Κοινωνικές διαστάσεις της πολιτικής για την κλιματική αλλαγή στην Ελλάδα της κρίσης: Περιβαλλοντική Φορολογία και Ενεργειακή Φτώχεια

PDF (ελληνικά)
Published: Feb 10, 2020
DOI: https://doi.org/10.12681/hpsa.22315
Keywords:
Κοινωνικές διαστάσεις περιβαλλοντική πολιτική κλιματική αλλαγή φορολογία Ελλάδα
Λυδία Αβράμη
Abstract

Η μελέτη αυτή αποσκοπεί στη διερεύνηση των κοινωνικών διαστάσεων και επιπτώσεων της πολιτικής για την κλιματική αλλαγή στην Ελλάδα την περίοδο της οικονομικής κρίσης. Προς το σκοπό αυτό, διεξάγεται η συγκριτική αποτύπωση της συμβολής των ελληνικών περιφερειών στην κλιματική αλλαγή και επιχειρείται η χαρτογράφηση της τρωτότητάς τους στους περιβαλλοντικούς κινδύνους, αλλά και στις επιπτώσεις των περιβαλλοντικών πολιτικών. Από την παρουσίαση και συζήτηση όσον αφορά την εξέλιξη της ελληνικής περιβαλλοντικής φορολογίας αναδεικνύεται το κοινωνικό και περιβαλλοντικό αντίκτυπο της στρεβλής εφαρμογής αυτών των οικονομικών εργαλείων πολιτικής, με χαρακτηριστικό παράδειγμα το φαινόμενο της ενεργειακής φτώχειας.

 

Article Details
  • Section
  • Articles
Creative Commons License

This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International License.

Authors who publish with this journal agree to the following terms:

Authors retain copyright and grant the journal right of first publication with the work simultaneously licensed under a Creative Commons Attribution licence that allows others to share the work with an acknowledgement of the work's authorship and initial publication in this journal.

Authors are able to enter into separate, additional contractual arrangements for the non-exclusive distribution of the journal's published version of the work (e.g. post it to an institutional repository or publish it in a book), with an acknowledgement of its initial publication in this journal.

Authors are permitted and encouraged to post their work online (preferably in institutional repositories or on their website) prior to and during the submission process, as it can lead to productive exchanges, as well as earlier and greater citation of published work (See The Effect of Open Access).

Downloads
Download data is not yet available.
References
Αβράμη, Λυδία. 2019, Κοινωνικοοικονομικές και περιβαλλοντικές ανισότητες μεταξύ των περιφερειών των ευρωπαϊκών κρατών την περίοδο της οικονομικής κρίσης: Μια εμπειρική συγκριτική ανάλυση. Επιθεώρηση Κοινωνικών Ερευνών 152, σελ. 3-44.
ΕΛΣΤΑΤ. 2012, Κατανάλωση ηλεκτρικής ενέργειας, κατά μεγάλη γεωγραφική περιοχή, περιφέρεια, νομό και κατά κατηγορία χρήσης: 2008-2012, http://www.statistics.gr/el/statistics/-/publication/SIN03/2012 Προσπέλαση 15 Ιανουαρίου 2019.
ΕΛΣΤΑΤ. 2013, Έρευνα κατανάλωσης ενέργειας στα νοικοκυριά 2011-2012, http://www.statistics.gr/el/statistics/-/publication/SFA40/- Προσπέλαση 15 Ιανουαρίου 2019.
ΕΛΣΤΑΤ. 2018α, Κατανάλωση πετρελαιοειδών, http://www.statistics.gr/el/statistics/env Προσπέλαση 15 Ιανουαρίου 2019.
ΕΛΣΤΑΤ. 2018β, Δείκτης Βιομηχανικής Παραγωγής, http://www.statistics.gr/el/statistics/-/publication/DKT21/- Προσπέλαση 15 Ιανουαρίου 2019.
ΕΛΣΤΑΤ. 2018γ, Ακαθάριστο Εγχώριο Προιόν, http://www.statistics.gr/el/statistics/-/publication/SEL48/- Προσπέλαση 15 Ιανουαρίου 2019.
ΕΟΠ.2017,Ατμοσφαιρική Ρύπανση, https://www.eea.europa.eu/el/themes/air/intro Προσπέλαση 30 Σεπτεμβρίου 2019.
ΕΟΠ. 2016, Κλιματική Αλλαγή και Ατμοσφαιρικός Αέρας. https://www.eea.europa.eu/el/simata-eop-2010/simata-2013/arthra/klimatiki-allagi-kai-atmosfairikos-aeras Προσπέλαση 30 Σεπτεμβρίου 2019.
ΙΟΒΕ. 2013, Η εξίσωση του ΕΦΚ στο πετρέλαιο θέρμανσης και κίνησης: Αξιολόγηση του μέτρου και προτάσεις βελτίωσης του προγράμματος οικονομικής ενίσχυσης των καταναλωτών πετρελαίου θέρμανσης. Αθήνα: Ίδρυμα Οικονομικών και Βιομηχανικών Ερευνών.
Κράλογλου, Στέλιος. 2010, Χαράτσι υπέρ τελωνειακών στο λογαριασμό της ΔΕΗ, http://www.capital.gr/oikonomia/963484/xaratsi-uper-teloneiakon-sto-logariasmo-tis-dei Προσπέλαση 10 Ιανουαρίου 2019.
Μητράκος, Θεόδωρος, και Υφαντόπουλος Ιωάννης. 2011, Οι Κοινωνικές Διαστάσεις της Κλιματικής Αλλαγής, Αθήνα: Τράπεζα της Ελλάδος.
ΟΟΣΑ. 2010, Έκθεση Περιβαλλοντικών Επιδόσεων- Ελλάδα. Παρίσι: ΟΟΣΑ.
Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας. 2016, Απόφαση σχετικά με τις αριθμητικές τιμές των συντελεστών της μεθοδολογίας επιμερισμού του Ειδικού Τέλους του άρθρου 143 παρ. 2 περ. γ' του ν. 4001/2011, όπως ισχύει, για το ημερολογιακό έτος 2017, http://www.rae.gr/site/file/categories_new/about_rae/actions/decision/2016/621?p=files&i=0 Προσπέλαση 10 Φεβρουαρίου 2019.
Σμπώκος, Γιώργος. 2011, Εφαρμογές Μέτρων Περιβαλλοντικής Προστασίας, Αθήνα: Νομική Βιβλιοθήκη.
ΤΟ ΒΗΜΑ. 2015, Αντιδράσεις για το Ειδικό Τέλος Μείωσης Εκπομπών Αερίων Ρύπων, https://www.tovima.gr/2015/03/16/finance/antidraseis-gia-to-eidiko-telos-meiwsis-ekpompwn-aeriwn-rypwn/ Προσπέλαση 10 Φεβρουαρίου 2019.
Φορτσάκης, Θεόδωρος, και Σαββαΐδου Αικατερίνη. 2013, Φορολογικό δίκαιο, Αθήνα: Νομική Βιβλιοθήκη.
Avrami, Lydia, and Sprinz Detlef. 2018. Measuring and explaining the EU’s effect on national climate performance, Environmental Politics, doi: 10.1080/09644016.2018.1494945
Andresen, Steinar, and Agrawala Shardul. 2002, Leaders, pushers and laggards in the making of the climate regime, Global Environmental Change 12 (1), pp. 41-51.
Becker, Gary. 1983, A theory of competition among pressure groups for political influence, Quarterly Journal of Economics 98 (3), pp. 371-400.
Bouzarovski, Stefan, and Tirado-Herrero Sergio. 2017, The energy divide: Integrating energy transitions, regional inequalities and poverty trends in the European Union, European Urban and Regional Studies 24 (1), pp. 69–86.
Chancel, Lucas, and Piketty Tomas. 2015, Carbon and inequality: from Kyoto to Paris, Paris: Paris School of Economics.
Dagoumas, Athanasios, and Kitsios Fotis. 2014, Assessing the impact of the economic crisis on energy poverty in Greece. Sustainable Cities and Society 13, pp. 267-278.
EEA. 2014, Trends and projections in Europe 2013, EEA Report No 10/2013, Luxembourg: Publications Office of the European Union.
EEA. 2016, Environmental taxation and EU environmental policies. EEA Report No 17/2016, Luxembourg: Publications Office of the European Union.
EEA. 2017, Trends and Projections in Greece 2017, Copenhagen: European Environmental Agency.
E-PRTR. 2018, CO2 emissions by region and by sector in Greece, 2007- 2016, prtr.eea.europa.eu/#/industrialactivity Προσπέλαση 10 Δεκεμβρίου 2018.
European Commission, 2017. Energy efficiency progress report, COM(2017) 687 final, Brussels: European Commission.
European Commission, 2017. Renewable energy progress report, COM(2017) 57 final, Brussels: European Commission.
European Commission. 2017, Third report on the State of the Energy Union, COM(2017) 688 final, Brussels: European Commission.
Eurostat. 2013, Environmental taxes A statistical guide, Luxembourg: Eurostat.
Eurostat. 2018α, Final energy consumption by sector, https://ec.europa.eu/eurostat/statistics-explained/index.php/Consumption_of_energy Προσπέλαση 10 Δεκεμβρίου 2018.
Eurostat. 2018β, Environmental tax revenues as a percentage of gross domestic product (GDP),http://appsso.eurostat.ec.europa.eu/nui/show.do?dataset=env_ac_tax&lang=en Προσπέλαση 10 Δεκεμβρίου 2018.
Εurostat. 2018γ, Implicit tax rate on energy, https://ec.europa.eu/eurostat/web/products-datasets/-/ten00120 Προσπέλαση 10 Δεκεμβρίου 2018.
Eurostat. 2018δ, Inability to keep home adequately warm - EU-SILC survey. https://ec.europa.eu/eurostat/web/products-datasets/product?code=ilc_mdes01 Προσπέλαση 10 Δεκεμβρίου 2018.
Eurostat. 2018ε, Population unable to keep home adequately warm by Poverty Status. https://ec.europa.eu/eurostat/web/products-datasets/-/sdg_07_60 Προσπέλαση 10 Δεκεμβρίου 2018.
Falkner, Gerda, Miriam Hartlapp, Simone Leiber, and Oliver Treib. 2004, Non-Compliance with EU Directives in the Member. States: Opposition through the Backdoor?, West European Politics 27 (3), pp. 452-473.
Fiore, Arlene, Vaishali Naik, and Eric Leibensperger. 2015, Air quality and climate connections. Journal of the Air and Waste Management Association, 65(6), pp. 645-685.
Hamilton, James. 1993, Politics and social costs: estimating the impact of collective action on hazardous waste facilities, RAND Journal of Economics 24 (1), pp. 101-125.
HELESCO, 2011. Εκτίµηση του αποτυπώµατος διοξειδίου του άνθρακα (CO2) των ελληνικών νοµών από ενεργειακές χρήσεις του οικιακού τοµέα το 2010. http://www.helesco.gr Προσπέλαση 10 Δεκεμβρίου 2018.
IPCC. 2007, Climate Change 2007: The Physical Science Basis. Contribution of Working Group I to the Fourth Assessment Report of the Intergovernmental Panel on Climate Change, United Kingdom-New York:Cambridge University Press.
Kosonen, Katri, and Nicodème Gaëtan, 2009, The role of fiscal instruments in environmental policy, Working Paper no 19/2009, Brussels: European Commission Directorate-General for Taxation and Customs Union (TAXUD).
OECD. 2008, Carbon emissions in regions and by sector. http://rag.oecd.org/ Προσπέλαση 10 Δεκεμβρίου 2018.
OECD. 2010, Taxation, Innovation and the Environment, Organisation for Economic Paris: Co-operation and Development.
OECD. 2017, Regional Economy – Regional Income per Capita. https://stats.oecd.org/index.aspx?queryid=67054 Προσπέλαση 10 Δεκεμβρίου 2018.
OECD. 2018α, Taxing Energy Use 2018-Greece. Organisation for Economic Co-operation and Development: Paris.
OECD. 2018β, Regional Social and Environmental indicators - Environmental indicators in regions. www.oecd.org/cfe/regional-policy/regionalstatisticsandindicators.htm Προσπέλαση 10 Δεκεμβρίου 2018.
Parry, Martin, Canziani Osvaldo, Palutikof Jean, van der Linden Paul, and Hanson Clair, eds. 2007, Climate Change 2007: Impacts, Adaptation and Vulnerability. Contribution of Working Group II to the Fourth Assessment Report of the Intergovernmental Panel on Climate Change, Cambridge, United Kingdom and New York, NY, USA: Cambridge University Press.
Pearce, David. 2006, Framework for Assessing the Distribution of Environmental Quality. In Serret, Ysé, and Johnstone Nick, eds. The Distributional Effects of Environmental Policy. Paris:
OECD.
Pye, Steve, and Dobbins Audrey. 2015, Energy poverty and vulnerable consumers in the energy sector across the EU: analysis of policies and measures, Insight_E Project, https://ec.europa.eu/energy/sites/ener/files/documents/INSIGHT_E_Energy%20Poverty%20-%20Main%20Report_FINAL.pdf Προσπέλαση 10 Δεκεμβρίου 2018.
Pye, Steve, Skinner Ian, Meyer-Ohlendorf Nils, Leipprand Anna, Lucas Karen, and Salmons Roger. 2008, Addressing the social dimensions of environmental policy: A study on the linkages between environmental and social sustainability in Europe. Brussels: European Commission.
Roberts, Stephen. 2000, Environmental justice: examining the role of risk assessment, Human and Ecological Risk Assessment 6(6), pp. 537-540.
Sandel, Michael. 1997, It's Immoral to Buy the Right to Pollute, NY times, www.nytimes.com/1997/12/15/opinion/it-s-immoral-to-buy-the-right-to-pollute Προσπέλαση 10 Δεκεμβρίου 2018.
Santamouris, Mathew, Paravantis John, Founda Dimitra, Kolokotsa Dionysia, Michalakakou Panagiota, Papadopoulos Agis, Kontoulis Nikoletta, Tzavali Anna, Stigka Eleni, Ioannidis Zisis, Mehilli Amantin, Matthiessen Alexander, and Servou Eirini. 2013, Financial crisis and energy consumption: a household survey in Greece, Energy and Buildings 65, pp. 477-487.
Serret, Ysé, and Johnstone Nick. 2006, The distributional effects of environmental policy. Paris: OECD.
Skoufias, Emmanuel. 2012, The Poverty and Welfare Impacts of Climate Change:Quantifying the Effects, Identifying the Adaptation Strategies. Washington, D.C.: World Bank.
WHO, 2018. Ambient (outdoor) air quality and health. https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/ambient-(outdoor)-air-quality-and-health Προσπέλαση 5 Φεβρουαρίου 2019.