Συμβολή στη μελέτη των γεωττυραμιδικών σχηματισμών (γεωμυθότοπων) της κοιλάδας της Ποτάμιας των δυτικών Καμβουνίων (Τρανόβαλτου Σέρβιων Κοζάνης)


Α. ΨΙΛΟΒΙΚΟΣ
Σ. ΜΑΡΓΩΝΗ
Χ. ΜΟΥΜΟΥ
Π. ΜΟΥΡΤΖΙΟΣ
Σ. ΠΕΧΛΙΒΑΝΙΔΟΥ
Σ. ΤΣΙΛΙΟΣ
Abstract

In recently dissected ravines of the river Potamia valley on the Mt. Kamvounia (Tranovalto village, Servia, Kozani) occur conical, or column, mushroom forms known in geomorphology as pyramids or earth pillars. Local people call them "Boucharia" meaning chimneys. The relief data reveal a two cycle development. During the first cycle the rocks on the Pliocene surface of the Mt. Kamvounia were eroded. The Pleistocene valleys thus produced gradually filled up with continental deposits mainly red beds. The climatic fluctuations towards the upper Pleistocene affected the weathered rocks of Kamvounia and produced episodic mudflows or debris flows. Various clastic material of the regolith transported during these episodic flows and deposited in the valleys as tongues of limited aerial extend. They consist of heterogenous, chaotic, graded (coarsening up) structures, carrying on their top large boulders of schist or gneiss. Younger red beds deposits covered and protected the episodic mudflow deposits. The investigated case of "Boucharia" consist of a tongue of mudflow deposits 2200 m long, 300 m wide and 2 - 1 1 m thick, on altitudes of 760 m to 670 m, covered with red beds. During the second cycle the Pleistocene regime of deposition was succeeded by the Holocene regime of erosion. The red beds and the enclosed mudflow deposits were eroded by surface flows and the new ravines were formed. The large boulders on the top surface of the mudflow deposits resisted to erosion and protected the underlain materials as cap rocks. In between the material was removed by erosion. So, under every large boulder an earth pillar or pyramid was formed, all along the area of a mudflow tongue. The still active erosional processes continue to remove material from the area, to weaken and gradually destroy the earth pillars all along the sides of the new ravines. The loose mudflow deposits are not able to resist erosion, so the cap rocks usually collapse and the earth pillars are destroyed.The geopyramids, or "Boucharia" in our case, are connected with local myths or superstitions. They can be developed as site views in geoparks for recreation, tourism and education as well.

Article Details
  • Section
  • Geomorphology
Downloads
Download data is not yet available.
References
Βαβλιάκης, Ε. 1981. Μελέτη των επιφανειών διάβρωσης, καρστικών, παγετωδών μορφών του όρους Μενοικίου στην Α. Μακεδονία από γεωμορφολογικής και μορφογενετικής πλευράς. Διδ. Διατ. Α.Π.Θ. 1-192
Γ.Υ.Σ., 1970. Τοπογραφικοί χάρτες 1:50.000, φύλλα ΛΙΒΑΔΕΡΟ και ΔΕΣΚΑΤΗ Τοπογραφικά διαγράμματα 1:5.000 φύλλο ΛΙΒΑΔΕΡΟ.
Ι.Γ.Μ.Ε., 1983. Γεωλογικός χάρτης της Ελλάδας. Fairbridge, W.R. 1968. Encyclopedia of Geomorfology. Dowden-Hutchinson-Ross, Strasburg, Penn.,1245 p.
Μουντράκης, Δ. 1983. Η γεωλογική δομή της Βόρειας Πελαγονικής ζώνης και γεωτεκτονική εξέλιξη των Εσωτερικών Ελληνίδων. Πραγματεία για Υφηγεσία, Παν. Θεσ/νίκης, 1-289.
Psilovikos, Α., Koufos G. and Syrides G. 1987. The problem of Red-Beds in Nothern Greece. Ann. Inst. Geol. Pubi Hung. LXX, 509-516, Budapest.
Σωτηριάδης, Λ. 1968. Μορφογενετικαί έρευναι, εις την κοιλάδαν του Κρουσοβίτου παρά το Σιδηρόκαστρον Α. ΜακεδονίαςΑο. Διατρ. Επιστ. Επετ. Φ.Μ.Σ., Α.Π.0., 10,1,1-62.
Ψιλοβίκος, Α. 1977. Παλαιογεωγραφική εξέλιξη της λεκάνης και της λίμνης της Μυγδονίας (Ααγκαδά-Βόλβη). Διδ. Διατρ., Α.Π.0.1-156.
Ψιλοβίκος,Α. 1981. Γεωμορφολογικές, μορφογενετικές τεκτονικές, ιζηματολογικές και κλιματικές διεργασίες που οδήγησαν στο σχηματισμό και στην εξέλιξη συνθέτων αλλουβιακών ριπιδίων στον Όλυμπο. Πραγματεία για Υφηγεσία Α.Π.θ. 1-160.
Ψιλοβίκος, Α. Α. και Σωτηριάδης Λ. Δ. 1982. Περί των χερσαίων ολισθολίθων στην ανατολική παρυφή του Ολύμπου. Δελ. Ελλ. Γεωλ. Εταιρ. XVI, 196-213.
Ψιλοβίκος Α. και Κανέτση, Ε., 1989. Εξάπλωση και παλαιογεωγραφική σημασία των επιφανειών επιπέδωσης στους ορεινούς όγκους της Πελαγονικής μάζας. Δελτ. Ελλ. Εταιρ., ΧΧΙΙΧ/1,279-278.
Most read articles by the same author(s)