Κατά τη διάρκεια της εθνικής ανασυγκρότησης που ακολούθησε τον ελληνικό Εμφύλιο, η πλευρά των νικητών, και ειδικά το κράτος των εθνικοφρόνων και το βασιλικό ζεύγος του Παύλου και της Φρειδερίκης, χρησιμοποίησε την πρόνοια υπέρ των παιδιών και των ανθρώπων με σωματικές, νοητικές και ψυχικές αναπηρίες ως μέσο για την επικράτηση της ιδεολογίας της εθνικοφροσύνης. Λόγω των πρώην στρατιωτικών εγκαταστάσεων των Ιταλών, τρεις εφαρμογές της πρόνοιας εμφανίστηκαν μετεμφυλιακά στο νησί της Λέρου: οι Βασιλικές Σχολές (1949-1964), το ψυχιατρείο (1957) και το πρώτο άσυλο του ΠΙΚΠΑ για «ανίατα παιδιά» (1961). Μελετώντας αρχειακό υλικό των ιδρυμάτων αυτών, τη σχετική νομοθεσία, τον αθηναϊκό και τοπικό Τύπο της εποχής αλλά και προφορικές μαρτυρίες το παρόν άρθρο χαρτογραφεί τους τρόπους με τους οποίους οι ψυ-επιστημονικοί λόγοι και οι λόγοι περί πρόνοιας διαπλέκονται με την εθνικόφρονα ιδεολογία στην περίπτωση των ιδρυμάτων της Λέρου.