bert Bakker, 1999.
Greif, Mark. The Age of the Crisis of Man: Thought and Fiction in America, 1933–1973. Princeton: Princeton University Press, 2015.
Haan, Ido de. “Openbaar leedwezen: Over de betekenis van het vervolgingstrauma,” Psychologie en Maatschappij 73 (1995): 329–50.
Haan, Ido de. Na de ondergang: De herinnering aan de Jodenvervolging in Nederland, 1945–1995. The Hague: SDU, 1997.
Haan, Ido de. “The Construction of a National Trauma: The Memory of the Persecution of the Jews in the Netherlands.” The Netherlands’ Journal of Social Sciences 34, no. 1 (1998): 196–217.
Haan, Ido de. “Prominent jodendom: Af- en aanwezigheid van joden in het naoorlogse Nederland.” In Wie niet weg is, is gezien: Joods Nederland na 1945, ed. Hetty Berg and Bart Wallet, 43–54. Amsterdam/Zwolle: JHM/Uitgeverij Waanders, 2010.
Hofmeester, Karin. “Jewish Parliamentary Representatives in the Netherlands, 1848–1914: Crossing Borders, Encountering Boundaries?” In Borders and Boundaries in and around Dutch Jewish History, ed. Judith Frishman, David J. Wertheim, Ido de Haan and Joël J. Cahen, 65–80. Amsterdam: Aksant, 2011.
Jacobs, Joseph. Jewish Contributions to Civilization: An Estimate. Philadelphia: Jewish Publication Society of America, 1919.
Judt, Tony. “From the House of the Dead: On Modern European Memory.” The New York Review of Books 52, no. 15 (6 October 2005).
Katus, József. Volkstelling in opspraak: Een studie naar de overheidsvoorlichting met betrekking tot de volkstelling van 1971. The Hague: SDU, 1984.
King, Joe, and Eleanor London. The Jewish Contribution to the Modern World. Montreal: Jewish Publication Society, 2003.
Klinken, Gert J. van. Opvattingen in de Gereformeerde Kerken van Nederland over het Jodendom, 1896–1970. Kampen: Kok, 1996.
Klinken, Gert J. van. Christelijke stemmen over het Jodendom: Zestig jaar Interkerkelijk Contact Israël (ICI), 1946–2006. Delft: Eburon, 2006.
Kristel, Conny. Geschiedschrijving als opdracht: Abel Herzberg, Jacques Presser en Loe de Jong over de jodenvervolging. Amsterdam: Meulenhoff, 1998.
Luyendijk, Joris. Het zijn net mensen: Beelden uit het Midden-Oosten. Amsterdam: Podium, 2006.
Meijer, Ischa. Brief aan mijn moeder. Den Haag: Bert Bakker, 1974.
Meijer, Ischa. Een jongetje dat alles goed zou maken. Amsterdam: Prometheus, 1996.
Oegema, Jan. Een vreemd geluk: De publieke religie rond Auschwitz. Amsterdam: Balans, 2003.
Paternotte, Bas. “Harry Mens: Paars is een Jodenstreek.” 14 July 2010. Accessed 14 August 2010. https://www.hpdetijd.nl/2010-06-14/harry-mens-paars-is-een-jodenstreek-1/.
Piersma, Hinke. Bevochten recht: Politieke besluitvorming rond de wetten voor oorlogsslachtoffers. Amsterdam: Boom, 2010.
Pos, H.J. Anti-semitisme en Jodendom: Een bundel studies over een actueel vraagstuk. Amsterdam: Van Loghum Slaterus, 1939.
Presser, Jacques. Ondergang: De vervolging en verdelging van het Nederlandse jodendom, 1940–1945, 2 vols. The Hague: SDU, 1965. English translation: Ashes in the Wind: The Destruction of Dutch Jewry. London: Souvenir Press, 1968.
Roth, Cecil. The Jewish Contribution to Civilization. New York: Harper, 1940.
Rubinstein, Renate. Jood in Arabië, Goi in Israël, 2 vols. Amsterdam: Meulenhoff, 1967–1970.
Rutgers, Kees. Zwarte Riek: Het levensverhaal van Rika Jansen. Amsterdam: n.p., 2014.
Sanders, Joop. “Opbouw en continuïteit na 1945.” In Pinkas: Geschiedenis van de joodse gemeenschap in Nederland, ed. Jozeph Michman, Hartog Beem and Dan Michman, 216–251. Ede: Kluwer, 1992.
Slezkine, Yuri. The Jewish Century. Princeton: Princeton University Press, 2004.
Sluyser, Meijer. “Wanneer straks de mokers….” Het Parool. 19 May 1956.
Solinge, Hanna van, and Marlene de Vries, eds, De Joden in Nederland anno 2000: Demografisch profiel en binding aan het Jodendom. Amsterdam: Aksant, 2001.
Solinge, Hanna van, and Carlo van Praag. “Nieuw onderzoek onder Joden in Nederland: Continuïteit en verandering.” Demos: Bulletin over Bevolking en Samenleving 26 (2010): 1–5.
Thijn, Ed van. “Never Again.” In Israël: een blanco cheque?, ed. Selma Leydesdorff, Minny Mock and Max van Weezel, 40–41. Amsterdam: Van Gennep, 1983.
Tijden, Andere. “Zo is het toevallig ook nog ’s een keer.” Accessed 2 September 2017. https://anderetijden.nl/aflevering/560/Zo-is-het-toevallig-ook-nog-s-een-keer.
Veraart, Johannes Antonius. Joden van Nederland. Hilversum: Paul Brand, 1938.
Vree, Frank van. In de schaduw van Auschwitz: Herinneringen, beelden, geschiedenis. Groningen: Historische Uitgeverij, 1995.
Vries, Tity de. Complexe consensus: Amerikaanse en Nederlandse intellectuelen in debat over politiek en cultuur, 1945–1960. Groningen: Uitgeverij Verloren, 1996.
Walda, Dick, and Will Boezeman-Boekhoff. Mazzel en sores. Amsterdam: Pegasus, 1989.
Wertheim, Micha. “De tranen van Tailleur.” VPRO Radio. September–October 2000. Accessed 2 September 2017. https://podtail.com/podcast/radioarchief/de-tranen-van-max-tailleur-1/.