Η κανονιστικότητα στη «φιλοσοφική κοινωνική θεωρία» του Karl Marx

PDF
Δημοσιευμένα: août 8, 2020
DOI: https://doi.org/10.12681/hpsa.20852
Λέξεις-κλειδιά:
ηθικολογούσα κριτική εμμενής κριτική αυτόματο υποκείμενο θεωρία της αλλοτρίωσης ως θεωρία της πράξης κανονιστικές ιδέες και υλικές νόρμες
Κωνσταντίνος Ηλία Ράντης
Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων
Περίληψη

Στην παραδοσιακή θεωρία, που χωρίζει σαφώς φιλοσοφία και επιστήμη, ηθική και οικονομία, θεωρία και πράξη, κανονιστική και περιγραφική θεωρία, είναι διαδεδομένη η άποψη ότι η μαρξική θεωρία στερείται μιας κανονιστικής διάστασης. Ωστόσο, η «φιλοσοφική κοινωνική θεωρία» του Marx δεν είναι «ηθικολογούσα κριτική», αλλά ως εμμενής κριτική του καπιταλιστικού κοινωνικού σχηματισμού βρίσκει τα εμμενή κριτήριά της, το κανονιστικό της στοιχείο μέσα στην ίδια την κοινωνική πραγματικότητα. Ο Μαρξ καταφάσκει αρχικά στα αιτήματα του καντιανού πρακτικού Λόγου, για να αποδείξει στη συνέχεια ότι στον καπιταλιστικό κοινωνικό σχηματισμό πραγματοποιούνται μόνο φαινομενικά, γι’ αυτό τα αντιστρέφει εμμενώς. Μέσω της ύστερης θεωρίας της αλλοτρίωσης του Μαρξ καταδεικνύεται πως στη μαρξική θεωρία οι κυρίαρχες κανονιστικές ιδέες της σύγχρονης πολιτικής φιλοσοφίας (λ.χ. δικαιοσύνη, ελευθερία) μετατίθενται από τη σφαίρα του δικαίου στη σφαίρα της πολιτικής οικονομίας και πως αυτές οι τυπικές, φορμαλιστικές νόρμες της αστικής κοινωνίας μετασχηματίζονται σε υλικές (λ.χ. κοινωνική δικαιοσύνη, κοινωνική ελευθερία).

 

Λεπτομέρειες άρθρου
  • Ενότητα
  • Άρθρα
Creative Commons License

Αυτή η εργασία είναι αδειοδοτημένη υπό το CC Αναφορά Δημιουργού – Μη Εμπορική Χρήση – Παρόμοια Διανομή 4.0.

Οι συγγραφείς θα πρέπει να είναι σύμφωνοι με τα παρακάτω: Οι συγγραφείς των άρθρων που δημοσιεύονται στο περιοδικό διατηρούν τα δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας επί των άρθρων τους, δίνοντας στο περιοδικό το δικαίωμα της πρώτης δημοσίευσης. Άρθρα που δημοσιεύονται στο περιοδικό διατίθενται με άδεια Creative Commons 4.0 και σύμφωνα με την οποία μπορούν να χρησιμοποιούνται ελεύθερα, με αναφορά στο/στη συγγραφέα και στην πρώτη δημοσίευση για μη κερδοσκοπικούς σκοπούς και με δικαίωμα τροποποίησης μόνο με παρόμοια διανομή (αν αναμείξετε, τροποποιήσετε, ή δημιουργήσετε πάνω στο υλικό, πρέπει να διανείμετε τις δικές σας συνεισφορές υπό την ίδια άδεια όπως και το πρωτότυπο).
Λήψεις
Τα δεδομένα λήψης δεν είναι ακόμη διαθέσιμα.
Βιογραφικό Συγγραφέα
Κωνσταντίνος Ηλία Ράντης, Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων

Τμήμα Φιλοσοφίας

Αναπλ. Καθηγητής

Αναφορές
Adorno, Th. W. (1964/2008). Philosophische Elemente einer Theorie der Gesellschaft. In Th. W. Adorno. Nachgelassene Schriften. T. ten Brink and M. Ph. Nogueira (eds). Abtei-lung IV: Vorlesungen, Vol. 12. Frankfurt am Main: Suhrkamp.
Althusser, L. and Balibar, É. and Establet, R. and Macherey, P. and Rancière, J. (2015). Das Kapital lesen. Münster: Westfälisches Dampfboot.
Arndt, A. (2015). Geschichte und Freiheitsbewusstsein. Zur Dialektik der Freiheit bei He-gel und Marx. Berlin: Eule der Minerva.
Bensch, H.-G. Zum „Automatischen Subjekt“. URL: https://www.masch-hamburg.de/texte/Zum%20autom.%20Subjekt.pdf, Πρόσβαση: 14/06/2019.
Braunstein, D. (2011). Adornos Kritik der politischen Ökonomie. Bielefeld: Transcript.
Marx, K. (1894/1989). Das Kapital. Kritik der politischen Ökonomie. Vol. 3. Book 3: Der Gesamtprozeß der kapitalistischen Produktion. F. Engels (eds). In Marx Engels Werke. 30th Ed. Vol. 25. Berlin: Dietz.
Postone, M. (2003). Zeit, Arbeit und gesellschaftliche Herrschaft. Eine neue Interpretati-on der kritischen Theorie von Marx. Freiburg: Çaira.
Rohbeck, J. (2006). Marx. Leipzig: Reclam.
Rosdolsky, R. (1968). Zur Entstehungsgeschichte des Marxschen „Kapital“. Der Rohent-wurf des Kapitals 1857-1858. Frankfurt am Main: Europäische Verlagsanstalt.
Schmid Noerr, G. (2006). Geschichte der Ethik. Leipzig: Reclam.
Schmidt, A. (1968/2018). Zum Erkenntnisbegriff der Kritik der politischen Ökonomie. In A. Schmidt. Marx als Philosoph. Studien in der Perspektive Kritischer Theorie (pp. 48-63). Springe: zu Klampen.
Schmidt, F. W. (1971). Hegel in der Kritischen Theorie der “Frankfurter Schule”. In O. Negt (eds). Aktualität und Folgen der Philosophie Hegels (pp. 21-61). Frankfurt am Main: Suhrkamp.
Vieth, A. (2016). Philosophische Grundbegriffe. In M. Quante and D. P. Schweikard (eds). Marx Handbuch. Leben – Werk – Wirkung (pp. 145-172). Stuttgart: J.B. Metzler.
Wieland, J. (1993). Die Ethik der Wirtschaft als Problem lokaler und konstitutioneller Gerechtigkeit. In J. Wieland (eds). Wirtschaftsethik und Theorie der Gesellschaft (pp. 7-31). Frankfurt am Main: Suhrkamp.