Η κανονιστικότητα στη «φιλοσοφική κοινωνική θεωρία» του Karl Marx

PDF (ελληνικά)
Published: Aug 8, 2020
DOI: https://doi.org/10.12681/hpsa.20852
Κωνσταντίνος Ηλία Ράντης
Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων
Abstract

Στην παραδοσιακή θεωρία, που χωρίζει σαφώς φιλοσοφία και επιστήμη, ηθική και οικονομία, θεωρία και πράξη, κανονιστική και περιγραφική θεωρία, είναι διαδεδομένη η άποψη ότι η μαρξική θεωρία στερείται μιας κανονιστικής διάστασης. Ωστόσο, η «φιλοσοφική κοινωνική θεωρία» του Marx δεν είναι «ηθικολογούσα κριτική», αλλά ως εμμενής κριτική του καπιταλιστικού κοινωνικού σχηματισμού βρίσκει τα εμμενή κριτήριά της, το κανονιστικό της στοιχείο μέσα στην ίδια την κοινωνική πραγματικότητα. Ο Μαρξ καταφάσκει αρχικά στα αιτήματα του καντιανού πρακτικού Λόγου, για να αποδείξει στη συνέχεια ότι στον καπιταλιστικό κοινωνικό σχηματισμό πραγματοποιούνται μόνο φαινομενικά, γι’ αυτό τα αντιστρέφει εμμενώς. Μέσω της ύστερης θεωρίας της αλλοτρίωσης του Μαρξ καταδεικνύεται πως στη μαρξική θεωρία οι κυρίαρχες κανονιστικές ιδέες της σύγχρονης πολιτικής φιλοσοφίας (λ.χ. δικαιοσύνη, ελευθερία) μετατίθενται από τη σφαίρα του δικαίου στη σφαίρα της πολιτικής οικονομίας και πως αυτές οι τυπικές, φορμαλιστικές νόρμες της αστικής κοινωνίας μετασχηματίζονται σε υλικές (λ.χ. κοινωνική δικαιοσύνη, κοινωνική ελευθερία).

 

Article Details
  • Section
  • Articles
Creative Commons License

This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International License.

Authors who publish with this journal agree to the following terms:

Authors retain copyright and grant the journal right of first publication with the work simultaneously licensed under a Creative Commons Attribution licence that allows others to share the work with an acknowledgement of the work's authorship and initial publication in this journal.

Authors are able to enter into separate, additional contractual arrangements for the non-exclusive distribution of the journal's published version of the work (e.g. post it to an institutional repository or publish it in a book), with an acknowledgement of its initial publication in this journal.

Authors are permitted and encouraged to post their work online (preferably in institutional repositories or on their website) prior to and during the submission process, as it can lead to productive exchanges, as well as earlier and greater citation of published work (See The Effect of Open Access).

Downloads
Download data is not yet available.
Author Biography
Κωνσταντίνος Ηλία Ράντης, Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων

Τμήμα Φιλοσοφίας

Αναπλ. Καθηγητής

References
Adorno, Th. W. (1964/2008). Philosophische Elemente einer Theorie der Gesellschaft. In Th. W. Adorno. Nachgelassene Schriften. T. ten Brink and M. Ph. Nogueira (eds). Abtei-lung IV: Vorlesungen, Vol. 12. Frankfurt am Main: Suhrkamp.
Althusser, L. and Balibar, É. and Establet, R. and Macherey, P. and Rancière, J. (2015). Das Kapital lesen. Münster: Westfälisches Dampfboot.
Arndt, A. (2015). Geschichte und Freiheitsbewusstsein. Zur Dialektik der Freiheit bei He-gel und Marx. Berlin: Eule der Minerva.
Bensch, H.-G. Zum „Automatischen Subjekt“. URL: https://www.masch-hamburg.de/texte/Zum%20autom.%20Subjekt.pdf, Πρόσβαση: 14/06/2019.
Braunstein, D. (2011). Adornos Kritik der politischen Ökonomie. Bielefeld: Transcript.
Marx, K. (1894/1989). Das Kapital. Kritik der politischen Ökonomie. Vol. 3. Book 3: Der Gesamtprozeß der kapitalistischen Produktion. F. Engels (eds). In Marx Engels Werke. 30th Ed. Vol. 25. Berlin: Dietz.
Postone, M. (2003). Zeit, Arbeit und gesellschaftliche Herrschaft. Eine neue Interpretati-on der kritischen Theorie von Marx. Freiburg: Çaira.
Rohbeck, J. (2006). Marx. Leipzig: Reclam.
Rosdolsky, R. (1968). Zur Entstehungsgeschichte des Marxschen „Kapital“. Der Rohent-wurf des Kapitals 1857-1858. Frankfurt am Main: Europäische Verlagsanstalt.
Schmid Noerr, G. (2006). Geschichte der Ethik. Leipzig: Reclam.
Schmidt, A. (1968/2018). Zum Erkenntnisbegriff der Kritik der politischen Ökonomie. In A. Schmidt. Marx als Philosoph. Studien in der Perspektive Kritischer Theorie (pp. 48-63). Springe: zu Klampen.
Schmidt, F. W. (1971). Hegel in der Kritischen Theorie der “Frankfurter Schule”. In O. Negt (eds). Aktualität und Folgen der Philosophie Hegels (pp. 21-61). Frankfurt am Main: Suhrkamp.
Vieth, A. (2016). Philosophische Grundbegriffe. In M. Quante and D. P. Schweikard (eds). Marx Handbuch. Leben – Werk – Wirkung (pp. 145-172). Stuttgart: J.B. Metzler.
Wieland, J. (1993). Die Ethik der Wirtschaft als Problem lokaler und konstitutioneller Gerechtigkeit. In J. Wieland (eds). Wirtschaftsethik und Theorie der Gesellschaft (pp. 7-31). Frankfurt am Main: Suhrkamp.