Νεωτερικά μέσα, παραδοσιακοί σκοποί: Ο συνταγματικός λόγος της Εκκλησίας της Ελλάδος

PDF
Δημοσιευμένα: Feb 11, 2018
DOI: https://doi.org/10.12681/hpsa.15920
Λέξεις-κλειδιά:
Εκκλησία της Ελλάδος θρησκευτικός λαϊκισμός συνταγματικός λόγος δικαιώματα της πλειοψηφίας
Ακρίτας Καϊδατζής (Akritas Kaidatzis)
Νομική Σχολή Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσλονίκης
Περίληψη

Η επίκληση του λαού, του συντάγματος και των δικαιωμάτων κατέχει σημαντική θέση στο δημόσιο λόγο της Εκκλησίας της Ελλάδος. Ο συνταγματικός λόγος της είναι λαϊκιστικός και δικαιωματοκρατικός. Η Εκκλησία μιλάει εξ ονόματος του λαού «της» και ως γνήσιος εκφραστής της βούλησής του απέναντι στους κυβερνώντες. Και προασπίζεται τα δικαιώματα της πλειοψηφίας, τα οποία ταυτίζει με τα δικαιώματα των πιστών της. Η χρήση του συντάγματος στο λόγο της δείχνει πως η Εκκλησία εκμεταλλεύεται τις κατακτήσεις της νεωτερικότητας για την εξυπηρέτηση προνεωτερικών σκοπών, όπως η εξασφάλιση των προνομίων της και η διατήρηση του ρόλου της στη δημόσια σφαίρα.

Λεπτομέρειες άρθρου
  • Ενότητα
  • Άρθρα
Creative Commons License

Αυτή η εργασία είναι αδειοδοτημένη υπό το CC Αναφορά Δημιουργού – Μη Εμπορική Χρήση – Παρόμοια Διανομή 4.0.

Οι συγγραφείς θα πρέπει να είναι σύμφωνοι με τα παρακάτω: Οι συγγραφείς των άρθρων που δημοσιεύονται στο περιοδικό διατηρούν τα δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας επί των άρθρων τους, δίνοντας στο περιοδικό το δικαίωμα της πρώτης δημοσίευσης. Άρθρα που δημοσιεύονται στο περιοδικό διατίθενται με άδεια Creative Commons 4.0 και σύμφωνα με την οποία μπορούν να χρησιμοποιούνται ελεύθερα, με αναφορά στο/στη συγγραφέα και στην πρώτη δημοσίευση για μη κερδοσκοπικούς σκοπούς και με δικαίωμα τροποποίησης μόνο με παρόμοια διανομή (αν αναμείξετε, τροποποιήσετε, ή δημιουργήσετε πάνω στο υλικό, πρέπει να διανείμετε τις δικές σας συνεισφορές υπό την ίδια άδεια όπως και το πρωτότυπο).
Λήψεις
Τα δεδομένα λήψης δεν είναι ακόμη διαθέσιμα.
Βιογραφικό Συγγραφέα
Ακρίτας Καϊδατζής (Akritas Kaidatzis), Νομική Σχολή Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσλονίκης
Επίκ. Καθηγητής
Αναφορές
Ελληνόγλωσση
Αναγνωστοπούλου, Σία. 2000, Ιστορικότητα του ‘εθνικού ρόλου’ της Εκκλησίας. Έθνος ελληνικό ή έθνος ελληνορθόδοξο;, Δομές εξουσίας στη Σύγχρονη Ελλάδα, Αθήνα: Ίδρυμα Σ. Καράγιωργα, τόμ. 7, σσ. 343-358.
Βλάχος, Απόστολος. 2016, Γνωμοδότηση προς την Πανελλήνια Ένωση Θεολόγων, 26.9.2016, διαθέσιμο στο ιστολόγιο http://thriskeftika.blogspot.gr/2016/09/blog-post_672.html προσπέλαση 14 Απριλίου 2017.
Διαρκής Ιερά Σύνοδος της Εκκλησίας της Ελλάδος, Επιστολή προς τον Υπουργό Δικαιοσύνης, Διαφάνειας και Δικαιωμάτων του Ανθρώπου, 12.6.2015, διαθέσιμο στον ιστότοπο της Εκκλησίας της Ελλάδος, http://www.ecclesia.gr/greek/holysynod/epistoles.asp?id=2015&what_sub=epistoli προσπέλαση 14 Απριλίου 2017.
Ιερά Μητρόπολις Πειραιώς. 2014, Ανακοινωθέν, Ο Αντιρατσιστικός νόμος είναι Αντισυνταγματικός, 5.9.2014, διαθέσιμο στον ιστότοπο της Ι.Μ. Πειραιώς https://www.imp.gr/ προσπέλαση 14 Απριλίου 2017.
Ιερόθεος, Μητροπολίτης Ναυπάκτου. 2016, Το μάθημα των Θρησκευτικών στην Εκπαίδευση, Εισήγηση ενώπιον της Ιεραρχίας της Εκκλησίας της Ελλάδος, 9.3.2016, διαθέσιμο στον ιστότοπο της Εκκλησίας της Ελλάδος, http://www.ecclesia.gr/greek/holysynod/nafpaktou_thriskeftika_2016.pdf προσπέλαση 14 Απριλίου 2017.
Ιερώνυμος, Αρχιεπίσκοπος Αθηνών και Πάσης Ελλάδος. 2016, Επιστολή προς τον Υπουργό Παιδείας, Έρευνας και Θρησκευμάτων, 23.9.2016, διαθέσιμο στον ιστότοπο της Εκκλησίας της Ελλάδος, http://www.ecclesia.gr/greek/archbishop/repository/arch_filis.pdf προσπέλαση 14 Απριλίου 2017.
Ιερώνυμος, Αρχιεπίσκοπος Αθηνών και Πάσης Ελλάδος. 2016α, Επιστολή προς τον Πρωθυπουργό και τους Προέδρους των Κοινοβουλευτικών ομάδων, 27.9.2016, διαθέσιμο στον ιστότοπο της Εκκλησίας της Ελλάδος, http://www.ecclesia.gr/greek/archbishop/repository/synod_komata.pdf προσπέλαση 14 Απριλίου 2017.
Ιερώνυμος, Αρχιεπίσκοπος Αθηνών και Πάσης Ελλάδος. 2016β, Εισήγησις εις την Ιεραρχίαν της Εκκλησίας της Ελλάδος, 4.10.2016, διαθέσιμο στον ιστότοπο της Εκκλησίας της Ελλάδος, http://www.ecclesia.gr/greek/archbishop/repository/eisigisi_mak_102016.pdf προσπέλαση 14 Απριλίου 2017.
Ζουμπουλάκης, Σταύρος. 2010, Χριστιανοί στο δημόσιο χώρο: Πίστη ή πολιτιστική ταυτότητα;, Αθήνα: Βιβλιοπωλείον της Εστίας.
Καλαμπάκου, Ελένη. 2015, Η ισότητα αντιμέτωπη με το θρησκευτικό πλουραλισμό: Οι εξαιρέσεις λόγω θρησκείας από γενικούς και ουδέτερους νόμους, διδ. διατριβή, Θεσσαλονίκη: Νομική Σχολή Α.Π.Θ.
Καλαϊτζίδης, Παντελής. 2007, Ορθοδοξία και νεωτερικότητα. Προλεγόμενα, Αθήνα: Ίνδικτος.
Κρίππας, Γεώργιος. 2016, Γνωμοδότηση προς την Πανελλήνια Ένωση Θεολόγων, 12.10.2016, διαθέσιμο στο ιστολόγιο http://thriskeftika.blogspot.gr/2016/10/blog-post_409.html προσπέλαση 15 Απριλίου 2017.
Μανιτάκης, Αντώνης. 2000, Οι σχέσεις της εκκλησίας με το κράτος-έθνος στη σκιά των ταυτοτήτων, Αθήνα: Νεφέλη.
Παπαστάθης, Κωνσταντίνος. 2009, Από τον Χριστόδουλο στον Ιερώνυμο: Ο λόγος της εκκοσμίκευσης και η Εκκλησία της Ελλάδος, Σύγχρονα Θέματα 104, Ιανουάριος-Μάρτιος, σσ. 21-30.
Παπαστάθης, Κωνσταντίνος. 2008, Πολιτική και θρησκεία: Ο λόγος της εκκοσμίκευσης και η Εκκλησία της Ελλάδος, διπλωματική εργασία, Θεσσαλονίκη: Τμήμα Πολιτικών Επιστημών Α.Π.Θ.
Σανιδάς, Γεώργιος. 2016, Σύμφωνο συμβίωσης μεταξύ ομοφύλων προσώπων. Ισχυρό ή ανίσχυρο;, Νομικό Βήμα 64, σσ. 1603-1617.
Σταυρακάκης, Γιάννης, Νίκος Νικήσιανης, Αλέξανδρος Κιουπκιολής, Γιώργος Κατσαμπέης και Θωμάς Σιώμος. 2015, Λαϊκιστικός λόγος και δημοκρατία, Ελληνική Επιθεώρηση Πολιτικής Επιστήμης 43, σσ. 47-78.
Σωτηρέλης, Γιώργος. 1999, Ο χωρισμός Κράτους – Εκκλησίας: Η αναθεώρηση που δεν έγινε…, Νομικά ζητήματα της θρησκευτικής ετερότητας στην Ελλάδα, Δημήτρης Χριστόπουλος επιμ., Αθήνα: Κριτική, σσ. 19-79.
Ξενόγλωσση
Alivizatos, Nicos. 1999, A New Role for the Greek Church?, Journal of Modern Greek Studies 17(1), pp. 23-40.
Anastassiadis, Anastassios. 2010, An Intriguing True-False Paradox: The Entaglement of Modernization and Intolerance in the Orthodox Church of Greece, in Orthodox Christianity in 21st Century Greece: The Role of Religion in Culture, Ethnicity and Politics, Victor Roudometof and Vasilios N. Makrides, eds., Farnham: Ashgate, pp. 39-60.
Cebada Romero, Alicia. 2016, Religion-Based Legal Pluralism and Human Rights in Europe, in Religion, Secularism and Constitutional Democracy, Jean Cohen and Cécile Laborde, eds., New York: Columbia University Press, pp. 400-422.
Cohen, Jean. 2012, The politics and risks of the new legal pluralism in the domain of intimacy, International Journal of Constitutional Law 10(2), pp. 380-397.
Dragona, Thalia. 2013, Religion in Contemporary Greece – A Modern Experience?, in The Greek Crisis and European Modernity, Anna Triandafyllifou, Ruby Gropas and Hara Kouki, eds., Basingstoke: Palgrave Macmillan, pp. 110-131.
Eisenberg, Avigail. 2016, Religion as Identity, Law & Ethics of Human Rights 10(2), pp. 295-317.
Fokas, Effie. 2012, ‘Eastern’ Orthodoxy and ‘Western’ Secularisation in Contemporary Europe (with Special Reference to the Case of Greece), Religion, State & Society 40(3/4), pp. 395-414.
Karagiannis, Evangelos. 2009, Secularism in Context: The Relations between the Greek State and the Church of Greece in Crisis, Archives européennes de sociologie 50(1), pp. 133-167.
Kramer, Larry. 2004, The people themselves: Popular constitutionalism and judicial review, New York: Oxford University Press.
Makrides, Vasilios. 2016, Morality, Civil Law and Religion in Contemporary Greece. The Assymetric Accomodationism of the Orthodox Church, in Evangile, moralité et lois civiles. Gospel, Morality, and Civil Law, J. Famerée/P. Gisel/H. Legrand, eds.,Wien/Zürich: LIT, pp. 267-285.
Mavrogordatos, George. 2003, Orthodoxy and Nationalism in the Greek Case, West European Politics 26(1), pp. 117-136.
Molokotos-Liederman, Lina. 2007, The Greek ID Card Controversy: A Case Study of Religion and National Identity in a Changing European Union, Journal of Contemporary Religion 22(2), pp. 187-203.
Papastathis, Konstantinos. 2015, Religious Discourse and Radical Right Politics in Contemporary Greece, 2010-2014, Politics, Religion, Ideology, http://dx.doi.org/10.1080/21567689.2015.1077705.
Papastathis, Konstantinos. 2012, From Mobilization to a Controlled Compromise: The Shift of Ecclesiastical Strategy under Archbishop Hieronymus, in Innovation in the Christian Orthodox Tradition? The Question of Change in Greek Orthodox Thought and Practice, Trine Stauning Willert and Lina Molokotos-Liederman, eds., Farnham: Ashgate, pp. 207-227.
Papastathis, Konstantinos. 2011, Authority and Legitimization: The Intra-Ecclesiastical Strategy of Archbishop Ieronymos of Athens, Religion, State & Society 39(4), pp. 399-415.
Schmidt, Christopher. 2011, Popular Constitutionalism on the Right: Lessons from the Tea Party, Denver University Law Review 88(3), pp. 523-557.
Stavrakakis, Yannis. 2003, Politics and Religion: On the ‘Politicization’ of Greek Church Discourse, Journal of Modern Greek Studies 21(2), pp. 153-181.
Stavrakakis, Yannis. 2002, Religious Populism and Political Culture: The Greek Case, South European Society & Politics 7(3), pp. 29-52.
Tushnet, Mark. 1999, Taking the Constitution away from the courts, Princeton: Princeton University Press.
Willert, Trine Stauning. 2012, A New Role for Religion in Greece? Theologians Challenging the Ethno-religious Understanding of Orthodoxy and Greekness, in Innovation in the Christian Orthodox Tradition? The Question of Change in Greek Orthodox Thought and Practice, Trine Stauning Willert and Lina Molokotos-Liederman, eds., Farnham: Ashgate, pp. 183-205.