Cultural intersection between «East» and «West»: The case of the German Archaeological Institute in Greece (19th – First decades of the 20th Century)
Published:
Jan 27, 2021
Keywords:
History Social Anthropology Foreign Archaeological Schools colonialist/post-colonialist hegemony
Abstract
This paper is focused on the case of the German Archeological Institute of Athens in the context of the broader research undertaken by the authors on the role of Foreign Archaeological Schools in Greece as mechanisms for the fabrication and construction of cultural strategies and thus possible/functioning political intervention tools.
The authors examine the underlying narrative which frames the foundation, the positioning and the role of the German Archaeological Institute in the Greek space during the «long 19th Century» and the way this crosses with the national/european rhetoric of the time including the Greek. In parallel, they review in what ways the German paradigm is characterized through its nature and dynamics by its own particular goals while offering at the same time fertile ground for the comparative understanding of the contrasting strategies of the various Foreign Archaeological Schools in Greece. In their study, they underline that politics and culture are two intertwining pillars and should be viewed and explained in this light.
Article Details
- How to Cite
-
Tountasaki, E., & Maroniti, N. (2021). Cultural intersection between «East» and «West»: The case of the German Archaeological Institute in Greece (19th – First decades of the 20th Century). The Greek Review of Social Research, 156, 119–138. https://doi.org/10.12681/grsr.25949
- Issue
- 2021: 156
- Section
- Articles
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License.
Authors who publish with this journal agree to the following terms:
- Authors retain copyright and grant the journal right of first publication with the work simultaneously licensed under a Creative Commons Attribution Non-Commercial License that allows others to share the work with an acknowledgement of the work's authorship and initial publication in this journal.
- Authors are able to enter into separate, additional contractual arrangements for the non-exclusive distribution of the journal's published version of the work (e.g. post it to an institutional repository or publish it in a book), with an acknowledgement of its initial publication in this journal.
- Authors are permitted and encouraged to post their work online (preferably in institutional repositories or on their website) prior to and during the submission process, as it can lead to productive exchanges, as well as earlier and greater citation of published work (See The Effect of Open Access).
Downloads
Download data is not yet available.
References
Αθανασίου, Α., Kαραβαντά, Μ., Λαλιώτου, Ι. και Παπαηλία, Π. (2016). Αποδομώντας την αυτοκρατορία. Θεωρία και πολιτική της μετααποικιακής κριτικής. Αθήνα: Νήσος.
Βουδούρη, Δ. (2003). Κράτος και Μουσεία. Το θεσμικό πλαίσιο των Αρχαιολογικών Μουσείων. Αθήνα: Σάκκουλας.
Βούλγαρης, Γ. (επιμ.) (2010). Στα μονοπάτια του Αντόνιο Γκράμσι: πολιτική και πολιτισμός από το έθνος-κράτος στην παγκοσμιοποίηση. Αθήνα: Θεμέλιο.
Γαβρόγλου, Κ., Καραμανωλάκης, Β. και Μπάρκουλα, Χ. (2014). Το Πανεπιστήμιο Αθηνών και η ιστορία του. Αθήνα-Ηράκλειο: Ιστορικό Αρχείο Πανεπιστημίου Αθηνών και Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης.
Chapoutot, J. ([2008] 2012). Ο εθνικοσοσιαλισμός και η αρχαιότητa (μτφρ.: Γ. Καράμπελας). Αθήνα: Πόλις.
Eideneier, H. (2010). O ενθουσιασμός για την Ελλάδα στη Γερμανία και την Ευρώπη. Στο Ε. Χρυσός και W. Schultheiss (επιμ.), Ορόσημα ελληνο-γερμανικών σχέσεων (σελ. 19-30). Αθήνα: Ίδρυμα της Βουλής για τον Κοινοβουλευτισμό και τη Δημοκρατία.
Gehrke, H.J. (2010). Ο ρόλος της γερμανικής αρχαιολογίας στην Ελλάδα. Στο Ε. Χρυσός και W. Schultheiss (επιμ.), Ορόσημα ελληνο-γερμανικών σχέσεων (σελ. 119-128). Αθήνα: Ίδρυμα της Βουλής για τον Κοινοβουλευτισμό και τη Δημοκρατία.
Γουργουρής, Στ. ([1996] 2007). Έθνος-Όνειρο. Διαφωτισμός και θέσμιση της σύγχρονης Ελλάδας (μτφρ.: Θαν. Κατσικέρος). Αθήνα: Κριτική.
Ζήβας, Δ. (2002). Νεοκλασικισμός και νέος ελληνισμός. Στο Οι χρήσεις της αρχαιότητας από τον νέο ελληνισμό (σελ. 267-280). Επιστημονικό Συμπόσιο (14 και 15 Απριλίου 2000). Αθήνα: Εταιρεία Σπουδών Νεοελληνικού Πολιτισμού και Γενικής Παιδείας (Ιδρυτής: Σχολή Μωραΐτη).
Ζορμπά, Μ. (2014). Πολιτική του πολιτισμού. Ευρώπη και Ελλάδα στο δεύτερο μισό του 20ου αιώνα. Αθήνα: Πατάκης.
Ζώης, Α. (1990). Η αρχαιολογία στην Ελλάδα. Πραγματικότητα και προοπτικές. Αθήνα: Πολύτυπο.
Hobsbawm, E. και Ranger, T. (2004). Η επινόηση της παράδοσης (μτφρ.: Θ. Αθανασίου). Αθήνα: Θεμέλιο.
Καλπαξής, Θ.Ε. (1993). Επιρροές της γαλλογερμανικής αντιπαράθεσης στην κατασκευή της εικόνας της αρχαίας Ελλάδας. Στο Ε. Χρυσός (επιμ.), Ένας κόσμος γεννιέται. Η εικόνα του ελληνικού πολιτισμού στην γερμανική επιστήμη κατά τον 19ο αι. (σελ. 41-58). Αθήνα: Ακρίτας.
Καλπαξής, Θ.Ε. (2000). Η Ελλάδα και οι ξένες ανασκαφές. Η πολιτική ενός νεαρού έθνους με παλαιό πολιτισμό. Στο R. Etienne (ed.), Les Politiques de l’Archéologie (σελ. 9-13). Colloque organisé par l’ Ecole Française d’ Athènes, Paris.
Καρακατσούλη, Α. (2016). «Μαχητές της Ελευθερίας» και 1821. Η Ελληνική Επανάσταση στη διεθνική της διάσταση. Αθήνα: Πεδίο.
Καραμανωλάκης, Β. (2006). Η συγκρότηση της ιστορικής επιστήμης και η διδασκαλία της Ιστορίας στο Πανεπιστήμιο Αθηνών (1837-1932). Αθήνα: Ιστορικό Αρχείο Ελληνικής Νεολαίας Γενικής Γραμματείας Νέας Γενιάς, Ινστιτούτο Νεοελληνικών Ερευνών ΕΙΕ.
Κόκκου, A. (1977). Η μέριμνα για τις αρχαιότητες στην Ελλάδα και τα πρώτα μουσεία. Θεσσαλονίκη.
Κυρτάτας, Δ. (2002). Η κατάκτηση της αρχαίας ελληνικής ιστορίας από τον νέο ελληνισμό κατά τον 18ο και 19ο αιώνα με τη διαμεσολάβηση της Δύσης. Στο Οι χρήσεις της αρχαιότητας από τον νέο ελληνισμό, Επιστημονικό Συμπόσιο (14 και 15 Απριλίου 2000) (σελ. 251-266). Αθήνα: Εταιρεία Σπουδών Νεοελληνικού Πολιτισμού και Γενικής Παιδείας (Ιδρυτής: Σχολή Μωραΐτη).
Λιάκος, Α. (2004). Το ζήτημα της «συνέχειας» στη νεοελληνική ιστοριογραφία. Στο Π. Κιτρομηλίδης και Τ. Σκλαβενίτης (επιμ.), Ιστοριογραφία της νεότερης και σύγχρονης Ελλάδας, 1833-2002 (σελ.53-65). τ. Α’. Αθήνα: Κέντρο Νεοελληνικών Ερευνών Εθνικού Ιδρύματος Ερευνών.
Λιάκος, Α. (2007). Πώς το παρελθόν γίνεται ιστορία;. Αθήνα: Πόλις.
Λούλος, Κ. (2010). Οι ελληνο-γερμανικές σχέσεις στη σκιά του Α´ Παγκοσμίου Πολέμου. Στο Ε. Χρυσός και W. Schultheiss (επιμ.), Ορόσημα ελληνο-γερμανικών σχέσεων (σελ.141-184). Αθήνα: Ίδρυμα της Βουλής για τον Κοινοβουλευτισμό και τη Δημοκρατία.
Λυριντζής, Χ. και Παπαταξιάρχης, Α. (2013). (Ανα)θεωρήσεις του πολιτικού: Συγκλίσεις και αποκλίσεις στην ανθρωπολογία και την πολιτική επιστήμη. Στο Κ. Ροζάκου και Ε. Γκαρά (επιμ.), Ελληνικά παράδοξα. Πατρωνία, κοινωνία πολιτών και βία. Αθήνα: Εκδόσεις Αλεξάνδρεια.
Μανδηλαρά, Α. και Αναστασόπουλος Ν. (κ.ά) (επιμ.) (2015). Το ενδιαφέρον για την Ελλάδα και τους Έλληνες από το 1821 ως σήμερα. Αθήνα: Ηρόδοτος.
Ματθαίου, Σ. και Χατζηδημητρίου, Α. (επιμ.) (2012). «Ξενιτεμένες» ελληνικές αρχαιότητες. Αφετηρίες και διαδρομές. Αθήνα: Ινστιτούτο Νεοελληνικών Ερευνών, ΕΙΕ, 125.
Ματθαίου, Σ. (2012). Η καθιέρωση της ιδέας της εθνικής ιδιοκτησίας των αρχαίων μνημείων. Στο Σ. Ματθαίου και Α. Χατζηδημητρίου (επιμ.), «Ξενιτεμένες» ελληνικές αρχαιότητες. Αφετηρίες και διαδρομές (σελ. 15-32). Αθήνα: Ινστιτούτο Νεοελληνικών Ερευνών ΕΙΕ 125.
Μητσού, M. (2010). Ελληνο-γερμανικές σχέσεις στη λογοτεχνία και την επιστήμη τις πρώτες δεκαετίες του 20ού αιώνα . Στο Ε. Χρυσός και W. Schultheiss (επιμ.) Ορόσημα ελληνο-γερμανικών σχέσεων (σελ. 129-140). Αθήνα: Ίδρυμα της Βουλής για τον Κοινοβουλευτισμό και τη Δημοκρατία.
Mazower, M. (επιμ.) ([2008] 2014). Δίκτυα εξουσίας στη νεότερη Ελλάδα. Δοκίμια προς τιμήν του John Cambell. Αθήνα: Αλεξάνδρεια.
Μποχώτης, Θ. (2015). Ελέγχοντας τον τόπο του παρελθόντος. Η γερμανική σχέση εξουσίας στις ανασκαφές της Ολυμπίας 1869-1882. Ηράκλειο: Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης.
Νικολέντζος, K. (2004). Όψεις της διαχείρισης της αρχαιολογικής πολιτικής. Οι σχέσεις του ΥΠ.ΠΟ με τις Ξένες Αρχαιολογικές Σχολές και την εν Αθήναις Αρχαιολογική Εταιρεία. Αθήνα.
Ξηροπαΐδης, Γ. (2010). Δημιουργική παρανόηση. Η αισθητική του Κant στη σύγχρονη Ελλάδα. Στο Ε. Χρυσός και W. Schultheiss (επιμ.), Ορόσημα ελληνο-γερμανικών σχέσεων (σελ. 249-264). Αθήνα: Ίδρυμα της Βουλής για τον Κοινοβουλευτισμό και τη Δημοκρατία.
Πεχλιβάνος, Μ. (2010). Οι «φιλογερμανοί» και ο νεοελληνικός Διαφωτισμός. Στο Ε. Χρυσός και W. Schultheiss (επιμ.), Ορόσημα ελληνο-γερμανικών σχέσεων (σελ. 31-42). Αθήνα: Ίδρυμα της Βουλής για τον Κοινοβουλευτισμό και τη Δημοκρατία.
Πετράκος, Β. (1982). Δοκίμιο για την αρχαιολογική νομοθεσία. Αθήνα.
Πετράκος, Β. (1987). Η εν Αθήναις Αρχαιολογική Εταιρεία. Αθήνα.
Πλάντζος, Δ. (2014). Οι αρχαιολογίες του κλασσικού. Αναθεωρώντας τον εμπειρικό κανόνα. Αθήνα: Εκδόσεις του Εικοστού Πρώτου.
Said, E. W.( [1978] 1996). Οριενταλισμός (μτφρ.: Φ. Τερζάκης). Αθήνα: Νεφέλη.
Σαΐτας, Γ. (επιμ.) (2011). Το έργο της Γαλλικής Επιστημονικής Αποστολής του Μοριά.1829-1838. Αθήνα: Μέλισσα. Τόμος 1, Τόμος 2 (2017).
Σακκά, Ν. (2002). Οι Ξένες Αρχαιολογικές Σχολές στη διάρκεια του Μεσοπολέμου. Αδημοσίευτη διδακτορική διατριβή. Ρέθυμνο: Πανεπιστήμιο Κρήτης.
Σκοπετέα, Ε. (1992). Η Δύση της Ανατολής. Εικόνες από το τέλος της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Αθήνα: Γνώση.
Stewart, C.([2008] 2014). Βλέποντας όνειρα για θαμμένες εικόνες στο βασίλειο της Ελλάδας. Στο M. Mazower (επιμ.), Δίκτυα εξουσίας στη νεότερη Ελλάδα. Δοκίμια προς τιμήν του John Cambell (σελ. 135-162). Αθήνα: Αλεξάνδρεια.
Τζιόβας, Δ.(2006) (β’ έκδοση). Οι μεταμορφώσεις του εθνισμού και το ιδεολόγημα της ελληνικότητας στον μεσοπόλεμο. Αθήνα: Οδυσσέας.
Τόλιας, Γ. (2012). Διασπορά, εντοπιότητα και εθνική κληρονομιά. Οι ελληνικές αρχαιότητες κατά τους τελευταίους προεπαναστατικούς χρόνους. Στο Σ. Ματθαίου και Α. Χατζηδημητρίου (επιμ.), «Ξενιτεμένες» ελληνικές αρχαιότητες. Αφετηρίες και διαδρομές (σελ. 79-104). Αθήνα: Ινστιτούτο Νεοελληνικών Ερευνών ΕΙΕ 125.
Τουντασάκη, Ε. και Μαρωνίτη, Ν. (2015). Ξένες Αρχαιολογικές Σχολές και Ινστιτούτα στην Ελλάδα: «Φιλελληνισμός», πολιτισμικές μεταφορές και αποικιοκρατικός λόγος. Στο Α. Μανδηλαρά και Ν. Αναστασόπουλος (κ.ά) (επιμ.), Το ενδιαφέρον για την Ελλάδα και τους Έλληνες από το 1821 ως σήμερα (σελ.713-735). Αθήνα: Ηρόδοτος.
Τουντασάκη, Ε. και Μαρωνίτη, Ν. «Το κομφόρ της ειρήνης», η αρχαιολογική σκαπάνη και οι πολιτισμικές οφειλές: πολιτικές πολιτισμού μεταξύ «Δύσης» και «Ανατολής» (19ος-20ος αιώνας). Αθήνα: Πατάκης (υπό έκδοση).
Trigger, B.C. ([1989] 2005). Μια ιστορία της αρχαιολογικής σκέψης (μτφρ. Β.Λαλιώτη). Αθήνα: Αλεξάνδρεια.
Young, R.J.C. ([2001] 2007). Μεταποικιακή θεωρία. Μια ιστορική εισαγωγή (μτφρ.: Γ. Δεμερτζίδης). Αθήνα: Πατάκης.
Φουκώ, M. (1987). Η αρχαιολογία της γνώσης (μτφρ.: Κ. Παπαγιώργης). Αθήνα: Εξάντας.
Χαμηλάκης, Γ. ([2007] 2012). Το έθνος και τα ερείπια του. Αρχαιότητα, αρχαιολογία και εθνικό φαντασιακό στην Ελλάδα (μτφρ.: Ν. Καλαϊτζής). Αθήνα: Εκδόσεις του Εικοστού Πρώτου.
Χατζηδημητρίου, Α. (2012). Ο εκπατρισμός των ελληνικών αρχαιοτήτων και η συμβολή τους στη συγκρότηση των πρώτων αρχαιολογικών συλλογών και μουσείων. Στο Σ. Ματθαίου και Α. Χατζηδημητρίου (επιμ.), «Ξενιτεμένες» ελληνικές αρχαιότητες. Αφετηρίες και διαδρομές (σελ. 33-78). Αθήνα: Ινστιτούτο Νεοελληνικών Ερευνών ΕΙΕ 125.
Χρυσός, Ε. (επιμ.) (1993). Ένας κόσμος γεννιέται. Η εικόνα του ελληνικού πολιτισμού στην γερμανική επιστήμη κατά τον 19ο αι. Αθήνα: Ακρίτας.
Χρυσός, Ε. και Schultheiss,W. (επιμ.) (2010). Ορόσημα ελληνο-γερμανικών σχέσεων. Αθήνα: Ίδρυμα της Βουλής για τον Κοινοβουλευτισμό και τη Δημοκρατία.
Ψαλιδόπουλος, Μ. (επιμ.) (2013). Επιστημονικές ανταλλαγές μεταξύ Ελλάδας και Γερμανίας, 1870-1933. Επιρροές και επεξεργασίες. Αθήνα: Μεταμεσονύκτιες Εκδόσεις.
Asad, T. (Ed.) (1973). Anthropology and the colonial encounter. New York: Humanity Books.
Beaton, R. and Ricks, D. (Eds.) (2009). The making of the modern Greece. United Kingdom, USA, Center for the Hellenic Studies, King’s College, London: Ashgate Publishing.
Bourdieu, P. (1991). Language and symbolic power. Cambridge: Polity Press.
Butler, E. M. (1935). The tyranny of Greece over Germany. Cambridge: Cambridge University Press.
Damaskos, D. and Plantzos, D. (Eds.) (2008). A Singular Antiquity. Archeology and Hellenic identity in twentieth-century Greece. Athens: Benaki Museums.
Gramsci, A.(1971). Selections from prison notebooks. London: Lawrence &Wishart.
Herzfeld, M. (2002). The absent presence. Discourses of crypto-colonialism. The South Atlantic Quarterly, 101, pp. 899-926
Leontis, A.(1995). Topologies of Hellenism. Mapping the homeland. Ithaka and London: Cornell University Press.
Loοmba, Α. (2005). Colonialism, postcolonialism. London, University of California Press.
Marchand, S. (1996). Down from Olympus. Archeology and Philhellenism in Germany, 1750-1970. Princeton, New Jersey: Princeton University Press.
Marchand, S. (2009). What the Greek model can, and cannot, do for the modern state: the German perspective. In R. Beaton and D. Ricks (Eds.), The making of the Modern Greece (pp. 33-42). United Kingdom, USA, Center for the Hellenic Studies, King’s College, London: Ashgate Publishing.
Morgan, C. (2012). The foundation and early development of the British School at Athens (1886-1900). Στο Π. Σούρλας and J. Kittmer (επιμ.), Ελληνο-βρετανικές σχέσεις. Πτυχές της πρόσφατης ιστορίας τους (pp. 13-28). Αθήνα: Ίδρυμα της Βουλής για τον Κοινοβουλευτισμό και τη Δημοκρατία.
Nora, P. (1986). Les lieux de mémoire. Tome 2: La Nation - Héritage, historiographie, paysages. Paris .
Smith, M.L., Kitromilides, P. M. and Calligas, E. (Eds.) (2009). Scholars, travels, achives: Greek history and culture through the British School at Athens. Athens: British School Athens.
Stewart, C. (2012). Dreaming and historical consciousness in Island Greece. Cambridge: Harvard University Press.
Stroulia, A. and Buck Sutton, S. (Eds.) (2010). Archaeology in situ: Sites, Archaeology and communication in Greece. Lanham, Md: Lexington.
Trigger, B. C. (1984). Alternative Archaeologies: Nationalist, colonialist, imperialist. Man, 19 (3), pp. 355-370.
Tziovas, D. (2003). The other self. Selfhood and society in modern Greek fiction. New York-Oxford: Lexington Books
Tziovas, D. (2008). Reconfiguring the Past: antiquity and Greekness. In D. Damaskos and D. Plantzos (Eds.), A Singular Antiquity. Archeology and Hellenic identity in twentieth-century Greece (pp. 278-298). Athens: Benaki Museums.
Tziovas, D. (Ed.) (2014). Re-imagining the past. Antiquity and modern Greek culture. Oxford: Oxford University Press.
Tziovas, D. (2014). Introduction: Decolonizing antiquity, heritage politics, and performing the past. In D. Tziovas (Ed.), Re-imagining the past. Antiquity and modern Greek culture (pp. 1-25). Oxford: Oxford University Press.
Άλλες πηγές
Morgan, C. (2013). Τhe British School at Athens – negotiating culture between Britain and Greece. Προφορική ανακοίνωση στο Μεταπτυχιακό Σεμινάριο της 10ης/4/2013. Αθήνα, Πάντειο Πανεπιστήμιο Κοινωνικών και Πολιτικών Επιστημών, Τμήμα Κοινωνικής Ανθρωπολογίας.
Senff, R. (2013). German Archeologists in Greece since the 19th Century. Προφορική ανακοίνωση στο Μεταπτυχιακό Σεμινάριο της 27ης/3/2013. Αθήνα, Πάντειο Πανεπιστήμιο Κοινωνικών και Πολιτικών Επιστημών, Τμήμα Κοινωνικής Ανθρωπολογίας.
