Submerged antiquities on Paros and Naxos islands, Aegean Sea, Greece. New evidence for the mean sea level during the late Bronze Age and the Roman period

PDF (English)
Δημοσιευμένα: Oct 23, 2018
DOI: https://doi.org/10.12681/bgsg.18628
Λέξεις-κλειδιά:
Κυκλάδες Αιγαίο δείκτες στάθμης της θάλασσας Ύστερη Εποχή του Χαλκού Ρωμαϊκή περίοδος
Niki Evelpidou
Faculty of Geology and Geoenvironment, National and Kapodistrian University of Athens, Greece
https://orcid.org/0000-0001-7817-4471
Eleni Tziligkaki
Faculty of Philosophy, Department of History and Archaeology, University of Crete, Rethymnon, Greece
Anna Karkani
Faculty of Geology and Geoenvironment, National and Kapodistrian University of Athens
https://orcid.org/0000-0001-9956-3804
Περίληψη
Οι μεταβολές της θαλάσσιας στάθμης είναι αποτέλεσμα ευστατικών, παγετοισοστατικών και τεκτονικών παραγόντων. Ισότοπα οξυγόνου και γεωφυσικά μοντέλα χρησιμοποιούνται συχνά για την εκτίμηση των δυο πρώτων παραγόντων, ενώ ο τρίτος παράγοντας μπορεί να αξιολογηθεί μέσω δεδομένων υπαίθρου. Η λεπτομερής χαρτογράφηση δεικτών στάθμης θάλασσας μπορεί να χρησιμοποιηθεί για την εκτίμηση παράκτιων τεκτονικών κινήσεων και των μεταβολών της θαλάσσιας στάθμης σε μια συγκεκριμένη περιοχή. Παρόλο που υπάρχουν πολλοί δείκτες θαλάσσιας στάθμης, όπως γεωμορφολογικοί, βιολογικοί, αρχαιολογικοί, η αξιοπιστία τους ποικίλλει ανάλογα με την σχέση τους με την θαλάσσια στάθμη. Στους γεωμορφολογικούς δείκτες, ξεχωρίζουν οι παλιρροιακές εγκοπές καθώς μπορούν να υποδείξουν παλαιές στάθμες θάλασσας με ακρίβεια εκατοστού, ενώ η μορφολογία τους παρέχει ποιοτικές πληροφορίες σχετικά με τους ρυθμούς μεταβολής της θαλάσσιας στάθμης και τις τεκτονικές κινήσεις. Οι βιολογικοί δείκτες παρέχουν επίσης χρήσιμες πληροφορίες εφόσον είναι καλά καθορισμένη η σχέση τους με την μέση θαλάσσια στάθμη. Τέλος, τα αρχαιολογικά κατάλοιπα, βυθισμένα ή ανυψωμένα, μπορούν να χρησιμοποιιηθούν για την ποσοτικοποίηση της μεταβολής της θαλάσσιας στάθμης. Ωστόσο, η αξιοπιστία τους ποικίλλει ανάλογα με την λειτουργικότητα της εκάστοτε κατασκευής. Σε αυτό το πλαίσιο, στόχος της εργασίας είναι η μελέτη των μεταβολών της θαλάσσιας στάθμης στο κεντρικό Αιγαίο (Πάρος, Νάξος) μέσω της χρήσης δεικτών θαλάσσιας στάθμης. Η παρουσία βυθισμένων ακτόλιθων και παλιρροιακών εγκοπών παρέχουν ενδείξεις για την έκταση και το βάθος παλαιών ακτογραμμών. Οι βυθισμένες αρχαιότητες στην Πάρο περιλαμβάνουν νεκροταφεία και λιμενικές εγκαταστάσεις, ενώ στην Νάξο περιλαμβάνουν λατομεία και παράκτιους οικισμούς. Αρχαιολογικά δεδομένα στη Γρόττα και τα Απλώματα (Νάξος) παρέχουν ενδείξεις για τουλάχιστον δυο σεισμικά γεγονότα, τα οποία συσχετίζονται με δυο βυθισμένες παλιρροιακές εγκοπές σε βάθη -3 και -2,5 μ., αντίστοιχα.
Λεπτομέρειες άρθρου
  • Ενότητα
  • Γεωαρχαιολογία
Creative Commons License

Αυτή η εργασία είναι αδειοδοτημένη υπό το CC Αναφορά Δημιουργού – Μη Εμπορική Χρήση 4.0.

Οι συγγραφείς θα πρέπει να είναι σύμφωνοι με τα παρακάτω: Οι συγγραφείς των άρθρων που δημοσιεύονται στο περιοδικό διατηρούν τα δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας επί των άρθρων τους, δίνοντας στο περιοδικό το δικαίωμα της πρώτης δημοσίευσης. Άρθρα που δημοσιεύονται στο περιοδικό διατίθενται με άδεια Creative Commons 4.0 Non Commercial και σύμφωνα με την οποία μπορούν να χρησιμοποιούνται ελεύθερα, με αναφορά στο/στη συγγραφέα και στην πρώτη δημοσίευση για μη κερδοσκοπικούς σκοπούς. Οι συγγραφείς μπορούν να: Μοιραστούν — αντιγράψουν και αναδιανέμουν το υλικό με κάθε μέσο και τρόπο, Προσαρμόσουν — αναμείξουν, τροποποιήσουν και δημιουργήσουν πάνω στο υλικό.

Λήψεις
Τα δεδομένα λήψης δεν είναι ακόμη διαθέσιμα.
Βιογραφικό Συγγραφέα
Niki Evelpidou, Faculty of Geology and Geoenvironment, National and Kapodistrian University of Athens, Greece
Associate Professor, Faculty of Geology and Geoenvironment, National and Kapodistrian University of Athens, Greece
Αναφορές
Alföldy, G., 1971. Zeitgeschichte und Krisenempfindung bei Herodian. Hermes, 99, 429-449.
Alföldy, G., 1976. The crisis of the 3rd c. AD (235 – 284 AD). History of the Greek Nation, Hellenism and Rome, 6, 584-614. Athens, Ekdotike Athenon SA (in Greek).
Antonioli, F., Anzidei, M., Lambeck, K., Auriemma, R., Gaddi, D., Furlani, S., Orru,P., Solinas, E., Gaspari, A., Karinja, S., Kovacic, V., Surace, L., 2007. Sea level change during Holocene from Sardinia and northeastern Adriatic (central Mediterranean Sea) from archaeological and geomorphological data. Quaternary Science Reviews, 26, 2463-2486.
Auriemma, R., Solinas, E., 2009. Archaeological remains as sea level change markers: A review. Quaternary International, 206, 134-146.
Baccini Leotardi, P., 1989. Nuove testimonianze sul commercio dei marmi in età imperiale. Istituto Italiano per la storia antica, Roma.
Barber, R.L.N., Hadjianastasiou, O., 1989. Mikre Vigla: A Bronze Age Settlement on Naxos. The annual of the British School of Athens, 84, 63-162.
Berranger-Auserve, D., 2000. Paros II. Prosopographie générale et Étude historique du début de la période classique jusqu’à la fin de la période romaine. Collection ERGA, Clermont-Férrand Cedex.
Blackman, D.J., 1973. Evidence of sea level change in ancient harbours and coastal installations, in: Blackman, D.J. (Ed.), Marine Archaeology. Butterworths, London, 115-137 pp.
Chalepa-Bikake, A., 1983a. Trenches D3 and E3, in: Lambrinoudakis, V.K., Zapheiropoulou, Ph. (Eds.), Excavation of the Cathedral Square (Plateia Metropoleōs) on Naxos, 304-311. Prakt, 299-304 (in Greek).
Chalepa-Bikake, A., 1983b. Excavation Notebook 1983, Trench D3, 22-08-1983; 23-08-1983; 24-08-1983, pp. 55-76 (in Greek).
Cosmopoulos, M.B., 1998. Reconstructing Cycladic Prehistory: Naxos in the Early and Middle Late Bronze Age. Oxford Journal of Archaeology, 17 (2), 127-148.
Dalongeville, R., Desruelles, S., Fouache, É., Hasenohr, C., Pavlopoulos, K., 2007. Hausse relative du niveau marin à Délos (Cyclades, Grèce): rythme et effets sur les paysages littoraux de la ville hellénistique. Méditerranée, 108, 17-28.
Dalongeville, R., Renault-Miskovsky, J., 1993. Paysages passés et actuels de l’île de Naxos, in: Dalongeville, R., Rougemont, G. (Eds.), Recherches dans les Cyclades, Résultats des travaux de la RCP 583. Collection de la Maison de l’Orient Méditerranéen No 23, Lyon, 9-57 pp.
Desruelles, S., Fouache, E., Ciner, A., Dalongeville, R., Pavlopoulos, K., Kosun, E., Coquinot, Y., Potdevin, J.-L., 2009. Beachrocks and sea level changes since Middle Holocene: Comparison between the insular group of Mykonos–Delos–Rhenia (Cyclades, Greece) and the southern coast of Turkey. Global and Planetary Change, 66, 1-2, 19-33.
Evelpidou, N., 2001. Geomorphological and Environmental study of Naxos island using Remote Sensing and GIS. PhD thesis, University of Athens, Geology Department, GAIA 13, 226 p.
Evelpidou, N., Pavlopoulos, K., Vassilopoulos, A., Triantaphyllou, M., Vouvalidis, K., Syrides, G., 2012. Holocene palaeogeographical reconstruction of the western part of Naxos island (Greece). Quaternary International, 266, 81-93.
Evelpidou, Ν., Melini, D., Pirazzoli, P.A., Vassilopoulos, A., 2014. Evidence of repeated late Holocene rapid subsidence in the S-E Cyclades (Greece) deduced from submerged notches. International Journal of Earth Sciences, 103 (1), 381-395. DOI: 10.1007/s00531-013-0942-0.
Flemming, N.C. 1979. Archaeological indicators of sea level, in: NIVMER (Ed.), Les Indicateurs de niveaux marins. Oceanis, 5, 149-166.
Florido, E., Auriemma, R., Faivre, S., Radić Rossi, I., Antonioli, F., Furlani, S., Spada, G., 2011. Istrian and Dalmatian fishtanks as sea-level markers. Quaternary International, 232, 105-113.
Herodian’s History of the Empire from the time of Marcus Aurelius, (Greek text and facing English Translation by C.R. Whittaker), Books I-V, vol. 1. Loeb Classical Library 454, Harvard University Press 1969.
Inscriptiones Graecae insularum maris Aegaei praeter Delum. Fasciculus V, Inscriptiones Cycladum (edidit Fridericus Hiller de Gaertringen), Pars I. Inscriptiones Cycladum preater Tenum, Berolini 1903.
Jansen, B.J.H., 1973. Geological map of Greece, Island of Naxos, Scale 1:50.000. National Institute of Geological and Mineral Researches, Athens.
Karo, G., 1930. Archäologische Funde aus dem Jahre 1929 und der ersten Hälfte von 1930. Archäologischer Anzeiger, 45, 88-167.
Kelletat, D., 1979. Geomorphologische Studien an den Küsten Kretas. Abhandlungen der Akademie der Wissenschaften in Göttingen, Göttingen.
Knoblauch, P., 1972. Die Hafenanlagen der Stadt Ägina. ArchDelt, 27, 50-85.
Koenigs, W., 1978. Dorische Hallenanlagen auf Paros. Archäologischer Anzeiger, 93, 375-384.
Kontoleon, N.M., 1958. Excavations of Naxos. Prakt, 228-229 (in Greek).
Kontoleon, N.M., 1967. Excavation of Naxos. Prakt, 112-123 (in Greek).
Kontoleon, N.M., 1970. Excavation of Naxos. Prakt, 146-155 (in Greek).
Korres, M., 2010. The underground quarries of Paros, in: Schilardi, D., Katsonopoulou, D. (Eds.), Paria Lithos. Parian Quarries, Marble and Workshops of Sculpture, 61-82 pp. (in Greek with an English summary).
Kraounaki, I., Kourkoumelis, D., 2000. Prefecture of Cyclades. Paros, Paroikia. ArchDelt, 55, 1213-1215 (in Greek).
Laborel, J., Laborel-Deguen, F., 1994. Biological indicators of relative sea level variations and of co-seismic displacements in the Mediterranean region. Journal of Coastal Research, 10 (2), 395-415.
Lambrinoudakis, V.K., Zapheiropoulou, Ph., 1985. Excavation of Naxos. Cathedral Square (Plateia Metropoleōs). Prakt, 162-167 (in Greek).
Lambrinoudakis, V.K., 1985. Excavation of Naxos. Prakt, 144-161 (in Greek).
Lambrinoudakis, V.K., 1988. Excavation of Naxos. Prakt, 208-218 (in Greek).
Machaira, V., 1988. Pottery, in: Lambrinoudakis, V.K. (Ed.), Excavation of Naxos. Prakt, 214-218 (in Greek).
Magie, D., 1950. Roman Rule in Asia Minor to the end of the 3rd century after Christ, vol. II: Notes. Princeton University Press, Princeton.
Murray, W.M., 1988. The Ancient Harbour Mole at Leukas, Greece, in: Raban, A. (Ed.), Archaeology of Coastal Changes, Proceedings of the 1st International Symposium “Cities on the Sea –Past and Present. BAR International Series 404, Oxford, 101-118 pp.
Négris, Ph., 1904. Vestiges antiques submerges. Athenische Mitteilungen, 29, 340-363.
Orlandos, A.K., Travlos, I.N., 1986. Dictionary of ancient architectural terms (n. 94). Library of The Archaeological Society at Athens, Athens (in Greek).
Papanikolaou, D., 1980. Contribution to the Geology of Aegean Sea: The island of Paros. Annales Geologique de Pays Hellenique, 30 (1), 65-96.
Papathanassopoulos, G., Schilardi, D., 1981. An underwater survey of Paros, Greece: 1979: Preliminary report. International Journal of Nautical Archaeology, 10 (2), 133-144.
Pensabene, P., 1994. Le vie del marmo: i blocchi di cava di Roma e di Ostia, il fenomeno del marmo nella Roma antica. Ministero per i beni culturali e ambientali, Soprintendenza archeologica di Ostia, Roma.
Pirazzoli, P.A., 1979. Les viviers à poissons romains en Méditerranée, in: NIVMER (Ed.), Les Indicateurs de niveaux marins. Oceanis, 5, 191-201.
Pirazzoli, P.A., 1986. The Early Byzantine Tectonic Paroxysm. Zeitschrift für Geomorphologie, 62, 31-49.
Pirazzoli, P.A., 1988. Sea-Level Changes and Crustal Movements in the Hellenic Arc (Greece). The Contribution of Archaeological and Historical Data, in: Raban, A. (Ed.), Archaeology of Coastal Changes, Proceedings of the 1st International Symposium “Cities on the Sea –Past and Present. BAR International Series 404, Oxford, 157-184 pp.
Pirazzoli, P.A., 1993. Global sea-level changes and their measurement. Global and Planetary Change, 8, 135–148.
Pirazzoli, P.A., 1994. Tectonic shorelines, in: Carter, R.W.G., Woodroffe, C.D. (Eds.), Coastal Evolution. Cambridge University Press, Cambridge, 451–476 pp.
Pirazzoli, P.A., 1996. Sea-Level Changes. The Last 20000 Years. John Wiley & Sons Ltd, London.
Pliny Natural History Vol. X: Libri XXXVI-XXXVII (by D.E. Eichholz) with an English translation, The Loeb Classical Library 419, London / Cambridge, Massachusetts 1962.
Reimer, P.J., McCormac, F.G., 2002. Marine radiocarbon reservoir corrections for the Mediterranean and Aegean Seas. Radiocarbon, 44, 159-166.
Rubensohn, O., 1901. Paros II. Topographie. Athenische Mitteilungen, 26, 157-222.
Rubensohn, O., 1949. s. Paros. Paulys Real-Encyclopädie der Classischen Altertumswissenschaft. Neue Bearbeitung, 18 (4), 1781-1872.
Schilardi, D. 2010. Appendix IV: Quarries and Marble of Paros: the decade 2000-2010. in: Schilardi, D., Katsonopoulou, D. (Eds.), Paria Lithos. Parian Quarries, Marble and Workshops of Sculpture, 649-661 pp. (in Greek with an English summary)
Schilardi, D. U., Katsonopoulou, D., (Eds.) 2010. Paria Lithos. Parian Quarries, Marble and Workshops of Sculpture. Proceedings of the First International Conference on the Archaeology of Paros and the Cyclades, Paros 2-5 October 1997, Second edition, Athens.
Treuil, R., 1983. Prospection archéologique à Naxos en 1981, in: Les Cyclades. Matériaux pour une étude de géographie historique. Table ronde réunie à l’Université de Dijon, les 11, 12 et 13 mars 1982. CNRS, Paris, 59-66 pp.
Tziligkaki, E.K., 2014. The ancient quarries of Crete. PhD Thesis, University of Crete, Rethymno (in Greek).
Vitruve De l’Architecture, Livre II (par L. Callebat, P. Gros, C. Jacquemard), Paris 1999.
Vlachopoulos, A., 2006. The LH IIIC period in Naxos, Vol. A. Archaiognosia, 4, Athens (in Greek).
Winter, E., 1996. Staatliche Baupolitik und Baufürsorge in den römischen Provinzen des kaiserzeitlichen Kleinasien. Asia Minor Studien; Band 20, Bonn.
Zapheiropoulou, Ph., Lambrinoudakis, V.K., 1982. Excavation of the Cathedral Square (Plateia Metropoleōs) on Naxos. Prakt, 260-262 (in Greek).
Τα περισσότερο διαβασμένα άρθρα του ίδιου συγγραφέα(s)