Η διακίνηση των φαρμάκων κατά την περίοδο της βενετικής κυριαρχίας στη Μεσόγειο

Abstract

Κατά τη μεταβυζαντινή και νεότερη εποχή, οι Βενετοί αναδείχθηκαν αδιαφιλονίκητοι εμπορικοί μεσάζοντες ανάμεσα στον αραβικό κόσμο και τη δυτική Ευρώπη διακινώντας τεράστιες ποσότητες εμπορευμάτων, μεταξύ των οποίων δρόγες και ποικίλες φαρμακευτικές πρώτες ύλες. Τον 16ο αιώνα, η Γαληνοτάτη κατείχε, αναμφίβολα, το μονοπώλιο της εμπορίας των φαρμάκων σε ολόκληρη τη Μεσόγειο. Κατά την περίοδο αυτή, εξακολουθούσαν να επικρατούν στη θεραπευτική οι θεωρίες που είχαν διαμορφωθεί από τους μεγάλους γιατρούς της αρχαιότητας. Οι χρησιμοποιούμενες δρόγες, που χωρίζονταν, ανάλογα με τη σύστασή τους, σε φυτικές, ζωικές και ορυκτές, δεν απείχαν πολύ από εκείνες που χορηγούνταν στα αρχαία και μεσαιωνικά χρόνια και πολλές από αυτές συνέχιζαν να εισάγονται στην Ευρώπη από μακρινές περιοχές της Ασίας. Απέναντι στη Βενετία αναπτύσσονταν με αξιώσεις και άλλες εμπορικές πόλεις όπως η Γένοβα ή η Ραγούζα, ωστόσο οι Βενετοί διατήρησαν την εμπορική ισχύ τους μέχρι τον παραγκωνισμό τους από τους Ευρωπαίους ανταγωνιστές τους. Παράλληλα, στη νότια Βαλκανική καθοριστική υπήρξε και η συμβολή πολλών χριστιανών αλλά και εβραίων εμπόρων που δραστηριοποιούνταν, τότε, τόσο στα βενετικά λιμάνια όσο και στην οθωμανική επικράτεια. Σε τοπικό επίπεδο, εκείνοι που ασχολούνταν με την εμπορία των φαρμάκων ήταν οι λεγόμενοι σπετσέροι. Σε κάθε περίπτωση, οι Βενετοί έδειξαν ιδιαίτερη μέριμνα για θέματα που αφορούσαν στη δημόσια υγεία και τη διάθεση των φαρμάκων στις κτήσεις της Γαληνοτάτης. Είναι γεγονός, άλλωστε, ότι τα πρώτα φαρμακεία στον ελλαδικό χώρο λειτούργησαν στις βενετοκρατούμενες περιοχές και ιδίως στο Ιόνιο.