Τεκτονική εξέλιξη του Ελληνικού Ορογενούς. Γεωμετρία και κινηματική της παραμόρφωσης
Δημοσιευμένα:
Ιαν 1, 2002
Λέξεις-κλειδιά:
Ορογενετική εξέλιξη Κιμμερική Αλπική Μεσογειακή Ορογενετικές ζώνες Γεωμετρία Κινηματική συμπιεστική εφελκυστική τεκτονική
Περίληψη
Το Ελληνικό ορογενές είναι σύνθετο από τρεις ορογενετικές λωρίδες: 1) Την Κιμμερική ορογενετική λωρίδα που είναι η εσωτερικότερη και διαμορφώθηκε πριν το Άνω Ιουρασικό από τις κινήσεις των Κιμμερικών μικροπλακών και τη συγκόλησή τους στην Ευρασία, 2) Την Αλπική ορογενετική λωρίδα που διαμορφώθηκε την περίοδο Κρητιδικοΰ-Παλαιογενούς από την κίνηση της Απουλίας μικροπλάκας, τη σύνθλιψη του ωκεανού της Νέο-Τηθύος και την ενσωμάτωση της στην ενιαία πλάκα Κιμμερικής-Ευρασίας, 3) την Μεσογειακή ορογενετική λωρίδα που διαμορφώθηκε το Μειόκαινο-Πλειόκαινο από τη συνεχιζόμενη υποβύθιση της Μεσογειακής πλάκας κάτω από την εννιαία Αλπική-Κιμμερική-Ευρασιατική πλάκα και εντοπίζεται στο Εξωτερικό Τμήμα του Ελληνικού Ορογενετικού τόξου με τα μεγάλα τεκτονικά παράθυρα της Κρήτης και της Νότιας Πελοποννήσου. Η τεκτονική ανάλυση και οι μελέτες της γεωμετρίας και της κινηματικής των παραμορφώσεων οδηγούν στο συμπέρασμα ότι υπάρχει μια συνεχής μετανάστευση του τεκτονισμού προς τα Εξωτερικά του Ελληνικού Τόξου με τις διαδοχικές φάσεις συμπίεσης-εφελκυσμού, την κατάρρευση του διογκωμένου φλοιού και την αποκάλυψη βαθύτερων τμημάτων του φλοιού ως τεκτονικών παράθυρων.
Λεπτομέρειες άρθρου
- Πώς να δημιουργήσετε Αναφορές
-
ΜΟΥΝΤΡΑΚΗΣ Δ. (2002). Τεκτονική εξέλιξη του Ελληνικού Ορογενούς. Γεωμετρία και κινηματική της παραμόρφωσης. Δελτίο της Ελληνικής Γεωλογικής Εταιρείας, 34(6), 2113–2126. https://doi.org/10.12681/bgsg.16853
- Ενότητα
- Κεντρικές και Θεματικές Ομιλίες
Αυτή η εργασία είναι αδειοδοτημένη υπό το CC Αναφορά Δημιουργού – Μη Εμπορική Χρήση 4.0.
Οι συγγραφείς θα πρέπει να είναι σύμφωνοι με τα παρακάτω: Οι συγγραφείς των άρθρων που δημοσιεύονται στο περιοδικό διατηρούν τα δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας επί των άρθρων τους, δίνοντας στο περιοδικό το δικαίωμα της πρώτης δημοσίευσης. Άρθρα που δημοσιεύονται στο περιοδικό διατίθενται με άδεια Creative Commons 4.0 Non Commercial και σύμφωνα με την οποία μπορούν να χρησιμοποιούνται ελεύθερα, με αναφορά στο/στη συγγραφέα και στην πρώτη δημοσίευση για μη κερδοσκοπικούς σκοπούς. Οι συγγραφείς μπορούν να: Μοιραστούν — αντιγράψουν και αναδιανέμουν το υλικό με κάθε μέσο και τρόπο, Προσαρμόσουν — αναμείξουν, τροποποιήσουν και δημιουργήσουν πάνω στο υλικό.
Λήψεις
Αναφορές
AUBOUIN, J. (1959): Contribution a Γ étude géologique de la Grece septentri-onal: les confines de Γ Epire et de la Thessalie. Ann. Geol. Pays Hell., 10, 1-525.
ALTHERR, R., KREUZER, H., WENDT, L, LENZ, H., WAGNER, G.Α., KELLER, J. HARRE, W. & HOHNDORF, A. (1982) A Late Oligocene/Early Miocene high temperature belt in the Attic-Cycladic crystalline complex (SE Pelagonian, Greece). Geol. Jb., E23, 97-164.
AVIGAD, D., MATHHEWS, Α., EVANS, B.W. & GARFUNKEL, Z. (1992). Cooling during the exhumation of a blueschist terrane: Sifnos (Cyclades, Greece). European Journal of Mineralogy, 4, 619-634.
BEB1EN, J., PLATEVOET, B., & MERCIER, J. (1994). Geodynamic significance of the Paikon massif in the Hellenides : contribution of the volcanic rocks studies. Bull. Geol. Soc. Greece, 30, 63-67.
BURG, J.P., GODFRIAUX, I. & RICOU, L.E. 1995. Extension of the Mesozoic Rhodope thrust in the Vertiskos- Kerdilion Massifs (Northern Greece). C.RAc.Sci. Paris, 320, II, 889-896.
BLAKE, M.C., JR., BONNEAU, M., GEYSSANT, J., KIENAST, J.R., LEPVRIER, G., MALUSKI, H. & PAPANIKOLAOU, D. (1981). A geologic reconnaissance of the cycladic blueschist belt, Greece. Geological Society of America, 92, 247-254.
BRUNN, J. (1956): Étude géologique du Pinde septentrional et de la Macédoine occindentalé". Ann. Géol. Pay; Hellen. 7, 1-358.
DERCOURT, J. 1964. Contribution à Γ étude géologique d' un secteur du péloponnèse septentrional. Ann. Gèol Pays Hell. 15, 1-418.
DINTERN, D.A., 1998. Late Cenozoic extension of the Alpine collisional orogen, northeastern Greece: origin of the north Aegean basin. Geol. Soc. Am. Bull., 110, 1208-1230.
DOUTSOS, T., KOUKOUVELAS, I. ZELILIDIS, A. & KONTOPOULOS, N. 1994. Intracontinental wedging and post-orogenic collapse in the Mesohellenic Trough. Geologische Rundschau 83, 275-75.
DOUTSOS, T, PIPER, G., BORONKAY, K. & KOUKOUVELAS, I. 1993. Kinematics of the Central Hellenides. Tectonics 12, 936-53.
DURR, St., ALTHERR, R., KELLER, J., OKRUSCH, M. & SEIDEL, E. (1978). The Median Aegean Crustalline Belt: stratigraphy, structure, metamorphism, magmatism. In: Alps, Apennines, Hellenides (eds Closs, H., Roeder, D.H. & Schmidt, K), 455-477. Schweizerbart, Stuttgart.
FASSULAS, C, KILIAS, A. & MOUNTRAKIS, D. (1994). Postnappe stacking extension and exhumation of high-pressure/low-temperature rocks in the island of Crete, Greece. Tectonics, 13, 127-138.
FERRIERE, J. & STAIS, A. 1995. Nouvelle interpretation de la suture téthysienne vardarienne d' après Γ analyse des séries de Péonias (Vardar oriental, Hellenides internes. Bull. Soc. Géol. France, 166/4, 327-339.
FYTIKAS, M. INNOCENTI, F., MANETTI, P., MAZZUOLI, R., PECCERILLO, Α., & VILLARI, L. (1985). Tertiary to Quaternary Evolution of Volcanism in the Aegean Region. Journal Geolog. Society (London), Sp. Pubi., 17, 687-699.
GAUTIER, P. & BRUN, J.P. (1994): Ductile Crust exhumation and extensional detachments in the central Aegean (Cyclades and Evia Islands). Geodinamica Acta. 7, 57-85.
GODFRIAUX, I. (1968). Étude géologique de la region de 1' Olympe (Grèce). Ann. Geol. Pays Hell., 19, 1-280.
GODFRIAUX, I. & RICOU, L.E. (1991). Le Paikon, une fenêtre tectonique dans les Hellenides internes (Macédoine, Grèce). CR. Acad. Sci. Paris, 313, Π, 1479-1484.
GODFRIAUX, I. & RICOU, L.E. (1991). Direction et sens de transport associes au charriage synmetamorphique sur Γ Olympe. Bull. Geol. Soc. Greece, 25, 207-229.
JACOBSHAGEN V. DURR S. KOCKEL F. KOPP KO. KOWALCZYK G. BERCKHEMER H., BUTTNER D (1978). Structure and geodynamic evolution of the Aegean region. In: Closs H. Roeder D. Schmidt Κ (eds) Alps. Apennines. Hellenides, Schweizerbart, Stuttgart, 537-564.
JOLIVET, L., DANIEL., J.M., TRUFFERT, C. & COFFE, Β. 1994. Exhumation of deep crustal metamorphic rocks and crustal extension in arc and back-arc regions. Lithos 33, 3-30.
JONES G. & ROBERTSON A.H.F. (1991). Tectonostratigraphy and evolution of the Mesozoic Pindos ophiolite and related units, northwestern Greece. Journal of Geol. Soc. London, 148, 267-288.
KILIAS, Α., & MOUNTRAKIS, D. (1984). Das Rhizomata-Fenster im nordostlichen Pieria-Gebirge. Neue Daten zur geologischen Grenze der Pelagonischen und der Axios-Zone in Griechenland, N.Jb. Geol., Palaont. Mh., 4, 248-256.
KILIAS, A & MOUNTRAKIS, D. (1987). Zum tectonischen bau der zentral-pelagonischen zone (Kamvounia- Gebirge). Z. Dt Geol. Ges., 138, 211-237.
KILIAS, A. & MOUNTRAKIS D. (1990): Kinematics of the crystalline sequences in the western Rhodope massif.- Geol. Rhodop., 2, 100-116.
KILIAS Α., FRISCH W., RATSCHBACHER L. & SFEIKOS Α. (1991): Structural evolution and PAT metamorphic conditions of blue schists of E. Thessaly (Greece)-Bull. Geol. Soc. Greece, 25, 81-99.
KILIAS, Α., FASSOULAS, C, & MOUNTRAKIS, D. (1994). Tertiary extension of continental crust and uplift of Psiloritis metamorphic core complex in the central part of the Hellenic arc (Crete, Greece. Geol. Rdsch., 83, 417-430.
KILIAS Α., FALALAKIS G., NASTOS G., & MOUNTRAKIS D. (1995): Tertiary extensional exhumation of the HP/LT Makrynitsa metamorphic core complexes in Pelion Mountain (Eastern Greece).- XV Carpatho-Balkan Congress. Geol. Soc. Greece, Sp. Pubi. 4, 48-52.
KILIAS Α., & MOUNTRAKIS, D. (1998): Tertiary extension of the Rhodope massif associated with granite emplacement (Northern Greece). Acta Vulcanologi-ca, 10, 331-337.
KILIAS, Α., FALALAKIS, G. & MOUNTRAKIS, D. (1999): Cretaceous-Tertiary structures and kinematics of the Serbomacedonian metamorphic rocks and their relation to the exhumation of the Hellenic Hinterland (Macedonia, Greece). Int. Journ. Earth Sciences, 88, 513-531.
KOCKEL, F. MOLAT, H. (1976). Untersuchungen an der Magnesitvererzungen in der westlichen Chalkidiki (Ν. Griechenland). Geol. Jahrb. 16, 29-57.
LIATI, Α. & GEBAUER, D., (1999): Constraining the prograde and retrograde P-T-t path of Eocene HP rocks by SHRIMP dating of different zircon domains: inferred rates of heating, burial, cooling and exhumation for central Rhodope, northern Greece. Contrib. Mineral. Petrol. 135, 340-354.
MERCIER, J. (1968). Etude géologique des zones Internes des Hellénides en Macédoine centrale (Grèce). Ann. Geol. Pays Hellen., 20, 1-792.
MERCIER, J., VERGELY, P. & BEBIEN, J. (1975). Les ophiolites helléniques obductées au Jurassique supérieur sont-elles de vestiges d' un Océan téthysien ou d' une mer marginale péri-européenne ? C.R. somm. Soc. Geol.. France, 4, 108-112.
MICHARD, Α., GOFFE, Β., LIATI, Α. & MOUNTRAKIS, D. 1994. Découverte du facieès schiste bleu dans les nappes du Circum Rhodope: un élément d' une ceinture HP-BT éohellénique en Grèce septentrionale? C.R. Acad. Sci. Paris, 318, II, 1535-1542.
MICHARD, Α., FEINBERG, H. & MONTIGNY, R. (1998). Supra-ophiolitic formations from the Thessaloniki nappe (Greece), and associated magmatism: an intra-oceanic subduction predates the Vardar obduction. C.R. Acad. Sci., Paris, 327, 493-499.
MOUNTRAKIS, D. (1982). Emplacement of the Kastoria ophiolite on the western edge of the Internal Hellenides. Ofioliti, 7, N. 2/3, 397-406.
ΜΟΥΝΤΡΑΚΗΣ, Δ. (1983). Η γεωλογική δομή της Βόρειας Πελαγονικής ζώνης και η γεωτεκτονική εξέλιξη των Εσωτερικών Ελληνίδων. Πραγματεία για Υφηγεσία, Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης 289 p.
MOUNTRAKIS, D. (1984). Structural evolution of the Pelagonian zone in Northwestern Macedonia. Journal of Geol. Society London, sp. Pubi. 17, 581-590.
MOUNTRAKIS, D. (1986). The Pelagonian zone in Greece. A polyphase-deformed fragment of the Cimmerian continent and its role in the geotectonic evolution of the Eastern Mediterranean. Journal of Geology, 94, 335-347.
MOUNTRAKIS, D., KILIAS, Α., ZOUROS, N. (1993). Kinematic analysis and Tertiary evolution of the Pindos- Vourinos ophiolites (Epirus-Western Macedonia, Greece). Bull. Geol. Soc. Greece, 28, 111-124.
ΜΟΥΝΤΡΑΚΗΣ, Δ. (1994). Εισαγωγή στη Γεωλογία της Μακεδονίας και της Θράκης. Απόψεις για τη γεωτεκτονική εξε'λιξη της Ελληνικής ενδοχώρας και των Εσωτερικών Ελληνίδων. Δελτ. Ελλ. Γεωλ. Ετ., 30, 31-46.
MPOSKOS, Ε. & WAWRZENITZ, Ν., (1995). Metapegmatites and pegmatites bracketing the time of HP-metamorphism in polymetamorphic rocks of the E-Rhodope, N. Greece: Petrological and geochronological constraints. Geol. Soc. Greece. Special Pubi. 4/2, 602-608.
MPOSKOS, E. & KROHE, Α., (2000). Petrological and structural evolution of continental high pressure (HP) metamorphic rocks in the Alpine Rhodope Domain (N. Greece). In: Panayides, I., Xenophontos, C. and Malpas, J., (eds), Proc. 3rd Int. Conf. Geol. E. Mediterranean, Nicosia, Cyprus, 221-232.
PAPANIKOLAOU, D. & PANAGOPOULOS, A. ( 1981 ). Observations on the structural style of Southern Rhodope, Geol. Balkanica, 11, 13-22.
PAPANIKOLAOU, D. (1984). The three metamorphic belts of the Hellenides: a review and a kinematic interpretation. Journal of Geol. Society London, sp. Pubi., 17, 551-561.
PE-PIPER, G. & PIPER, D.W.J. (1990). Early oceanic subduction-related volcanic rock. Pindos Basin.- Greece. Tectonophysics. 192, 273-292.
RICOU, L.E., BURG, J.P., GODFRIAUX, I. & IVANOV, Z., (1998). Rhodope and Vardari the metamorphic and the olistostromic paired belts related to the Cretaceous subduction under Europe. Geodinamica Acta, 11, 285- 309.
ROBERTSON A.H.F., & DIXON J. (1984). Introduction: aspects of the geological evolution of the Eastern Mediterranean. J. Geol. Soc. London, Spec. Pubi. 17, 1-74.
ROBERTSON, A.H.F., CLIFT, P.D., DEGNAN, P.J. & JONES, G. 91991). Tectonic evolution of the Mesozoic- Cenozoic Pindos ocean: Greece. Bull. Geol. Soc. Greece, 25, 55-64.
ROBERTSON A.H.F., DIXON J.E., BROWN S., Col. Ins Α., MORRIS Α., PICKETT E., SHARP I. USTAOMER T. (1996). Alternative tectonic models for the Late Paleozoic-Early Tertiary development of Tethys in the Eastern Mediterranean region. Geol. Soc. London Sp. Pubi. 105, 239-263.
SCHERMER, E. (1990): Mechanisms of blueschist creation and preservation in an A-type subduction zone, Mount Olympos region, Greece. Geology, 18, 1130-1133.
SCHERMER ER. (1993). Geometry and kinematics of continental basement deformation during the Alpine orogeny. Mt. Olympos region. Greece. . Struct. Geol. 15;571-591.
SEIDEL, E., KREUZER H., HARRE W. (1982). A Late Oligocene/Early Miocene high pressure belt in the External Hellenides. Geol. Jahrb E23: 165-206.
SENGOR AMC, YILMAZ, Y, SUNGURLU O. (1984). Tectonics of the Mediterranean Cimmerides: nature and evolution of the western termination of Paleo-Tethys. Geol. Soc. Lond. Spec. Pubi. 17: 77-112.
SFEIKOS, Α., BOHRINGER, CH., FISCH W., KILIAS Α., & RATSTHBAHER, L. (1991). Kinematics of Pelagonian Nappes in the Kranea area, North Thessaly, Greece. Bull. Geol. Soc. Greece. 25, 101-115.
SOKOUTIS, D., BRUN J., VAN DEN DRIESSCHE & PAVLIDES S. (1993). A major Oligo-Miocene detachment in southern Rhodope controlling north Aegean extension.- J. Geol. Soc. London, 150, 243-246.
VAVASSIS, I. DE BONO, Α., STAMPFLI, G. GIORGIS, D., VALLOTON, A. & AMELIN, Y. (2000) U-Pb and Ar-Ar geochronological data from the Pelagonian basement in Evia (Greeece): geodynamic implications for the evolution of Paleotethys. Schweiz. Mineral. Petrogr. Mitt., 80, 21-43.
VERGELY, P. (1984). Tectonique des ophiolites dans les Hellenides internes, (deformations, metamorphismes et phénomènes sedimentaires). Consequences sur Γ evolution des regions Tethysiennes Occidentales. These Doct. D' Etat. Paris-sud., 661 p.
VERGELY, P. & MERCIER, J. (2000). Données nouvelles sur les chevauchements d' age post-Cretace superier dans le massif du Paikon (zone de L' Axios-Vardar, Macédoine, Grece); un nouveau modele structural. C. R. Acad. Sci. Paris, 330, 555-561.
WAWRENITZ, N., BAUMANN, A. & NOULLAU G. (1995): Miocene uplift of mid-crustal rocks in the Rhodope metamorphic core complex, caused by late Alpine extension of previously thickened crust (Thassos island, Pangeon complex, northern Greece).- Bull. Geol. Soc. Greece, 30: 147-157.
WAWRENITZ, N. & KROHE, Α., (1998). Exhumation and doming of the Thasos metamorphic core complex (S. Rhodope, Greece): Structural and geochronological constraints. Tectonophysics, 285, 301-332.
