Tο πείραμα του Milgram: Η τυφλή υπακοή στην εξουσία

Abstract

Το καλοκαίρι του 1961, ο Αμερικάνος ψυχολόγος του Πανεπιστημίου του Yale, Stanley Milgram, πραγματοποίησε ένα από τα σημαντικότερα και συνάμα αμφιλεγόμενα πειράματα στην ιστορία της Ψυχολογίας. Το πείραμα του επικεντρώθηκε στη σύγκρουση μεταξύ της υπακοής στην εξουσία και της ατομικής συνείδησης.
Ο Milgram, όντας εβραϊκής καταγωγής ήταν ιδιαίτερα ευαισθητοποιημένος με το Ολοκαύτωμα κατά τη διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου. Το ζήτημα που τον απασχολούσε έντονα ήταν πως ένα καθημερινός και φυσιολογικός άνθρωπος, μπορεί να προβεί σε ακρότητες και εγκλήματα κατά των ανθρώπων.
Το έναυσμα για την επινόηση του πειράματος αποτέλεσε η δίκη του αρχιτέκτονα του Ολοκαυτώματος, Adolf Eichmann, ο οποίος στην απολογία του , όπως και πολλοί αξιωματικοί των Ναζί σε άλλες δίκες, ισχυρίστηκε ότι απλά υπάκουε σε εντολές ανωτέρων.
Οι ισχυρισμοί αυτοί προβλημάτισαν τον Milgram, ο οποίος αποφάσισε να διερευνήσει κατά πόσο ευσταθεί ο ισχυρισμός του Eichmann, επινοώντας το διάσημο πείραμα του.
Το αποτέλεσμα του πειράματος ήταν μη αναμενόμενο, ένα μεγάλο ποσοστό των συμμετεχόντων ήταν έτοιμο να προκαλέσει ακόμα και τον θάνατο άγνωστων σε αυτούς ατόμων, απλά υπακούοντας σε εντολές μιας επιστημονικής αυθεντίας.
Το πείραμα του ΜIlgram , συγκλόνισε την επιστημονική κοινότητα , η οποία διχάστηκε αναφορικά με τους μεθόδους που χρησιμοποίησε καθώς και με τα συμπεράσματα που ανέκυψαν.
Τα επόμενα χρόνια, πολλοί ψυχολόγοι επανέλαβαν το πείραμα, αλλά τα αποτελέσματα δεν διέφεραν από το πρωτότυπο πείραμα του Milgram.