Identification of Obsidian Sources on Milos, Greece

PDF (English)
Δημοσιευμένα: Okt. 15, 2018
DOI: https://doi.org/10.12681/bgsg.18559
Λέξεις-κλειδιά:
οψιδιανός Μήλος χημικό αποτύπωμα προέλευση ανάλυση νετρονικής ενεργοποίησης
Johannes H Sterba
Atominstitut, TU Wien
https://orcid.org/0000-0002-7883-8861
Fabienne Eder
FFG - Austrian Research Promotion Agency
Max Bichler
Atominstitut - TU Wien
Περίληψη

Ο οψιδιανός, ένα φυσικό ηφαιστειακό γυαλί, χρησιμοποιήθηκε ευρέως στην αρχαιότητα σαν πρώτη ύλη για την κατασκευή αιχμηρών λεπίδων. Γι αυτό τον λόγο, ο οψιδιανός είναι ένα πολύ ενδιαφέρον υλικό για μελέτες προέλευσης, επειδή η αναγνώριση των πηγών προέλευσης μπορεί να δώσει πληροφορίες σχετικά με εμπορικές διαδρομές, επεκτάσεις κτήσεων, επαφές μακρινών αποστάσεων και την κινητικότητα των προϊστορικών ανθρώπων. Η αξιόπιστη ταυτοποίηση των πηγών προέλευσης απαιτεί, γενικά, καλά ενημερωμένες βάσεις δεδομένων σχετικών με την χαρακτηριστική χημική σύσταση (χημικό αποτύπωμα) του υλικού.

Στη νήσο Μήλο, έχουν αναγνωριστεί δύο περιοχές ως πηγές οψιδιανού, τα Άγια Νύχια (ακρωτήριο Μπομπάρδα) και το Δεμενεγάκι. Πρόσφατες βιβλιογραφικές αναφορές περιγράφουν μία τρίτη περιοχή, κοντά στην τοποθεσία Άγιος Ιωάννης. Δείγματα από αυτή την περιοχή συλλέχθηκαν κατά τη διάρκεια μίας έρευνας υπαίθρου, με σκοπό να ολοκληρωθεί η βάση δεδομένων του Atominstitut, περιλαμβάνοντας το χημικό αποτύπωμα δειγμάτων και από την περιοχή του Αγίου Ιωάννη. Στην τοποθεσία αυτή, 16 δείγματα υλικού συλλέχθηκαν, χωρίς όμως να εντοπιστεί in situ γεωλογική εμφάνιση.

Αρκετά δείγματα οψιδιανού βρέθηκαν και στο κοντινό νησί της Κιμώλου. Χρησιμοποιώντας την αναλυτική μέθοδο της νετρονικής ενεργοποίησης (ΙΝΑΑ), ταυτοποιήθηκε το χημικό απτύπωμα των δειμάτων και έγινε σύγκρισή του με τη βάση δεδομένων. Όλα τα δείγματα που προήλθαν από την τοπθεσία του Αγίου Ιωάννη, αναγνωρίστηκαν ότι προέρχονται είτε από την θέση Αγια Νύχια, είτε από την θέση Δεμενεγάκι, υποδεικνύοντας πιθανόν, ότι δεν υπάρχει άλλη γεωλογική εμφάνιση οψιδιανού.

Λεπτομέρειες άρθρου
  • Ενότητα
  • Ορυκτολογία-Πετρολογία-Γεωχημεία-Οικονομική Γεωλογία
Creative Commons License

Αυτή η εργασία είναι αδειοδοτημένη υπό το CC Αναφορά Δημιουργού – Μη Εμπορική Χρήση 4.0.

Οι συγγραφείς θα πρέπει να είναι σύμφωνοι με τα παρακάτω: Οι συγγραφείς των άρθρων που δημοσιεύονται στο περιοδικό διατηρούν τα δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας επί των άρθρων τους, δίνοντας στο περιοδικό το δικαίωμα της πρώτης δημοσίευσης. Άρθρα που δημοσιεύονται στο περιοδικό διατίθενται με άδεια Creative Commons 4.0 Non Commercial και σύμφωνα με την οποία μπορούν να χρησιμοποιούνται ελεύθερα, με αναφορά στο/στη συγγραφέα και στην πρώτη δημοσίευση για μη κερδοσκοπικούς σκοπούς. Οι συγγραφείς μπορούν να: Μοιραστούν — αντιγράψουν και αναδιανέμουν το υλικό με κάθε μέσο και τρόπο, Προσαρμόσουν — αναμείξουν, τροποποιήσουν και δημιουργήσουν πάνω στο υλικό.

Λήψεις
Τα δεδομένα λήψης δεν είναι ακόμη διαθέσιμα.
Αναφορές
Arias, A., M. Oddone, G. Bigazzi, A. Di Muro, C. Principe, and P. Norelli, 2006. New data for the characterization of Milos obsidians. Journal of Radioanalytical and Nuclear Chemistry, 268 (2), 371-386. doi: 10.1007/s10967-006-0183-9.
Bichler, M., and J.H. Sterba, 2012. Provenancing of Obsidian Sample 2003/16 (=TG 31). In Bronze Age Carian Iasos, edited by Nicoletta Momigliano, 108-112. Giorgio Bretschneider Editore.
Eder, F., 2013. OLDAPS - Obsidian Least Destructive Analytical Porvenancing System: An Application Study. Doctoral Thesis, Vienna University of Technology.
Eder, F. M., C. Neelmeijer, N. J. G. Pearce, M. Bichler, J. H. Sterba, T. Ntaflos, and S. Merchel, 2013. Volcanic glass under fire - a comparison of three complementary analytical methods. X-Ray Spectrometry 42 (6), 412-422. doi: 10.1002/Xrs.2493.
Jolliffe, I.T., 2002. Principal Component Analysis. 2 ed. Vol. XXIX, Springer Series in Statistics: Springer.
Mandl, D., 2001. Herkunftsbestimmung prähistorischer Obsidianartefakte mittels physikalischer Analysenmethoden. Diploma Thesis, Vienna University of Technology.
Steinhauser, G., J.H. Sterba, M. Bichler, and H. Huber, 2006. Neutron Activation Analysis of Mediterranean volcanic rocks - An analytical database for archaeological stratigraphy. Appl. Geochem. 21 (8), 1362-1375.
Sterba, Johannes H., Michaela Foster, Max Bichler, Charalampos Vasilatos, and Michael G. Stamatakis, 2010. Analytical identification of a single source pumice from Greek shores and ancient sites in the Levant. Hellenic Journal of Geosciences, 45, 293-298.
Taylor, S.R., and S.M. McLennan, 1985. The Continental Crust: its Composition and Evolution. Monographie: Geoscience Texts, Blackwell Scientific Publications, Oxford.