Bioethics - Origins and Birth. Inaugural Lecture

Περίληψη

Βιοηθική είναι η μελέτη των ηθικών ζητημάτων που προκύπτουν από τισ εξελίξεις στη Βιολογία, την Ιατρική και το περιβάλλον μας. O παλαιότερος υποκλάδος της Βιοηθικής είναι η Ιατρική Ηθική, καθώς οι πρωιμότερες αναφορές στο θέμα υπάρχουν στα πρώτα γραπτά από την Αίγυπτο και τη Μεσοποταμία, κατά την 3η χιλιετία π.Χ. Επί 2.500 έτη, ο «Ιπποκρατικός Όρκος» αποτελούσε τον ακρογωνιαίο λίθο των κανόνων ηθικής. Με την έλευση του Χριστιανισμού, αυτοί οι πρώιμοι ηθικοί κανόνες επεκτάθηκαν και έγιναν αποδεκτοί σε όλο τον Δυτικό Κόσμο. Ωστόσο, ο ίδιος ο όρος Ιατρική Ηθική επινοήθηκε μόλισ το 1803 από τον Thomas Percival, για να περιγράψει τις υποχρεώσεις και τη αναμενόμενη συμπεριφορά των επαγγελματιών και των ιδρυμάτων του τομέα της υγείας. Δυστυχώς, οι μεταγενέστεροι κώδικες ηθικής δεν προέβλεπαν νομικές επιπτώσεις. Ως εκ τούτου, κατά τη δίκη της Νυρεμβέργης στους ναζιστές ιατρούς επεβλήθησαν ποινές μόνο για θανάτους ασθενών, ενώ όλες οι άλλες αποτρόπαιες πράξεις τους παρέμειναν ατιμώρητεσ. Είναι αξιοσημείωτο ότι καμία χώρα παγκοσμίως δεν είχε νομοθεσία για τη δίωξη των ιατρών που είχαν παραβιάσει τον όρκο τους. Μετέπειτα, ο Κώδικας της Νυρεμβέργης και η Διακήρυξη της Γενεύης προσέφεραν απλώς κατευθυντήριες γραμμές για τους ιατρούς. Καθώς ο ρυθμός διπλασιασμού των ιατρικών γνώσεων επιταχύνεται, από κάθε 50 έτη στη δεκαετία του 1950 σε κάθε 2 μήνεσ σήμερα, έχουν προκύψει νέα ηθικά διλήμματα που δεν μπορούν να επιλυθούν με βάση τις τρέχουσες συστάσεις. Η ανακάλυψη γονιδίων, η κλωνοποίηση, η γενετική χειραγώγηση, τα κριτήρια επιλογής για χρόνια αιμοκάθαρση και μεταμόσχευση, τα αντισυλληπτικά για τον έλεγχο των γεννήσεων, η άμβλωση, ο εγκεφαλικός θάνατος, η φυτική κατάσταση, το δικαίωμα στο θάνατο και η ευθανασία, μαζί με την εξωσωματική γονιμοποίηση, την παρένθετη μητρότητα, τις σεξουαλικές σχέσεις και πολλά άλλα ηθικά ζητήματα, έχουν καταστεί σημαντικές πηγές ανησυχίας που θα πρέπει να επανεξεταστούν στο μέλλον. Αυτό που θεωρείται αποδεκτό σε μια χώρα, μπορεί να εξακολουθεί να απαγορεύεται σε μια άλλη. Οι νομικοί κανονισμοί εφαρμόζονται συχνά χρόνια μετά την εμφάνιση των ηθικών προβλημάτων, ενώ στο μεσοδιάστημα πολλοί ιατροί έχουν βρεθεί φυλακισμένοι λόγω αυτής της χρονικής απόκλισης. Με την έλευση τησ Βιομηχανικής Επανάστασης, την ατομική βόμβα, την ανακάλυψη γονιδίων, τη γενετική χειραγώγηση και πολλέσ ακόμα εξελίξεις, η Γη έχει εισέλθει σε μια νέα γεωλογική εποχή, γνωστή ως «Ανθρωπόκαινος». Καθώς δεν μπορούμε να προβλέψουμε τι θα ακολουθήσει, είναι επιτακτική ανάγκη να μεταλαμπαδεύσουμε στους φοιτητές μας και στισ μελλοντικές γενιές, τις διαχρονικές ηθικές αρχές που έχουμε κληρονομήσει από τους προγόνους μας, προσαρμοσμένες στην εποχή μας. Οι αξίες αυτές περιλαμβάνουν την ασφάλεια των ασθενών, τον σεβασμό τησ αυτονομίας τους, την αποφυγή βλάβης και την προώθηση της ευημερίας, τη λεπτομερή ενημέρωση και τη συναίνεση κατόπιν ενημέρωσης, τον σεβασμό της εμπιστευτικότητας, την αμεροληψία προς όλους τους ασθενείς ανεξάρτητα από το φύλο, τη φυλή, τη θρησκεία ή τις πεποιθήσεις τους, τη θεραπεία, την ανακούφιση από τον πόνο, τη δικαιοσύνη και ταυτόχρονα τον σεβασμό των δικαιωμάτων όλων των ανθρώπων, των ζώων και της φύσης. Αυτές οι αξίες πρέπει να αποτελούν πάντα προτεραιότητα, καθώς είναι αυτές που θα επιτρέψουν στους μαθητές και τους διαδόχους μας, στο νοσηλευτικό προσωπικό, τους θεολόγους, τους δικηγόρους, τους κοινωνιολόγους, τους ψυχολόγους, το διοικητικό προσωπικό και τις επιτροπές δεοντολογίας να βρουν κοινό έδαφοσ και να αποτρέψουν τις συγκρούσεις τους με ασθενείς, τις οικογένειές τους ή την κοινωνία. Η άσκηση αυτοελέγχου, η εποικοδομητική κριτική των αποφάσεών μας και ο ποιοτικός έλεγχός τους θα παραμείνουν καθήκον μας για πάντα.