Μισέλ Φουκώ: Η Συγκρότηση του Σύγχρονου Πειθαρχικού Υποκειμένου
Аннотация
Πόθεν ο θεσμός της φυλακής και ποια τα γνωρίσματα του ανθρωπολογικού τύπου που της αντιστοιχεί; Ιδού δύο ερωτήματα στα οποία ο Michel Foucault επιχειρεί να δώσει απαντήσεις, ασφαλώς γοητευτικές, εύγλωττες και εμβριθείς, στο εμβληματικό του έργο Επιτήρηση και Τιμωρία: Η γέννηση της φυλακής. Αναγκαστικά επιλεκτική, η ανά χείρας μελέτη αναδεικνύει με την μέγιστη δυνατή πυκνότητα τρεις όψεις της ανάδυσης του θεσμού της φυλακής ως θεσμού πειθάρχησης και τιμωρίας των εκτρεπόμενων υποκειμένων. Πρώτον, εξετάζουμε την φυλακή ως το διάδοχο σχήμα του βασανιστηρίου. Κατά τον Foucault, μέχρι τα μέσα του 19ου αιώνα, οι ποινικές πρακτικές ήταν εσκεμμένα βάναυσες και αποτρόπαιες, καταλήγοντας τελετουργικά στον θάνατο και την δημόσια ατίμωση. Αναλώσιμα και φθαρτά, τα σώματα υφίσταντο εξουθενωτικές ταπεινώσεις για κάθε λογής εκτροπή. Εν συνεχεία, και περνάμε έτσι στην δεύτερη πτυχή του θέματός μας, οι ποινικές επιλογές γίνονται κομψότερες και διακριτικές, διότι σταδιακά αναγνωρίζεται η οικονομική και κοινωνική χρησιμότητα των εργαζόμενων σωμάτων. Επικουρούμενη από τις επιστήμες του ανθρώπου, που εξασφαλίζουν πολύτιμη γνώση για την αποκωδικοποίηση των καταδικασμένων, η εξουσία αξιοποιεί τα σώματα, ώστε εξασφαλίζοντας την πειθάρχησή τους να αποκτήσει την πολυπόθητη πρόσβαση στην ψυχή των φορέων τους. Στην τρίτη ενότητα, θα σταθούμε επιγραμματικά σε ορισμένους, φαινομενικά αθώους (πάντα κατά τον Foucault), μηχανισμούς, όπως το σχολείο, ο στρατός ή τα νοσοκομεία, που με τους αυστηρούς και μελετημένους κανονισμούς τους κατασκευάζουν ανεπαίσθητα τα σύγχρονα πειθαρχικά υποκείμενα.
Article Details
- Как цитировать
-
Kiosoglou, T. (2017). Μισέλ Φουκώ: Η Συγκρότηση του Σύγχρονου Πειθαρχικού Υποκειμένου. Conatus - Journal of Philosophy, 1(1), 41–48. https://doi.org/10.12681/conatus.11844
- Раздел
- Articles
Это произведение доступно по лицензии Creative Commons «Attribution-NonCommercial» («Атрибуция — Некоммерческое использование») 4.0 Всемирная.
Authors who publish with this journal agree to the following terms:
Authors retain copyright and grant the journal right of first publication with the work simultaneously licensed under a Creative Commons Attribution Non-Commercial International License (CC BY-NC 4.0) that allows others to share the work with an acknowledgement of the work's authorship and initial publication in this journal.
Authors are able to enter into separate, additional contractual arrangements for the non-exclusive distribution of the journal's published version of the work (e.g. post it to an institutional repository or publish it in a book), with an acknowledgement of its initial publication in this journal.
Authors are permitted and encouraged to post their work online (preferably in institutional repositories or on their website) prior to and during the submission process, as it can lead to productive exchanges, as well as earlier and greater citation of published work.
