A Passage of the 'Barbarograeca᾽ Metaphrase of Niketas Choniates᾽ Chronike Diegesis. Retranslated or Revised?
Περίληψη
J. C. Davis
Ἕνα χωρίο ἀπὸ τὴ λεγόμενη «δημώδη» μετάφραση τῆς Χρονικῆς Διηγήσεως τοῦ Νικήτα Χωνιάτη: ἐπανα-μετάφραση ἤ ἁπλῶς διόρθωση;
Τὸ χωρίο ποὺ συζητεῖται ἐδῶ ἀποτελεῖ ἰδιάζουσα περίπτωση στὸ σύνολο τῆς λεγομένης Barbarograeca («δημώδους») μετάφρασης τῆς Χρονικῆς Διηγήσεως τοῦ Νικήτα Χωνιάτη: ἡ χειρόγραφη παράδοση τοῦ κειμένου αὐτοῦ (Niketas-Metaphrase=Ν-Μ) παρουσιάζει δύο κλάδους, οἱ ὁποῖοι δὲν διαφέρουν ριζικὰ παρὰ μόνο στὸ ὑπὸ συζήτησιν σημεῖο.
Τὸ ἐρώτημα ποὺ προκύπτει ἀπὸ τὶς δύο παραλλαγὲς ποὺ σώζονται στὰ χειρόγραφα εἶναι κατὰ πόσο ἡ μία εἶναι δυνατὸ νὰ θεωρηθεῖ διόρθωση τῆς ἄλλης, καὶ κατὰ πόσο αὐτὴ ἡ διόρθωση ἔγινε βάσει τοῦ πρωτοτύπου τοῦ Χωνιάτη, τοῦ λόγιου, δηλαδή, κειμένου τῆς Χρονικῆς Διηγήσεως.
Ὅτι οἱ δύο παραλλαγὲς τοῦ χωρίου, ἀνεξάρτητα ἡ μία ἀπό τὴν ἄλλη, ὑποδεικνύουν γνώση τοῦ πρωτοτύπου, θέτει ἕνα ἄλλο ἐρώτημα: πῶς ἦταν ἡ ἀρχικὴ μορφὴ τῆς Ν-Μ; Ὑπῆρχε μήπως ἕνα κείμενο ἐπάνω στὸ ὁποῖο ἦταν σημειωμένες κάποιες διορθώσεις ἤ ἀλλαγές, πιθανὸν γραμμένες σὲ κοντινὸ χρονικὸ διάστημα ἀπὸ τὴ συγγραφὴ τῆς Ν-Μ, καὶ γιὰ τὶς ὁποῖες ὁ (συγ)γραφέας παρέπεμπε στὴ Χρονικὴ Διήγηση;
Ἐνῶ ἡ γενικὴ μορφὴ τῶν δύο παραλλαγῶν ὑποδεικνύει ὅτι ἡ μία (σωζόμενη στὰ χειρόγραφα XS) ἔγινε μὲ βάση τὴν ἄλλη -καὶ συνεπῶς δὲν ἀποτελεῖ ἀκριβῶς νέα μετάφραση-, παρά ταῦτα περιλαμβάνονται λέξεις καὶ φράσεις, οἱ ὁποῖες μᾶς ἐπιτρέπουν νὰ ὑποθέσουμε ὅτι οἱ συντάκτες τῶν παραλλαγῶν γνώριζαν τὸ ἀρχικὸ ἔργο τοῦ Χωνιάτη. Ἴσως τὸ χωρίο μᾶς διασώζει τὸ ἀποτέλεσμα μίας προσπάθειας ἀνάγνωσης, ἀντιγραφῆς καὶ ὀργάνωσης ἑνὸς κειμένου ἡμιτελοῦς μορφῆς (ἔστω σ' ἕνα μικρὸ σημεῖο τοῦ μεγάλου αὐτοῦ ἔργου), ἤ ἴσως μᾶς ἔχει σωθεῖ κάποιου εἴδους πείραμα ἐκ μέρους τοῦ μεταφραστῆ ἤ τοῦ αντιγραφέα.
Λεπτομέρειες άρθρου
- Πώς να δημιουργήσετε Αναφορές
-
DAVIS, J. (1996). A Passage of the ’Barbarograeca᾽ Metaphrase of Niketas Choniates᾽ Chronike Diegesis. Retranslated or Revised?. Βυζαντινά Σύμμεικτα, 10, 127–142. https://doi.org/10.12681/byzsym.809
- Τεύχος
- ΣΥΜΜΕΙΚΤΑ 10
- Ενότητα
- Άρθρα
Αυτή η εργασία είναι αδειοδοτημένη υπό το CC Αναφορά Δημιουργού – Μη Εμπορική Χρήση – Παρόμοια Διανομή 4.0.
Οι συγγραφείς των άρθρων που δημοσιεύονται στα ΒΥΖΑΝΤΙΝΑ ΣΥΜΜΕΙΚΤΑ διατηρούν τα δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας επί των άρθρων τους, δίνοντας στο περιοδικό το δικαίωμα της πρώτης δημοσίευσης. Άρθρα που δημοσιεύονται στα ΒΥΖΑΝΤΙΝΑ ΣΥΜΜΕΙΚΤΑ μπορούν να χρησιμοποιούνται ελεύθερα, χωρίς δικαίωμα τροποποίησης (δημιουργία παράγωγου έργου) με αναφορά στο συγγραφέα και στην πρώτη δημοσίευση για μη κερδοσκοπικούς σκοπούς(άδεια Creative Commons 4.0). To Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών διατηρεί το δικαίωμα να δημοσιεύει, να αναπαραγάγει, να παρουσιάζει στο κοινό, να διανέμει και χρησιμοποιεί άρθρα που δημοσιεύονται στα ΒΥΖΑΝΤΙΝΑ ΣΥΜΜΕΙΚΤΑ σε οποιοδήποτε μέσο και μορφή είτε μεμονωμένα είτε ως μέρη συλλογικών έργων, για όλο το χρόνο διάρκειας προστασίας της πνευματικής ιδιοκτησίας και για όλες τις χώρες του κόσμου. Αυτό περιλαμβάνει ενδεικτικά και όχι αποκλειστικά, το δικαίωμα δημοσίευσης των άρθρων σε τεύχη του περιοδικού ΒΥΖΑΝΤΙΝΑ ΣΥΜΜΕΙΚΤΑ, αναπαραγωγής και διανομής μεμονωμένων αντιγράφων των άρθρων, αναπαραγωγής ολόκληρων των άρθρων σε άλλη έκδοση του ΕΙΕ, και αναπαραγωγής και διανομής των άρθρων ή περίληψης αυτών με χρήση πληροφορικού συστήματος αποθετηρίου.
