Μετασχηματισμοί του ελληνικού συνδικαλιστικού κινήματος από τη μεταπολίτευση μέχρι την κρίση: συνέχειες και ρήξεις

PDF
Δημοσιευμένα: февр. 11, 2018
DOI: https://doi.org/10.12681/hpsa.15923
Λέξεις-κλειδιά:
Συνδικαλιστικό κίνημα μεταπολίτευση εκπροσώπηση συμφερόντων κορπορατισμός
Γιώργος Μπιθυμήτρης (Giorgos Bithymitris)
Λουδοβίκος Κωτσονόπουλος (Loudovikos Kotsonopoulos)
Περίληψη

Με το παρόν άρθρο επιχειρείται μία εναλλακτική περιοδολόγηση του μεταπολιτευτικού συνδικαλισμού, επιλέγοντας, πρώτον, να οριοθετήσουμε το θεσμικό περιβάλλον υιοθετώντας μία δυναμική ανάγνωση της δομής εκπροσώπησης συμφερόντων και, δεύτερον να μελετήσουμε τον συνδικαλισμό ως προς τρεις στιγμές: την ταξική στιγμή των πρώτων μεταπολιτευτικών χρόνων, ۠τη δικαιωματική στιγμή της δεκαετίας του ’80, και την ευρωπαϊκή στιγμή, η οποία σηματοδοτεί αναβάθμιση της strictosensu οικονομικής λειτουργίας, εις βάρος της πολιτικής-κοινωνικής. Ο εργατικός ριζοσπαστισμός των αρχών της κρίσης, στερούμενος ενός συνεκτικού εγχειρήματος αναζωογόνησης, και όντας σε εχθρικό περιβάλλον, αδυνατεί να καταστεί ηγεμονικός, με αρνητικές συνέπειες και για τις τρεις λειτουργίες του συνδικαλιστικού κινήματος (οικονομική, κοινωνική, πολιτική).

Λεπτομέρειες άρθρου
  • Ενότητα
  • Άρθρα
Creative Commons License

Αυτή η εργασία είναι αδειοδοτημένη υπό το CC Αναφορά Δημιουργού – Μη Εμπορική Χρήση – Παρόμοια Διανομή 4.0.

Οι συγγραφείς θα πρέπει να είναι σύμφωνοι με τα παρακάτω: Οι συγγραφείς των άρθρων που δημοσιεύονται στο περιοδικό διατηρούν τα δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας επί των άρθρων τους, δίνοντας στο περιοδικό το δικαίωμα της πρώτης δημοσίευσης. Άρθρα που δημοσιεύονται στο περιοδικό διατίθενται με άδεια Creative Commons 4.0 και σύμφωνα με την οποία μπορούν να χρησιμοποιούνται ελεύθερα, με αναφορά στο/στη συγγραφέα και στην πρώτη δημοσίευση για μη κερδοσκοπικούς σκοπούς και με δικαίωμα τροποποίησης μόνο με παρόμοια διανομή (αν αναμείξετε, τροποποιήσετε, ή δημιουργήσετε πάνω στο υλικό, πρέπει να διανείμετε τις δικές σας συνεισφορές υπό την ίδια άδεια όπως και το πρωτότυπο).
Λήψεις
Τα δεδομένα λήψης δεν είναι ακόμη διαθέσιμα.
Αναφορές
Ελληνόγλωσση
Αλεξανδρόπουλος, Στέλιος. 1990, Τάσεις Κορπορατιστικής Αντιπροσώπευσης και Ελληνική Πραγματικότητα, Κοινοβουλευτική Επιθεώρηση 4, σσ. 76-77.
Αλεξανδρόπουλος, Στέλιος. 2010, Συλλογική δράση και αντιπροσώπευση συμφερόντων πριν και μετά τη μεταπολίτευση στην Ελλάδα, Αθήνα: Κριτική.
Αρανίτου, Βάλια. 2013, Κοινωνικός Διάλογος και Εργοδοτικές Οργανώσεις. Από τη Συνεργασία των Κοινωνικών Εταίρων στην Ηγεμονία των «Αγορών», Αθήνα: Σαββάλας.
Βερναρδάκης, Χριστόφορος. 2011α, Πολιτικά κόμματα, εκλογές και κομματικό σύστημα. Οι μετασχηματισμοί της πολιτικής αντιπροσώπευσης 1990-2010, Αθήνα: Σάκκουλα.
Βερναρδάκης, Χριστόφορος, επιμ. 2011β, Η Κοινή Γνώμη στην Ελλάδα 2008-2010, Ινστιτούτο VPRC, Αθήνα: Σαββάλας, 2011.
Βούλγαρης, Γιάννης. 2013, Η Μεταπολιτευτική Ελλάδα 1974-2009, Αθήνα: Πόλις.
Γράβαρης, Διονύσης. 2007, Εργατικά Συνδικάτα και Κρατική Πολιτική, στο Εργασία και Πολιτική: Συνδικαλισμός και οργάνωση συμφερόντων στην Ελλάδα 1974-2004, Αθήνα: ΙΣΚ, σσ. 72-110.
Δεδουσόπουλος, Απόστολος. 2007, Διαρθρωτικές Αλλαγές στο Συνδικαλιστικό κίνημα», στο Εργασία και Πολιτική: Συνδικαλισμός και οργάνωση συμφερόντων στην Ελλάδα 1974-2004, Αθήνα: ΙΣΚ, σσ. 110-143.
Ελευθερίου, Kώστας. 2017, Η Στρατηγική του Κομμουνιστικού Κόμματος Ελλάδας στην Ύστερη Μεταπολίτευση: Μεταξύ Δύο Μοντέλων Κινητοποίησης, Διδακτορική Διατριβή, Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών, Σχολή Οικονομικών και Πολιτικών Επιστημών, Τμήμα Πολιτικής Επιστήμης και Δημόσιας Διοίκησης.
Ζητουνιάτη, Γιούλη. 1977, Χρονικό των Εργατικών Κινητοποιήσεων το ’77, Αντί, 89, σσ. 33-35.
Ιωάννου, Χρήστος. 1986, Η Βιομηχανική Εργατική Τάξη στο Συνδικαλιστικό Κίνημα 1974-1984, στο Κοινωνικές Τάξεις, Κοινωνική Αλλαγή και Οικονομική Ανάπτυξη στην Μεσόγειο, τόμος Α, Αθήνα: Ίδρυμα Μεσογειακών Μελετών, σσ. 31-56.
Καραμανλής, Κωνσταντίνος. 1996, Αρχείο. Γεγονότα & Κείμενα (επιμ. Κωνσταντίνος Σβολόπουλος), Τόμος 8, Αναστήλωση της Δημοκρατίας 1974-1977, Περίοδος Α' 24 Ιουλίου 1974 - 3 Σεπτεμβρίου 1975, Αθήνα: Ίδρυμα Κωνσταντίνος Γ. Καραμανλής – Εκδοτική Αθηνών.
Καρατζογιάννης, Ευάγγελος. 1999, Σχέση ανάμεσα στη Συνδικαλιστική Δράση και τις Άτυπες Εργασιακές Σχέσεις, το Παράδειγμα της ΛΑΡΚΟ, Διδακτορική Διατριβή, Αθήνα: Πάντειο Πανεπιστήμιο Κοινωνικών και Πολιτικών Επιστημών.
Κασιμάτη, Κούλα. 1997, επιμ. Το Ελληνικό Συνδικαλιστικό Κίνημα στο Τέλος του 20ού αιώνα, Αθήνα: ΚΕΚΜΟΚΟΠ-Gutenberg.
Κατσορίδας, Δημήτρης. 2008, Βασικοί σταθμοί του εργατικού-συνδικαλιστικού κινήματος στην Ελλάδα 1870-2001, Αθήνα: Αρχείο Ιστορίας Συνδικάτων.
Καψάλης, Αποστόλης. 2014, Πίνακας Μεταρρυθμίσεων της Εργατικής Νομοθεσίας στην Εποχή των Μνημονίων, Ενημέρωση, σσ. 1-75.
Κεπέσης, Νίκανδρος. 1976, Αποκαλύφθηκαν τα Σχέδιά τους, Ριζοσπάστης, 30 Μαΐου 1976, σ. 13.
Κορνέτης, Κωστής. 2015, Μεταβάσεις, Συλλογική Μνήμη και Δημόσια Ιστορία στην Ελλάδα, την Ισπανία και την Πορτογαλία, στο Η Ελλάδα στο μεταίχμιο δύο αιώνων, Αυγερίδης Μάνος, Γαζή Έφη, Κορνέτης Κωστής, επιμ. Αθήνα: Θεμέλιο, σσ. 393-414.
Κονιόρδος, Σταύρος, και Μοσχονάς, Ανδρέας. 2004, επιμ. Ευρωπαϊκή Ολοκλήρωση και Εργασιακές Σχέσεις Προβληματισμοί και Αναζητήσεις σε Εθνικό και Διευρωπαϊκό Επίπεδο, Αθήνα: Gutenberg.
Κουζής, Γιάννης. 2001, Εργασιακές Σχέσεις και Ευρωπαϊκή Ενοποίηση: Ευελιξία και Απορρύθμιση ή Αναβάθμιση της Εργασίας, Αθήνα: ΙΝΕ-ΓΣΕΕ.
Κουζής, Γιάννης. 2007, Τα Χαρακτηριστικά του ελληνικού Συνδικαλιστικού Κινήματος: Αποκλίσεις και Συγκλίσεις με τον ευρωπαϊκό Χώρο, Αθήνα: Gutenberg.
Κουζής, Γιάννης. 2016, Η Κρίση και τα Μνημόνια Ισοπεδώνουν την Εργασία, Κοινωνική Πολιτική, 6, σσ. 7-20.
Κουκιάδης, Ιωάννης. 1980, Το ελληνικό Σύστημα Επαγγελματικών Σχέσεων, Επιθεώρησις εργατικού δικαίου, τχ 16-17, σ. 501.
Κουκουλές, Γιώργος. 1986, Το Συνδικαλιστικό Κίνημα 1981-86: η Μεγάλη Ευκαιρία που Χάθηκε, Αθήνα: Οδυσσέας.
Κουκουλές, Γιώργος. 1994, Για μία Ιστορία του ελληνικού συνδικαλιστικού κινήματος, Αθήνα: Οδυσσέας.
Κυριακούλιας, Παναγιώτης. 2012, Οι Εργασιακές Σχέσεις μετά το Μνημόνιο: Πανόραμα της Μεταρρύθμισης της Εργατικής Νομοθεσίας 2010-2012, ΕΙΕΑΔ, Άρθρα και Μελέτες, 2, http://www.eiead.gr/publications/docs/EIEAD_arthra_kai_meletes_2-2012.pdf προσπέλαση 26 Σεπτεμβρίου 2017.
Λαμπροπούλου, Ντόρα. 1979, Οι χαλυβουργοί και τα προβλήματα τους, Ριζοσπάστης, 22 Απριλίου 1979.
Μαριόλης, Θεόδωρος και Σταμάτης, Γιώργος. 1999, ΟΝΕ και Νεοφιλελεύθερη Πολιτική, Αθήνα: Ελληνικά Γράμματα.
Μαύρης, Γιάννης. 1993, Οι κοινωνικές συντεταγμένες της κομματικής επιρροής : οι σχέσεις εκπροσώπησης στην περίοδο 1974-1985, Αδημοσίευτη διδακτορική διατριβή, Αθήνα: Εθνικό Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών.
Μαυρογορδάτος, Γιώργος. 1988, Μεταξύ Πιτυοκάμπτη και Προκρούστη, Αθήνα: Οδυσσέας.
Μοσχονάς, Ανδρέας. 2003, Ελληνικό Συνδικαλιστικό Κίνημα και Ευρωπαϊκή Ολοκλήρωση, Αθήνα: Τυπωθήτω-Γιώργος Δαρδανός.
Μπιθυμήτρης, Γιώργος. 2017, Αγορά, Τάξη, Κοινωνία: Αναζητώντας την Ταυτότητα του Συνδικαλιστικού Κινήματος, Αθήνα: Gutenberg.
Μπιθυμήτρης, Γιώργος. 2011, Στρατηγικές του ελληνικού Συνδικαλιστικού Κινήματος στην Εποχή της ευρωπαϊκής Ολοκλήρωσης: η Περίπτωση του Κλάδου Μετάλλου, Αδημοσίευτη διδακτορική διατριβή, Αθήνα: Πάντειο Πανεπιστήμιο Κοινωνικών και Πολιτικών.
Μπιθυμήτρης, Γιώργος. 2012, Από τον «Εξευρωπαϊσμό από τα πάνω» στον «Απο-ευρωπαϊσμό από τα κάτω»; Όψεις της Σχέσης Συνδικαλιστικού Κινήματος και Ευρωπαϊκής Ένωσης, Επιθεώρηση Εταιρείας Πολιτικής Επιστήμης 38, σσ. 88-119.
Ντέλη, Όλγα. 2015, Συνεχιζόμενη Επαγγελματική Κατάρτιση στην Ελλάδα: Η περίπτωση των Προγραμμάτων Voucher, Διπλωματική Εργασία, Αθήνα: Πάντειο Πανεπιστήμιο Κοινωνικών και Πολιτικών Επιστημών.
Παπανικολόπουλος, Δημήτρης. 2016, Η Δυναμική των Εργατικών Κινητοποιήσεων την εποχή των Μνημονίων: από την Παλίρροια στην Άμπωτη, Μελέτες ΙΝΕ ΓΣΕΕ, 45, σσ. 2-18.
Σακελλαρόπουλος, Θ. 1992, Προβληματικές Επιχειρήσεις. Κράτος και κοινωνικά συμφέροντα τη δεκαετία του ΄80, Αθήνα: Κριτική.
Το Βήμα, 2017. ΓΣΕΕ: Να αποσυρθεί το Δημοψήφισμα, είναι Ψευδεπίγραφο και Διχαστικό, http://www.tovima.gr/society/article/?aid=718561 προσπέλαση 2 Οκτωβρίου 2017.
Τσακίρης, Θανάσης. 2004, Κράτος-Κόμμα-Συνδικάτο 1980-2001: Μεταξύ Ενσωμάτωσης και Αμφισβήτησης, στο Κοινωνική Αλλαγή στη Σύγχρονη Ελλάδα (1980-2001), Αθήνα: ΙΣΚ, σσ. 177-240.
Ψημίτης, Μιχάλης. 1999, Κορπορατιστική Διαμεσολάβηση και Κοινωνικός Έλεγχος, Αθήνα: Ελληνικά Γράμματα.
Ξενόγλωσση
Ackers, Peter and Payne, Jonathan. 1998, Trade Unions and Social Partnership: Rhetoric, Reality and Strategy, International Journal of Human Resource Management 9(3), pp. 529-550.
Bithymitris, Giorgos. 2016, Union Militancy during Economic Hardship: The Strike at the Greek Steel Company “Hellenic Halyvourgia”, Employee Relations 38(3), pp. 373-389.
DiMaggio, P. J και Powell, W. 1983, The Iron Cage revisited institutional isomorphism and collective rationality in organizational fields, American Sociological Review 48, pp. 147-60.
Fairbrother, Peter, and Yates, Charlotte, eds. 2003, Trade Unions in Renewal: A Comparative Study, London: Continuum.
Frege, Carola, and Kelly, John, eds. 2004, Varieties of Unionism: Strategies for Union Revitalization in a Globalizing Economy, Oxford: Oxford University Press.
Gall, Gregor. 2009, eds., Union Revitalisation in Advanced Economies: Assessing the Contribution of Union Organising, New York: Palgrave MacMillan.
Hyman, Richard. 2001, Understanding Trade Unionism: Between Market, Class, and Society, London: SAGE.
Kelly, John. 1998, Rethinking Industrial Relations: Mobilisation, Collectivism and Long Waves, London: Routledge.
Lavdas, Kostas. 2015, Interest Groups in Disjointed Corporatism: Social Dialogue in Greece and European Competitive Corporatism, West European Politics 28(2), pp. 297-316.
Lehmbruch, Gerhard. 1984, Concertation and the structure of Corporatist Networks, in Order and Conflict in Contemporary capitalism, John Goldthorpe, ed. Oxford: Calendon Press.
Offe, Claus, and H. Wiesenthal, Helmut. 1980, Two Logics of Collective Action: Theoretical Notes on Social Class and Organizational Form, Political Power and Social Theory 1(1), pp. 67-115.
Radaelli, Claudio. 2003, The Europeanization of Public Policy, in The Politics of Europeanization, Featherstone, Kevin and Radaelli, Claudio, eds. Oxford: Oxford University Press, pp. 27-56.
Schmitter, Philip. 1974, Still the Century of Corporatism?, Review of Politics 36(1), pp. 85-131.
Seferiades, Serafeim. 1998, Working-Class Movements (1780s-1930s): A European Macro-Historical Analytical Framework and a Greek Case Study, Αδημοσίευτη διδακτορική διατριβή, Ann Arbor: UMI 1998.
Tarrow, Sydney. 1998, Power in Movement: Social Movements and Contentious Politics, Cambridge: Cambridge University Press.
Vogiatzoglou, Markos. 2014, Die griechische Gewerkschaftsbewegung: Protest- und Sozialbewegungen im Kontext der Austeritätspolitik, WSI mitteilungen 5, pp. 361-368.
Vos, Kees. 2006, Europeanization and Convergence in Industrial Relations, European Journal of Industrial Relations 12 (3), pp. 311-327.
Voskeritsian, Horen, and Kornelakis, Andreas. 2011, Institutional Change in Greek Industrial Relations in an Era of Fiscal Crisis, GreeSE Paper No.52, Hellenic Observatory Papers on Greece and Southeast Europe, GreeSE Paper No.52.
Voskeritsian, Horen. 2013, Whither Greek Trade Unionism?, Centre for Employment Studies Research (CESR), University of the West of England, Bristol.
Winkler, Jack. 1976, Corporatism, Archives Europeenes de Sociologie, XVII, pp. 100-136.
Zambarloukou, Stella. 2006, Collective Bargaining and Social Pacts: Greece in Comparative Perspective, European Journal of Industrial Relations 12(2), pp. 211-229.