Η Γεωλογική Μελέτη του θαλασσίου πυθμένα και των υποστρωμάτων του και οι σύγχρονες ερευνητικές τάσεις (Με έμφαση στην περιοχή της υφαλοκρηπίδας)

PDF (English)
Δημοσιευμένα: Jan 1, 2002
DOI: https://doi.org/10.12681/bgsg.16859
Κ. ΠΕΡΙΣΟΡΑΤΗΣ
Δ/νση Γεωλογίας & Γεωλογικών Χαρτογραφήσεων, ΙΓΜΕ
Περίληψη

Η συστηματική έρευνα του θαλάσσιου πυθμένα και των υποστρωμάτων του άρχισε μόλις τον 19ο αιώνα με το ερευνητικό ταξείδι του βρετανικού σκάψους CHALLENGER αλλά αναπτύχθηκε ιδιαίτερα μετά τις πρώτες δεκαετίες του 20ου αιώνα. Η περιοχή των ελληνικών θαλασσών άρχισε να ερευνάται μετά το 1950, και μέχρι σήμερα έχει αποτελέσει αντικείμενο διεθνών ερευνητικών προγραμμάτων. Από την δεκαετία όμως του 70 και μέχρι σήμερα οι έλληνες επιστήμονες έχουν ιδιαίτερα δραστηριοποιηθεί στην έρευνα του ελληνικού θαλάσσιου πυθμένα, τόσο στις βαθειές περιοχές όσο και κυρίως στην υφαλοκρηπίδα. Βασικός παράγων στη διαμόρφωση της υφαλοκρηπίδας είναι οι μεταβολές της στάθμης κατά το Τεταρτογενές. Ο τεκτονισμός και οι ευστατικές/ισοστατικές κινήσεις αντίθετα συμβάλλουν πολύ λιγότερο στην διαμόρφωση της μορφολογίας της υφαλοκρηπίδας. Το υφαλοόριο στις ελληνικές θάλασσες βρίσκεται σε βάθος 120μ. έως 160μ. και συνήθως καλύπτεται από υπολειμματικά ιζήματα και κατά τόπους από πρόσφατα ολοκαινικά ιζήματα κυρίως σε περιοχές δέλτα. Σε περιόδους χαμηλής στάθμης πολλοί κόλποι στο Αιγαίο και Ιόνιο Πέλαγος ήταν λίμνες ή μέρος της ξηράς. Στις περιόδους αυτές αδρομερή ιζήματα απετίθεντο στις βαθειές περιοχές. Αντίθετα σε περιόδους ανόδου της στάθμης τα αδρομερή ιζήματα αποτίθεντο στην υφαλοκρηπίδα ενώ τα λεπτόκοκκα στις βαθειές περιοχές. Οι διαδικασίες αυτές απεικονίζονται τόσο στις σεισμικές καταγραφές όσο και στα ιζηματολογικά στοιχεία. Στα «πρακτικά» αποτελέσματα της μελέτης της υφαλοκρηπίδας συμπεριλαμβάνονται ο εντοπισμός χρησίμων ορυκτών ιζηματογενούς προελεύσεως «placers" όπως η παρουσία σπανίων γαιών στην περιοχή Λουτρά Ελευθερών-Νέας Περάμου στην Δυτ. Μακεδονία, καθώς και ο εντοπισμός και η χρήση του επικλυσιγενούς στρώματος για θεμελίωση τεχνικών έργων. Στα «θεωρητικά» αποτελέσματα της γεωλογικής μελέτης της υφαλοκρηπίδας είναι φυσικά η γεωλογική γνώση του ζωτικού αυτού για τον άνθρωπο χώρου με συγκεκριμένα παραδείγματα από την γεωαρχαιολογία και την βιογεωγραφία. Σε ότι αφορά τις μελλοντικές ερευνητικές τάσεις της θαλάσσιας γεωλογίας, αυτές είναι: Η ανάπτυξη βάσεων δεδομένων των στοιχείων που συλλέγονται από τις θαλάσσιες έρευνες. Η εκτεταμένη χρήση πολυδιαυλικών ηχοβολιστικών (seabeant) Η βελτίωση της ψηφιακής επεξεργασίας των σεισμικών καταγραφών. Η συλλογή στοιχείων για μελέτη των μελλοντικών κλιματικών αλλαγών. Η μελέτη τωνεπιπτώσεων στην παράκτια ζώνη από καταστροφικά φαινόμενα. Οι καταγραφές των παραμέτρων ιζηματογέννεσης σε πραγματικό χρόνο.

Λεπτομέρειες άρθρου
  • Ενότητα
  • Κεντρικές και Θεματικές Ομιλίες
Creative Commons License

Αυτή η εργασία είναι αδειοδοτημένη υπό το CC Αναφορά Δημιουργού – Μη Εμπορική Χρήση 4.0.

Οι συγγραφείς θα πρέπει να είναι σύμφωνοι με τα παρακάτω: Οι συγγραφείς των άρθρων που δημοσιεύονται στο περιοδικό διατηρούν τα δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας επί των άρθρων τους, δίνοντας στο περιοδικό το δικαίωμα της πρώτης δημοσίευσης. Άρθρα που δημοσιεύονται στο περιοδικό διατίθενται με άδεια Creative Commons 4.0 Non Commercial και σύμφωνα με την οποία μπορούν να χρησιμοποιούνται ελεύθερα, με αναφορά στο/στη συγγραφέα και στην πρώτη δημοσίευση για μη κερδοσκοπικούς σκοπούς. Οι συγγραφείς μπορούν να: Μοιραστούν — αντιγράψουν και αναδιανέμουν το υλικό με κάθε μέσο και τρόπο, Προσαρμόσουν — αναμείξουν, τροποποιήσουν και δημιουργήσουν πάνω στο υλικό.

Λήψεις
Τα δεδομένα λήψης δεν είναι ακόμη διαθέσιμα.
Αναφορές
BARD, Ε., FAIRBANKS, R., ARNOLD, M., MAURICE, R, DURRAT, J., MOYES, J., AND DUPLESSY, J.C., (1989). Sea level estimates during the last deglaciation based on S180 and AMS C14 Ages Measured in Globigerina bulloides. Quaternary Research, v. 31, p. 381-391.
BOILLOT, G., 1981: Geology of the continental margins. Longman, London and N. York, 115p.
CHAPPELL, J. AND SHACKLETON, N.J. (1986). Oxygen isotopes and sea level. Nature v. 323, p. 137-140.
CRONAN, D.S., 1992: Marine Minerals in Exclusive Economic Zones, Chapman and Hall, London, 209 p.
FAIRBANKS, R.G., 1989: A 17.000 yr-old glacioerustatic sea level record: Influence of glacial melting rates on the Younger Dryas event and deep ocean circulation. Nature v.3 42, p. 637-642.
KRAFT, J.C., ASCHENBRENNER, S.E., AND RAPP, G., 1977. Paleogeographic reconstructions of coastal Aegean Archaeological sites, Science, v. 195, p.941-947.
KRAFT, J. AND RAPP, R.G., 1988: Geological reconstruction of ancient coastal landforms in Greece with predictions of future coastal changes. In: Engineering Geology and the Environment (ed. Marinos, G., Koukis, G., Tsiambaos, G., and Stournaras editors), Balkema, Rotterdam, V.II, p. 1545-1556.
LEINFELDER, R., AND SEYFRIED, H, 1993: Sea level change: A philosophical approach. Sedim V.82, pl59-172
MOORBY , S.A., CRONAN , D.S., PERISSORATIS , C, AND SAKELLARIADOU , F., 1990: A statistical amalysis of geochemical data in regard to Placer Mineral Exploration in the Northern Aegean Sea. Marine Mining, v.8 , p.439 - 456.
PERISSORATIS, C, ZACHARAKI, P., ZIMIANITIS, E., AND GAZETAS, G, (1997). Contribution of marine geology to engineering projects: Maliakos submerged tunnel and Aegion harbour. In:Engineering Geology and the Environment (ed. Marinos, Koukis, Tsiambaos and Stournaras), Balkema, Rotterdam, VIII, p. 2845-2850.
PERISSORATIS, C, AND VAN ANDEL, TJ.H., (1988). Late Pleistocene unconformity in the Gulf of Kavalla, northern Aegean, Greece. Marine Geology, v. 81, p. 53-61.
PERISSORATIS, C, MOORBY, S.A., ANGELOPOULOS, I.,CRONAN, D., PAPAVASILIOU C, KONISPOLIATIS, N.M., SAKELLARIADOU, F, AND MITROPOULOS, D., 1988.: Mineral Concentrations in the Recent Sediments off Eastern Macedonia, Northern Greece.Geological and Geochemical Considerations. In: Mineral Dep.within the Eur.Comm., Boissonas and P. Omenetto eds.,Springer Verlang Berlin, Heidelberg, p.530-552.
PERISSORATIS, C, AND VAN ANDEL, TJ.H., (1991). Sea level changes and tectonics in the Quaternary extensional basin of South Euvoikos Gulf, Greece. Terra Nova, v. 3, p. 294-302.
PERISSORATIS C. 2000: an internet database of metadata on sea floor sediment samples held at european institutes: european commission, dgxii, science, res. And devel. Project information booklet, 26p. Edit. Inst. Geoll. Min. Expl. Athens, Greece.
SEIBOLD, E., AND BERGER, W.it., 1982: The sea floor, Springer- Verlang, Berlin, Heidelberg, New York, p. 288.
SHACKLETON, J.C., AND VAN ANDEL, TJ, H., 1986: Prehistoric shore Environments, shellfish availability and shellfish at Franchthi, Greece Geoarch. v.l, N.2, p. 127-143
STANLEY, D.J, 1995: A global spa level curve for the late Quaternary: the impossible dream? Mar. Geol. V.125, p.l- 6
VAN ANDEL, TJ,H. 1984: High resolution reflection profiles for the reconstruction of postglacial transgressive shorelines. An example from Greece : Quat. Res, v. 22, p.31-45
VAN ANDEL, TJ.H., 1985: New views on an old planet. Cambridge University Press, London, New Yourk, 324p.
VANNEY, J.R., AND STANLEY, D.J. 1983: Shelfbreak physiography: an overview SEPM, Sp.Publ. No 33, p. 1-24
Τα περισσότερο διαβασμένα άρθρα του ίδιου συγγραφέα(s)