Perdikas von Ephesos und seine Beschreibung Jerusalems: die heiligen Stätten gesehen von einem Byzantiner des 14. Jhs.

Abstract

 

Θεώνη Μπαζαίου- Barabas

 Ο Περδίκας Εφέσου και η περιγραφή των Ιεροσολύμων: Οι Άγιοι Τόποι όπως τους είδε ένας Βυζαντινός του 14ου αιώνα

Η έμμετρη (259 πολιτικοί παροξύτονοι στίχοι) περιγραφή των Ιεροσολύμων και της περιοχής τους είναι το μόνο γνωστό έργο του Περδίκα, πρωτονοτάριου Εφέσου. Το κείμενο σώζεται σε δύο κώδικες του 14ου αιώνα, τον Vind. Phil. gr. 149 και τον Vat. gr. 93, στους οποίους στηρίζεται και η παρούσα έκδοση. Μολονότι δε γνωρίζομε πολλά για τον συγγραφέα, η ένταξη του έργου του στα χειρόγραφα μεταξύ κειμένων που χρονολογούνται στον 13ο αιώνα, καθώς και εσωτερικά στοιχεία οδηγούν στη χρονολόγηση του κειμένου κατά την Παλαιολόγεια εποχή και ειδικότερα κατά το 14ο αιώνα. Η γλώσσα του κειμένου, υψηλού ρητορικού επιπέδου, παρουσιάζει ιδιαίτερο ενδιαφέρον.

Στο έμμετρο κείμενο του, ο Περδίκας μεταφέρει, προς χάριν όσων δεν έχουν τη δυνατότητα να επισκεφθούν τους Αγίους Τόπους, τις εντυπώσεις του από το προσκύνημα του στα Ιεροσόλυμα και τα περίχωρα. Για τον λόγο αυτό προχωρεί σε συστηματική καταγραφή των ιερών χώρων, τους οποίους εντάσσει στην παράδοση της Παλαιάς και της Καινής Διαθήκης, παρεμβάλλοντας όμως και τις προσωπικές διαπιστώσεις του σχετικά με την κατάσταση ερήμωσης ορισμένων από αυτούς ή την υπαγωγή τους στους μουσουλμάνους κυρίαρχους της περιοχής. Οι τοπογραφικές του ενδείξεις υποστηρίζονται από την απόκρυφη παράδοση, παλαιότερες θεολογικές ερμηνείες και κείμενα Πατέρων.

Το κείμενο του Περδίκα έχει ασφαλώς σημαντική θέση στη ρητορική δραστηριότητα της εποχής του. Επιπλέον, εμπλουτίζοντας τους κανόνες του θρησκευτικού τουρισμού με παρατηρήσεις που αφορούν τη σύγχρονη ιστορική κατάσταση των Αγίων Τόπων, ο Περδίκας απεγκλωβίζεται από τα πρότυπα του και μεταφέρει με ενάργεια την προσωπική μαρτυρία ενός προσκυνητή κατά το 14ο αιώνα.