Kírikos Herétis - A Greek Physician and Scholar of the European Enlightenment

Περίληψη

Κήρυκος Χαιρέτης - Ένας Έλληνας Ιατρός και Λόγιος
του Ευρωπαϊκού Διαφωτισμού
Ο Κήρυκος Χαιρέτης (1756-1830) σπούδασε Ιατρική στην Πάδοβα, στα τέλη του 18ου αιώνα. Η διατριβή του,
γραμμένη στα ελληνικά, αφορούσε τη φυσιολογία του ανθρώπινου σώματος, με έμφαση στη λειτουργία του ανα-
πνευστικού, του πεπτικού και του καρδιαγγειακού συστήματος (Ἐγχειρίδιον τῆς τῶν ζώων οἰκονομίας, τοὐτέστιν
ἡ περί ἀνθρώπους καὶ περὶ τὰ ἂλογα ζῶα αἰτία τοῦ ζῆν). Το έργο του Χαιρέτη αντικατοπτρίζει τις προχωρημένες
ιατρικές γνώσεις της εποχής του, ιδιαίτερα στην ανατομία και τη φυσιολογία του ανθρώπινου σώματος. Υποστηρίζει
τη χρήση του νερού ως θεραπευτικού μέσου, στηριζόμενος στα Ιπποκρατικά κείμενα αλλά και στη διατριβή του
Friedrich Hoffmann. Επιπλέον, η Ιπποκρατική έμφαση στην αλληλεπίδραση μεταξύ του φυσικού περιβάλλοντος και
της σωματικής και πνευματικής ανάπτυξης του ανθρώπου είναι εμφανής τόσο στα γραπτά του ίδιου του Χαιρέτη
όσο και σε εκείνα του δισέγγονου του, Περικλή Γιαννόπουλου, ενός διανοούμενου αισθητιστή των αρχών του 20ού
αιώνα. Η διατριβή του Χαιρέτη αποτελεί μια ενδιαφέρουσα σύνθεση των απόψεων του Ιπποκράτη και του Πλάτωνα.
Ο Χαιρέτης ασπάζεται την πλατωνική δυαδική αντίθεση «Φθορά-Γένεσις», σύμφωνα με τον διάλογο «Τίμαιος»,
όπου το αίμα έχει πρωταρχικό ρόλο στον οργανισμό, ενώ οι υπόλοιποι χυμοί αποτελούν προϊόντα φθοράς και
σήψης. Η άποψη αυτή αντιπαραβάλλεται με το αξίωμα του Αναξαγόρα και του Ιπποκράτη ότι τα βασικά δομικά
στοιχεία του ανθρώπινου σώματος μπορεί να μεταβάλλονται αλλά δεν χάνονται. Συνδυάζοντας τις κλασικές
παραδόσεις με την ιατρική σκέψη της εποχής του, ο Χαιρέτης εκφράζει τις επιστημονικές τάσεις του Ευρωπαϊκού
Διαφωτισμού και προβάλλει το νερό ως ένα χρήσιμο φάρμακο, το οποίο βελτιώνει τη ρευστότητα του αίματος.