Η δημοκρατία στο τέλος του αιώνα: μεταεθνικές προοπτικές και κίνδυνοι

Abstract

Η δημοκρατία στο τέλος του αιώνα αντιμετωπίζει την πρόκληση της παγκοσμιοποίησης της οικονομίας και την έκπτωση των κοινωνικών ισορροπιών, οι οποίες είχαν αποτελέσει τη βάση τον δημοκρατικού κοινωνικού κράτους μετά τον Β ' Παγκόσμιο Πόλεμο. Οι εμπειρίες του εθνικισμού, τον ρατσισμού, των πολέμων και της μεσοπολεμικής οικονομικής κρίσης αποτέλεσαν την προϋπόθεση για τη σταδιακή εμπέδωση του σοσιαλδημοκρατικού συμβολαίου στα πλαίσια ενός διεθνούς συστήματος οικονομικών και νομισματικών ρυθμίσεων (Bretton Woods). Η κατάρρευση αυτού του συστήματος και η αποδέσμευση των μεγάλων οικονομικών συμφερόντων από τις κοινωνικές ισορροπίες στα πλαίσια των βιομηχανικών εθνών-κρατών μάς φέρνει αντιμέτωπους με το ερώτημα το οποίο θα κυριαρχήσει τις επόμενες δεκαετίες και αφορά τη διατήρηση της Δημοκρατίας. Η Δημοκρατία που έχουμε γνωρίσει είναι εθνική Δημοκρατία, είναι η Δημοκρατία στα πλαίσια του έθνους-κράτους, όμως σήμερα η πολιτική απαιτεί μεταεθνικούς όρους ισχύος και λειτουργίας. Είναι η μεταεθνική Δημοκρατία μια ρεαλιστική προοπτική ή όχι; Η Ενωμένη Ευρώπη είναι ένα βήμα προς αυτή την κατεύθυνση, όμως ένας υπερεθνικός πολιτισμός των δικαιωμάτων, της ελευθερίας, της κοινωνικής αλληλεγγύης, της κοινωνικής δικαιοσύνης είναι όντως πραγματοποιήσιμος;