Constructing the image of a city-state 'at the mid-point of Asia'. Bessarion's encomium on Trebizond

pdf (English)
Δημοσιευμένα: May 26, 2023
DOI: https://doi.org/10.12681/byzsym.30934
Λέξεις-κλειδιά:
Bessarion Trebizond city-State
Ioannis SMARNAKIS
Πανεπιστήμιο Αιγαίου
Περίληψη

Η Κατασκευή της εικόνας μιας Πόλης - Κράτους. "Μέσην αν Φαίην ... τοῦ τῆς Ἀσιας ὡς εἰπεῖν πλείστου".Το Εγκώμιο της Τραπεζούντας  από τον Βησσαρίωνα


Το άρθρο διερευνά την εικόνα της Τραπεζούντας όπως παρουσιάζεται
στην έκφραση του Βησσαρίωνα για την πόλη, εστιάζοντας κυρίως στην πολιτική λειτουργία του κειμένου. Τα δύο πρώτα μέρη επικεντρώνονται
στην παρουσίαση της Τραπεζούντας ως πόλης-κράτους και στην αφήγηση
του ιστορικού της παρελθόντος. Οι δύο επόμενες ενότητες ασχολούνται
αντίστοιχα με την ανάλυση από τον συγγραφέα των σχέσεων της πόλης με
τον υπόλοιπο κόσμο και την αφηγηματική αναπαράσταση του αστικού χώρου και των σημείων αναφοράς του. Τέλος, αναδεικνύονται τα χαρακτηριστικά της πολιτικής και χωρικής ταυτότητας που ο Βησσαρίων έχει αναδείξει στο κείμενο.

Λεπτομέρειες άρθρου
  • Ενότητα
  • Άρθρα
Creative Commons License

Αυτή η εργασία είναι αδειοδοτημένη υπό το CC Αναφορά Δημιουργού – Μη Εμπορική Χρήση – Παρόμοια Διανομή 4.0.

Οι συγγραφείς των άρθρων που δημοσιεύονται στα  ΒΥΖΑΝΤΙΝΑ ΣΥΜΜΕΙΚΤΑ διατηρούν τα δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας επί των άρθρων τους, δίνοντας στο περιοδικό το δικαίωμα της πρώτης δημοσίευσης. Άρθρα που δημοσιεύονται στα ΒΥΖΑΝΤΙΝΑ ΣΥΜΜΕΙΚΤΑ μπορούν να χρησιμοποιούνται ελεύθερα, χωρίς δικαίωμα τροποποίησης (δημιουργία παράγωγου έργου) με αναφορά στο συγγραφέα και στην πρώτη δημοσίευση για μη κερδοσκοπικούς σκοπούς(άδεια Creative Commons 4.0). To Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών διατηρεί το δικαίωμα να δημοσιεύει, να αναπαραγάγει, να παρουσιάζει στο κοινό, να διανέμει και χρησιμοποιεί άρθρα που δημοσιεύονται στα ΒΥΖΑΝΤΙΝΑ ΣΥΜΜΕΙΚΤΑ σε οποιοδήποτε μέσο και μορφή είτε μεμονωμένα είτε ως μέρη συλλογικών  έργων, για όλο το χρόνο διάρκειας προστασίας της πνευματικής ιδιοκτησίας και για όλες τις χώρες του κόσμου. Αυτό περιλαμβάνει ενδεικτικά και όχι αποκλειστικά, το δικαίωμα δημοσίευσης των άρθρων σε τεύχη του περιοδικού ΒΥΖΑΝΤΙΝΑ ΣΥΜΜΕΙΚΤΑ, αναπαραγωγής και διανομής μεμονωμένων αντιγράφων των άρθρων, αναπαραγωγής ολόκληρων των άρθρων σε άλλη έκδοση του ΕΙΕ, και αναπαραγωγής και διανομής των άρθρων ή περίληψης αυτών με χρήση πληροφορικού συστήματος αποθετηρίου.

Λήψεις
Τα δεδομένα λήψης δεν είναι ακόμη διαθέσιμα.
Βιογραφικό Συγγραφέα
Ioannis SMARNAKIS, Πανεπιστήμιο Αιγαίου

Λέκτορας Κοινωνικής και Πολιτισμικής Ιστορίας του Βυζαντίου, Τμήμα Κοιν.Ανθρωπολογίας και Ιστορίας / Πανεπιστήμιο Αιγαίου

Αναφορές
T. SHAWCROSS, Mediterranean Encounters before the Renaissance: Byzantine and Italian Political Thought Concerning the Rise of Cities, in: Renaissance Encounters. Greek East and Latin West, eds. M. S. BROWNLEE and D. H. GONDICAS, Leiden and Boston 2013, 57-93
EADEM, Cities and Imperial Authority in the Western Provinces of the Byzantine Empire, 12th-14th centuries, Medieval Worlds 14 (2021), 35-52
Πόλεις και εξουσία στο Βυζάντιο κατά την εποχή των Παλαιολόγων (1261-1453), ed. A. KONTOYANNOPOULOU, Athens 2018
Τ. KIOUSSOPOULOU, Οι «Αόρατες» βυζαντινές πόλεις στον ελλαδικό χώρο (13ος –15ος αι.), Αthens 2013
H. SARADI, Byzantine Urban Imagination: Idealisation and political thinking (eighth to fifteenth centuries), in: Cities as Palimpsests? Responses to Antiquity in Eastern Mediterranean Urbanism, eds. E. KEY FOWDEN, S. ÇAĞAPTAY, E. ZYCHOWICZ – COGHILL and L. BLANKE, Oxford and Philadelphia 2022, 265-286
R. WEBB, Ekfrasis, Imagination and Persuasion in Ancient Rhetorical Theory and Practice, Farnham 2009, 87-106
S. PAPAIOANNOU, Byzantine Enargeia and Theories of Representation, in: EKPHRASIS. La représentation des monuments dans les littératures byzantine et byzantino-slaves. Réalités et imaginaires, eds. V. VAVŘÍNEK, P. ODORICO and V. DRBAL, Byzantinoslavica 69/3 (2011), 48-60. M. VEIKOU, ‘Telling spaces’ in Byzantium: Ekphraseis, Place Making and ‘Thick Description’ in: Storytelling in Byzantium. Narratological approaches to Byzantine texts and images, eds. CH. MESSIS, M. MULLET and I. NILSSON, Uppsala 2018, 15-32.
C.W.J. WITHERS, Place and the ‘Spatial Turn’ in Geography and in History, Journal of the History of Ideas 70/4 (Oct. 2009), 637-658.
D. MASSEY, For Space, Los Angeles – London – New Delhi – Singapore – Washington D.C. 2005
SP. LAMPROS, ed., Βησσαρίωνος ἐγκώμιον εἰς Τραπεζοῦντα, Athens 2000 [first edition in: Νέος Ελληνομνήμων 13 (1916), 145-204]
O. LAMPSIDES, ed., Ὁ ‘εἰς Τραπεζοῦντα’ λόγος τοῦ Βησαρίωνος, Αρχείον Πόντου 39 (1984), 3-75 S. KENNEDY, ed. and trans., Two Works on Trebizond: Michael Panaretos, Bessarion, Cambridge Mass. and London 2019, 59-215, 251-271
S. KENNEDY, Bessarion’s Date of Birth: A New Assessment of the Evidence, BZ 111 (2018), 641-657.
H. SARADI, Η έκφρασις της Τραπεζούντας από τον Βησσαρίωνα: Η αρχαιότης και το ιστορικό μήνυμα, Βυζαντινός Δόμος 17/18 (2009-2010), 33-56
E. GIARENIS, Ο λόγιος και ο γενέθλιος τόπος. Η Τραπεζούντα με τον τρόπο του Βησσαρίωνος, EEBΣ 53 (2007-2009), 265-280
H. SARADI, Idyllic Nature and Urban Setting: An Ideological Theme with Artistic Style or Playful Self-Indulgence, in: EKPHRASIS. La représentation des monuments dans les littératures byzantine et byzantino-slaves. Réalités et imaginaires, eds. V. VAVŘÍNEK, P. ODORICO and V. DRBAL, Byzantinoslavica 69/3 (2011), 9-36.
R. SHUKUROV, Between Peace and Hostility: Trebizond and the Pontic Turkish Periphery in the Fourteenth Century, Mediterranean Historical Review 9/1 (June 1994), 20-72
A. BRYER and D. WINFIELD, The Byzantine Monuments and Topography of the Pontos, vol. 1, Washington D.C. 1985
A. BRYER, Greek and Türkmens: The Pontic Exception, DOP 29 (1975), 113-149 (=The Empire of Trebizond and the Pontos, London 1980, no. V)
S. KARPOV, Ιστορία της αυτοκρατορίας της Τραπεζούντας, transl. EUGENIA KRITSEFKAYA – ANGELIKI EUSTATHIOU, Athens 2017, 417-439.
D. ANGELOV, Three Kinds of Liberty as Political Ideas in Byzantium, Twelfth to Fifteenth Centuries, in: Proceedings of the 22nd International Congress of Byzantine Studies, vol. 1, Sofia 2011, 311-331
D. ANGELOV, Imperial Ideology and Political Thought in Byzantium, 1204-1330, Cambridge 2007 A. BRYER, Cities of Heraclius, BMGS 4 (1978), 15-30 (=IDEM, The Empire of Trebizond and the Pontos, London 1980, no. 1)
A. BRYER, A Byzantine family: The Gabrades, c. 979 – c. 1653, University of Birmingham Historical Journal 12 (1970), 164-187 (=The Empire of Trebizond and the Pontos, London 1980, no. IIIa); IDEM, S. FASSOULAKIS and D. M. NICOL, A Byzantine family: The Gabrades. An Additional Note, BSl 36 (1975), 38-45 (=The Empire of Trebizond and the Pontos, London 1980, no. IIIb)
IDEM, Theodore Gabras, duke of Chaldia (d. 1098) and the Gabrades: portraits, sites and seals, in: Βυζάντιο, κράτος και κοινωνία. Μνήμη Νίκου Οικονομίδη, eds. A. AVRAMEA, A. LAIOU and E. CHRYSSOS, Athens 2003, 51-70.
E. GIARENIS, Η Έκφρασις του Βησσαρίωνα για την Τραπεζούντα. Η χρονολόγηση του έργου και το εγκώμιο των Μεγαλοκομνηνών αυτοκρατόρων, in: Βησσαρίων εκ Τραπεζούντος του Πόντου. Λόγιος του βυζαντινού και του δυτικού αναγεννησιακού 15ου αιώνα, eds. E. GIARENIS, A. MARA, CH. BALOGLOU and TH. KYRIAKIDES, Thessaloniki 2017, 175-208.
A. SAVVIDES, Ιστορία της αυτοκρατορίας των Μεγάλων Κομνηνών της Τραπεζούντας (1204-1461), Thessaloniki 2009
G. PAGE, Being Byzantine. Greek Identity before the Ottomans, Cambridge 2008
H. SARADI, Οι ταυτότητες της Κωνσταντινούπολης στον Βυζάντιο του Θεόδωρου Μετοχίτη και τα ιστορικά μηνύματα, in: Πόλεις και εξουσία στο Βυζάντιο κατά την εποχή των Παλαιολόγων (1261-1453), ed. A. KONTOGIANNOPOULOU, Athens 2018, 25-27.
D. ANGELOV, ‘Asia and Europe Commonly Called East and West’: Constantinople and Geographical Imagination in Byzantium, in: Imperial Geographies in Byzantine and Ottoman Space, ed. S. BAZZAZ, Y. BATSAKI and D. ANGELOV, Washington, D.C., 2013, 43-68
S. P. KARPOV, The Impact of the Italian Trade on the development of the Black Sea Region and Pontic Hellenism, in: Ρωσία και Μεσόγειος. Πρακτικά Α΄Διεθνούς Συνεδρίου (Αθήνα 19-22 Μαΐου 2005), ed. O. KATSIARDI – HERING, A. KOLIA – DERMITZAKI and K. GARDIKA, vol. 1, Athens 2011, 223-236
A. AKIŞIC – KARAKULLUKCU, The Empire of Trebizond in the World-Trade System: Economy and Culture, in: Trade in Byzantium. Papers from the Third International Sevgi Gönül Byzantine Studies Symposium, ed. P. MAGDALINO, N. NECIPOĞLU and I. JEVTIĆ, Istanbul 2016, 323-336
G. PEERS, Trebizond and its world through manuscripts, in: Byzantium’s Other Empire, ed. A. EASTMOND, Istanbul 2016, 103-126
N. BISAHA, Creating East and West. Renaissance Humanists and Ottoman Turks, Philadelphia 2004
S. C. AKBARI, Idols in the East. European Representations of Islam and the Orient, Ithaca and London 2009.
CH. BAKIRTZIS, Τα τείχη των βυζαντινών πόλεων: Αισθητική, ιδεολογίες και συμβολισμοί, in: Οι Βυζαντινές πόλεις, 8ος–15ος αιώνας. Προοπτικές της έρευνας και νέες ερμηνευτικές προσεγγίσεις, ed. T. KIOUSSOPOULOU, Rethymno 2012, 139-158.
K. MOUSTAKAS, Μεθοδολογικά ζητήματα στην προσέγγιση των πληθυσμιακών μεγεθών της υστεροβυζαντινής πόλης, in: Οι Βυζαντινές πόλεις, 8ος–15ος αιώνας. Προοπτικές της έρευνας και νέες ερμηνευτικές προσεγγίσεις, ed. T. KIOUSSOPOULOU, Rethymno 2012, 225-251
H. SARADI, The kallos of the Byzantine city: The Development of a Rhetorical Topos and Historical Reality, Gesta 34/1, 37-56.
Τ. KIOUSSOPOULOU, Βασιλεύς ή Οικονόμος. Πολιτική Εξουσία και Ιδεολογία πριν την Άλωση, Athens 2007 [=Emperor or Manager? Power and Political Ideology in Byzantium before 1453, Geneva 2011]
J. HARRIS, Constantinople as City-State, c.1360-1453, in: Byzantines Latins and Franks in the Eastern Mediterranean World after 1150, ed. J. HARRIS, C. HOLMES and E. RUSSEL, Oxford 2012, 119-140.