Ιστορικό διακείμενο και λογοτεχνία: Θεωρία, έρευνα σε μαθητές/τριες Λυκείου και διδακτική αξιοποίηση
Περίληψη
Η παρούσα έρευνα πραγματεύεται τη λειτουργία της διακειμενικότητας στο λογοτεχνικό κείμενο. Αρχικά, παρατίθεται βιβλιογραφική επισκόπηση, αναφορικά με τα μοντέλα ερμηνείας των θεωρητικών της διακειμενικότητας. Ιδιαίτερη μνεία γίνεται στην περίπτωση του ιστορικού διακειμένου και στην αμφίδρομη σχέση Λογοτεχνίας και Ιστορίας. Το ερευνητικό σκέλος εστιάζει στην αξιολόγηση των επιδόσεων εκατό μαθητών και μαθητριών Λυκείου, ως προς την πρόσληψη και επίγνωση του ιστορικού διακειμένου σε πέντε επιλεγμένα αποσπάσματα της μεταπολεμικής πεζογραφίας πριν και μετά από την αναζήτηση υποστηρικτικού υλικού μέσω του διαδικτύου. Τα αποτελέσματα καταδεικνύουν την ευρεία βελτίωση των μαθητικών επιδόσεων στη δεύτερη περίπτωση, ανεξαρτήτως κειμένου, επιδόσεις πάντως, που σε κάθε περίπτωση, επιδέχονται περαιτέρω βελτίωση. Τα ανωτέρω συμπεράσματα, αποτέλεσαν γνώμονα της κατάρτισης μιας διδακτικής πρότασης, η οποία διαρθρώνεται σε πέντε επιμέρους σενάρια με χρήση παράλληλων κειμένων (παραδοσιακών, πολυτροπικών, σχηματικών) και αποσκοπεί στο να προωθήσει τον κριτικό εγγραμματισμό.
Λεπτομέρειες άρθρου
- Ενότητα
- Άρθρα
Λήψεις
Τα δεδομένα λήψης δεν είναι ακόμη διαθέσιμα.
Αναφορές
Αποστολίδου, Β. (χ.χ.) Λογοτεχνία και ιστορία. Μια σχέση ιδιαίτερα σημαντική για τη λογοτεχνική εκπαίδευση, Πρόσθετο ψηφιακό υλικό για τη διδασκαλία των Νέων Ελληνικών: Εικονική περιήγηση της λογοτεχνίας στον γεωγραφικό χώρο και ιστορικό χρόνο, Κέντρο Ελληνικής Γλώσσας του Υπουργείου Έρευνας, Παιδείας και θρησκευμάτων, Αθήνα
Bakhtin, M. (2008) Ζητήματα της Ποιητικής του Ντοστογιέφσκι (μτφρ. Α. Ιωαννίδου, επιμ. Β. Χατζηβασιλείου), Αθήνα, Πόλις.
Γιαλαμπούκη, Ε. (2008) Δημοσιογραφικός Λόγος και Διακειμενικότητα, Διατριβή, Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης.
Compagnon, A. (1979) La seconde main, Paris, Seuil.
de Beaugrande, R.A. & Dressler, W. (1981) Introduction to text linguistics, London & New York, Longman.
Δημητρούλια, Τ. (2012) Διακειμενικότητα και μετάφραση: μεταφράζοντας αρχαιοελληνικούς μύθους από τα γαλλικά στα ελληνικά, στο Σιαφλέκης Ζ. Ι. και Σταυροπούλου Ε.Λ. (επιμ.) Τριαντάφυλλα και γιασεμιά. Τιμητικός τόμος για την Ελένη Πολίτου-Μαρμαρινού, Αθήνα, Gutenberg, σσ. 361-377.
Ζαφειρόπουλος, Κ. (20152η) Πως γίνεται μια επιστημονική εργασία; Επιστημονική Έρευνα και συγγραφή εργασιών, Αθήνα, Κριτική.
Genette, G. (1992) The Architext: An Introduction (μτφρ. Jane E. Lewin), Berkeley CA, University of California Press
Genette, G. (1997) Palimpsests: Literature in the Second Degree (μτφρ. C. Newman and C. Doubinsky). Lincoln, NB, University of Nebraska Press.
Giasson, J. (2000), Les textes littéraires à l école, Montréal & Paris: gaëtan morin éditeur ltée, στο Στανιού, Ε. (2014), Διακειμενικότητα και χαρακτήρες στο μυθιστορηματικό έργο της Λότης Πέτροβιτς-Ανδρουτσοπούλου (1976-2008), Διατριβή, Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας.
Jakobson, R. (1960) Linguistics and Poetics, in Sebeok, T.A. (ed.) Style in language, Cambridge, MA, MIT Press, pp. 350-377.
Jenny, Λ. (1996) Η στρατηγική της μορφής (μτφρ. Π. Καρπούζου), Η Άλως 3-4, 69-103.
Καλογήρου, Τ. (2011) Στον ιστό των κειμένων: η αξιοποίηση της διακειμενικότητας στη διδακτική προσέγγιση της λογοτεχνίας, Επιστημονικό Συνέδριο: Διδακτική της Λογοτεχνίας στη Μέση Εκπαίδευση: Αντικρίζοντας το Νέο Αναλυτικό Πρόγραμμα, 6-7 Μαΐου 2011, Πανεπιστήμιο Λευκωσίας.
Kristeva, J. (1969) Recherches pour une Sémanalyse, Paris, Seuil.
Kristeva, J. (1980) Desire in language: A Semiotic Approach to Language and Art (ed. L.S. Roudiez), New York, Columbia University Press, p. 36.
Lukacs, G. (1962) The Historical Novel, Merlin Press, London.
Ματσαγγούρας, Η. (2014) Κειμενοκεντρική Προσέγγιση του Γραπτού Λόγου, ή Αφού Σκέφτονται γιατί δεν Γράφουν, Αθήνα, Γρηγόρης.
Μπαμπινιώτης, Γ. (19912η) Γλωσσολογία και Λογοτεχνία, από την Τεχνική στην Τέχνη του Λόγου, Αθήνα.
Mitošinková, Ζ. (2009) Tracing Intertextuality, Language, Literature and Culture in a Changing Transatlantic World, International conference proceedings, April 22-23 2009, Prešov.
Οικονομίδου, Α. (2001) Ιδεολογικές ανατροπές για αρχάριους: η λειτουργία της διακειμενικότητας και της μεταμυθοπλασίας στην παιδική λογοτεχνία, στο Κούρτη, Ε. (επιμ.), Η έρευνα στην προσχολική εκπαίδευση, Τόμος A’: Διδακτική Μεθοδολογία, Αθήνα, Τυπωθήτω, Γιώργος Δάρδανος, σσ.167-168.
Πατσιοδήμου, Α. (2020). Η διακειμενικότητα ως δομικό στοιχείο του νεωτερικού παιδικού αφηγήματος και η διδακτική της προσέγγιση, Διδακτορική Διατριβή, Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, Σχολή Παιδαγωγική. Τμήμα Επιστημών Προσχολικής Αγωγής και Εκπαίδευσης.
Prayer, E.R. (2015) Text/Texts: Interrogating Julia Kristeva’s Concept of Intertextuality, Ars Artium: An International Peer Reviewed-Cum-Refereed Research Journal of Humanities and Social Sciences, 3, pp. 77-80.
Riffaterre, M. (1983) Text production. New York, Columbia University Press.
Riffaterre, M. (1993) Compulsory reader response: the intertextual drive, in Worton, M. & Still, J. (eds.) Intertextuality, Theories and practices, Manchester & New York: Manchester University Press.
Σακκής, Δ., & Τσιλιμένη, Τ. (2007) Ιστορικοί τόποι και περιβάλλον, διδακτικές προσεγγίσεις για παιδιά προσχολικής και πρωτοσχολικής ηλικίας, Αθήνα, Καστανιώτης.
Simandan, V.M., (2010) The Matrix and the Alice Books, Lulu Books.
Τερζάκης, Φ. (2007) Τροχιές του αισθητικού, Αθήνα, futura.
Wellek, R. & Warren, A. (1949). Theory of literature, New York, Harcourt, Brace.
