Iδεολογικές αντιπαραθέσεις στα Βαλκάνια. Η προπαγανδιστική χρήση της λατρείας του αγίου Δημητρίου (τέλη 12ου-13ος αι.)


Δημοσιευμένα: Apr 2, 2019
Λέξεις-κλειδιά:
άγ. Δημήτριος προπαγάνδα Βούλγαροι Ασανίδες Ραδομηρός
Στέλιος ΟΙΚΟΝΟΜΟΥ
Περίληψη
St Demetrius, the patron of Thessaloniki through the ages, became the subject of an ideological dispute between the second Bulgarian State and the Byzantine empire (end of 12th c. and throughout the 13th century).The Bulgarians and Vlachs of Haemus attempted to appropriate St Demetrius as the divine protector of their revolt (1185/1186).

Τhe Byzantines challenged this founding ideology of the new Bulgarian regime by materialising tsar Ioannitzes' sudden death in front of Thessaloniki's walls (1207) and interpreting the Bulgarian king's end as one of Demetrius’ numerous miracles. According to the author, the Byzantine counter-narrative was not only based on the visualization of St Demetrius' miraculous intervention in 1207 and the new iconographical type of the martyr on horseback, spearing or unhorsing Ioannitzes, but also on Radomeros' miraculous murder presumably carried out by the same saint. This later miracle constitutes a conceived historical parallel to Ioannitzes' death.

Λεπτομέρειες άρθρου
  • Ενότητα
  • Άρθρα
Λήψεις
Τα δεδομένα λήψης δεν είναι ακόμη διαθέσιμα.
Βιογραφικό Συγγραφέα
Στέλιος ΟΙΚΟΝΟΜΟΥ, Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών (ΕΚΠΑ), Τμήμα Ιστορίας-Αρχαιολογίας
Ιστορικός (απόφοιτος του τμήματος Ιστορίας & Αρχαιολογίας της Φιλοσοφικής Σχολής του ΕΚΠΑ), κάτοχος μεταπτυχιακού διπλώματος βυζαντινής ιστορίας από το τμήμα Ιστορίας & Αρχαιολογίας της ανωτέρω Φιλοσοφικής Σχολής (2017)
Αναφορές
Νικήτας Χωνιάτης, Χρονικὴ Διήγησις, έκδ. J.-L. van DIETEN, Nicetae Choniatae Historia (CFHB 11/1), Berlin-New York 1975.
Γεώργιος Ακροπολίτης, Χρονικὴ συγγραφή, έκδ. Α. HEISENBERG, Georgii Acropolitae Opera, τ. 1, Leipzig 1903 (P. WIRTH, Stuttgart 1978).
Ιωάννης Σταυράκιος, Λόγος εἰς τὰ θαύματα τοῦ Μυρορρόα Μεγάλου Δημητρίου, έκδ. Ι. ΙΒΗΡΙΤΗΣ, Ιωάννου Σταυρακίου Λόγος εις τα θαύματα του Αγίου Δημητρίου, Μακεδονικά 1 (1940), 324-376.
Κωνσταντίνος Ακροπολίτης, Λόγος εἰς τὸν μεγαλομάρτυρα καὶ μυροβλύτην Δημήτριον, έκδ. Α. ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΣ-ΚΕΡΑΜΕΥΣ, Ανάλεκτα Ιεροσολυμιτικής Σταχυολογίας, τ. 1, Saint Petersburg 1891, 160-215.
A. MADGEARU, The Asanids. The Political and Military History of the Second Bulgarian Empire (1185-1280) [Brill-East Central and Eastern Europe in the Middle Ages, 450-1450 41], Leiden-Boston 2016.
J. ERDELJAN, Chosen Places: Constructing New Jerusalems in Slavia Orthodoxa [Brill-East Central and Eastern Europe in the Middle Ages, 450-1450 45], Leiden-Boston 2017.
Α. ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΣ, Ο Άγιος Δημήτριος εις την ελληνικήν και βουλγαρικήν παράδοσιν, Θεσσαλονίκη 1971.
P. STEPHENSON, Byzantium’s Balkan Frontier. A Political Study of the Northern Balkans, 900-1204, Cambridge 2004.
J.-C. CHEYNET, Pouvoir et contestations à Byzance (963-1210), Paris 1990.
Ν. ΘΕΟΤΟΚΑ, Ο εικονογραφικός τύπος του αγίου Δημητρίου στρατιωτικού και εφίππου και οι σχετικές παραδόσεις των θαυμάτων, στο: Πεπραγμένα του Θ΄ Διεθνούς Βυζαντινολογικού Συνεδρίου (Θεσσαλονίκη, 12-19 Απρ. 1953), επιμ. Σ. ΚΥΡΙΑΚΙΔΗΣ - Α. ΞΥΓΓΟΠΟΥΛΟΣ - Π. ΖΕΠΟΣ, τ. 1, Αθήνα 1955, 477-488.
Ν. ΠΑΖΑΡΑΣ, Εικονογραφικοί τύποι του αγίου Δημητρίου, στο: Ο Άγιος Δημήτριος στην τέχνη του Αγίου Όρους, επιμ. έκδ. Α. ΝΤΟΥΡΟΣ - Ν. ΤΟΥΤΟΣ - Γ. ΦΟΥΣΤΕΡΗΣ, Θεσσαλονίκη 2005, 37-48.
Τ. ΠΑΠΑΜΑΣΤΟΡΑΚΗΣ, Ιστορίες και ιστορήσεις βυζαντινών παλληκαριών, ΔΧΑΕ 20 (1998), 213-230.