ΜΕΛΕΤΗ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΕΦΥΑΛΩΜΕΝΗΣ ΚΕΡΑΜΙΚΗΣ ΣΕ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΑ ΑΠΟ ΑΝΑΣΚΑΦΗ ΤΗΣ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ

PDF (English)
Δημοσιευμένα: janv. 1, 2004
DOI: https://doi.org/10.12681/bgsg.16453
Α. Σοφιανοπούλου
Β. Λαμπρόπουλος
Τμήμα Συντήρησης Αρχαιοτήτων και Έργων Τέχνης, TEI Αθηνών
Ν. Καντηράνης
Σχολή Θετικών Επιστημών, Α.Π.Θ
Περίληψη

Δείγματα επτά οστράκων από αγγεία εφυαλωμένης κεραμικής της υστεροβυζαντινής και μεταβυζαντινής περιόδου που βρέθηκαν κατά τη διάρκεια σωστικής ανασκαφής της 9ης Εφορείας Βυζαντινών Αρχαιοτήτων σε οικόπεδο στο κέντρο της Θεσσαλονίκης, μελετήθηκαν με τις μεθόδους PXRD και SEM-EDS με στόχο τη διερεύνηση των συνθηκών ψησίματος τους. Κάθε όστρακο χωρίζεται σε τρία στρώματα: το κεραμικό, το επίχρισμα και το εφυάλωμα. Το κεραμικό αποτελείται κυρίως από χαλαζία, αστρίους και μοσχοβίτη, ενώ το επίχρισμα από χαλαζία, αστρίους, Pb-ούχο φάση και μοσχοβίτη. Το εφυάλωμα αποτελείται κυρίως από τη φάση του Pb που αναγνωρίστηκε στο επίχρισμα, χαλαζία και αστρίους. Επίσης, σε όλα τα στρώματα αναγνωρίστηκε άμορφη φάση με ποσοστά που αυξάνονται από το κεραμικό προς το εφυάλωμα. Η μικροανάλυση επιβεβαίωσε σε καλό βαθμό τα αποτελέσματα της ορυκτολογικής μελέτης και έδειξε, ιδιαίτερα στο εφυάλωμα, την παρουσία πολύ υψηλών ποσοστών PbO. Η παρουσία της Pb-ούχου φάσης στις εφυαλώσεις αποτελεί ενδεικτικό στοιχείο για τη θερμοκρασία του δεύτερου ψησίματος των εφυαλωμένων κεραμικών και πιστεύουμε ότι κυμαινόταν μεταξύ 650 και 750 °C. Σχετικά με τη συντήρηση των υπό μελέτη εφυαλωμένων κεραμικών συνιστάται η αποφυγή χημικών υλικών που συμπλοκοποιούν και διαλύουν το μόλυβδο (π.χ. EDTA, αιθυλική αλκοόλη). Στην αντίθετη περίπτωση μπορεί να προκληθεί εξασθένιση και καταστροφή του δικτύου του υαλώματος και κατά συνέπεια αλλοίωση του εξωτερικού στρώματος του αγγείου

Λεπτομέρειες άρθρου
  • Ενότητα
  • Γεωαρχαιολογία
Creative Commons License

Αυτή η εργασία είναι αδειοδοτημένη υπό το CC Αναφορά Δημιουργού – Μη Εμπορική Χρήση 4.0.

Οι συγγραφείς θα πρέπει να είναι σύμφωνοι με τα παρακάτω: Οι συγγραφείς των άρθρων που δημοσιεύονται στο περιοδικό διατηρούν τα δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας επί των άρθρων τους, δίνοντας στο περιοδικό το δικαίωμα της πρώτης δημοσίευσης. Άρθρα που δημοσιεύονται στο περιοδικό διατίθενται με άδεια Creative Commons 4.0 Non Commercial και σύμφωνα με την οποία μπορούν να χρησιμοποιούνται ελεύθερα, με αναφορά στο/στη συγγραφέα και στην πρώτη δημοσίευση για μη κερδοσκοπικούς σκοπούς. Οι συγγραφείς μπορούν να: Μοιραστούν — αντιγράψουν και αναδιανέμουν το υλικό με κάθε μέσο και τρόπο, Προσαρμόσουν — αναμείξουν, τροποποιήσουν και δημιουργήσουν πάνω στο υλικό.

Λήψεις
Τα δεδομένα λήψης δεν είναι ακόμη διαθέσιμα.
Αναφορές
Chen, S., Zhao, Β., Hayes, P.C., and Jak, E., 2001. Experimental study of the phase equilibria in the PbOAI2O3-S1O2 system, Metallurgical and Materials Transactions Β 32B, 997-1005.
Deer, A.W., Howie, R.A., and Zussman, J., 1996. An introduction to the rock-forming minerals (2nd ed.). Essex, Longman, 696 p.
Ευγενίδου, Δ., 1982. Τα κεραμεικά αντικείμενα καθημερινής χρήσης, Αρχαιολογία 3, 61-64.
Geller, R., and Bunting, E., 1943. The system Pb0-Si02-AI203. J. Nat. Bur. Stand. 31, 255-270.
Guinier, Α., 1963. X-Ray diffraction in crystals, imperfect crystals and amorphous bodies, San Francisco, Freeman H.W. and Company, 378 p.
JCPDS-ICDD, 1997. PDF-2, Data Base (Sets 1-47), CD-ROM, Ver. 1.30.
Kantiranis, N., Tsirambides, Α., Filippidis, Α., and Christaras, Β., 1999. Technological characteristics of the calcined limestone from Agios Panteleimonas, Macedonia, Greece. Materials & Structures 32, 546-551.
Kantiranis, N., Tsiramdides, Α., Filippidis, Α., and Christaras, Β., 1999. Technological characteristics of the calcined limestone from Agios Panteleimonas, Macedonia, Greece. Materials & Structures 32, 546-551.
Καντηράνης Ν., Στέργιου Α., Φιλιππίδης Α., και Δρακούλης Α., 2004. Υπολογισμός του ποσοστού του άμορφου υλικού με τη χρήση περιθλασιογράμματων ακτίνων-Χ.10° Διεθνές Συνέδριο της Ελληνικής Γεωλογικής Εταιρίας, Θεσσαλονίκη 14-17 Απριλίου, Πρακτ., (υπό εκτύπωση).
Mylyanych, O.A., Sheredko, A.M., and Melnyk Κ.S., 1999. Study of glass structures and crystalline phases in the PbO-AI203-Si02 system, Journal of Analytical Atomic Spectroscopy 14, 513-521.
Σοφιανοπούλου, Α., 2001. Μελέτη τεχνολογίας διάβρωσης και συντήρησης Βυζαντινών εφυαλωμένων κεραμικών. Πτυχιακή Εργασία, Τμήμα Συντήρησης Αρχαιοτήτων και Έργων Τέχνης, Σχολή Γραφικών Τεχνών και Καλλιτεχνικών Σπουδών, TEI Αθήνας, 260 σ.
Ταμείο Αρχαιολογικών Πόρων και Απαλλοτριώσεων, 1999. Βυζαντινά Εφυαλωμένα Κεραμικά. Η τέχνη των εγχάρακτων, Αθήνα 272 σ.
Τα περισσότερο διαβασμένα άρθρα του ίδιου συγγραφέα(s)