Ιστορική και πολεοδομική εξέλιξη της Πρέβεζας από το 17ο αιώνα ως τις μέρες μας
Abstract
Κάθε οικισμός προσδιορίζεται από το γεωγραφικό του χώρο. Η Πρέβεζα αποτελεί χαρακτηριστικό παράδειγμα της σχέσης μεταξύ χώρου και ρόλου. Η γεωγραφική θέση, οι ιστορικές, πολιτικές, οικονομικές, κοινωνικές και πολιτισμικές συνθήκες καθόρισαν τη μορφή της πόλης στην πάροδο της ιστορίας της μέχρι και σήμερα. Στη γεωγραφική της θέση η Πρέβεζα οφείλει την ύπαρξη και την εξέλιξή της. 2 Η Πρέβεζα βρίσκεται δυτικά της εισόδου του Αμβρακικού κόλπου απέναντι από το ακρωτήρι του Ακτίου και απέχει από αυτό 830 μ. Συνδέει την ηπειρωτική ενδοχώρα με τη νότια Ελλάδα. Η φυσικογεωγραφία της πόλης χαρακτηρίζεται από τις πεδινές εκτάσεις. Η πεδιάδα της στην ευρύτερη περιοχή της διασχίζεται από τον ποταμό Λούρο. Στις καλλιεργούμενες εκτάσει επικρατούν τα εσπεριδοειδή, ενώ δυτικότερα καλλιεργείται κυρίως η ελιά. Γνωστή είναι για αυτό το λόγο η ονομασία της περιοχής ως Ελαιώνας. Σημαντικό στοιχείο για την πόλη είναι ότι διαθέτει αρκετά φυσικά διαθέσιμα. Η παρουσία του υγρού στοιχείου είναι ισχυρή. Σε μικρή απόσταση βρίσκονται όμορφες παραλίες. Η Πρέβεζα διαθέτει ακόμα περιοχές ιδιαίτερης οικολογικής αξίας, με πιο σημαντική τον υγροβιότοπο του Αμβρακικού κόλπου. Πλεονέκτημα για την πόλη αποτελεί το μεγάλο μήκος των ακτογραμμών που την περιβάλλει. Ο μεγάλος αριθμός μνημείων που έχουν καταγραφεί από τις Εφορείες Αρχαιοτήτων στην ευρύτερη περιοχή της φανερώνει την ιστορική και πολιτιστική σημασία της ανά τους αιώνες. Οι κηρυγμένοι αρχαιολογικοί χώροι είναι ο αρχαιολογικός χώρος Νικόπολης, ο αρχαιολογικός χώρος Μιχαλιτσίου και ερείπια στη θέση Μαργαρώνα. Η στρατηγική σημασία της τοποθεσίας της Πρέβεζας επηρέασε καθοριστικά τις ιστορικές εξελίξεις στην περιοχή και τη συνεχή εναλλαγή κατακτητών. Το ανάγλυφο του εδάφους και οι επιδρομές των ληστών είχαν ως συνέπεια να ενισχυθεί η θαλάσσια επικοινωνία. Οπότε το λιμάνι διαδραμάτισε το ρόλο ενός από τα σημαντικότερα τουρκοκρατούμενα λιμάνια. Τέλος, η ονομασία της πόλης δηλώνει τη λειτουργία του χώρου. Υπάρχουν τρεις εκδοχές σχετικά με την προέλευση της ονομασίας της Πρέβεζας. Ο Π. Αραβαντινός υποστηρίζει την αναγωγή στο ιταλικό Prevesione (= «προμήθεια», άρα Πρέβεζα = «Προμηθειούπολη»). Οι Δ. Χαρίτων και Φ. Ουσπένσκι υποστηρίζουν τη σλαβική προέλευση εκ του Perevoz (= «πέρασμα», «διάβαση»). Τέλος, ο Κ. Άμαντος και ο Π. Φουρίκης υποστηρίζουν την αλβανική προέλευση της ονομασίας εκ του προσηγορικού Preveze / Preveza (= «μεταφορά», «διαμετακόμιση»). Οι γερμανόφωνοι μελετητές από τον Max Vasmer (το 1941) ως τους σύγχρονους Peter Soustal και Johannes Koder υιοθετούν την άποψη περί σλαβικής προέλευσης, που μεταφέρθηκε στη σημερινή μορφή μέσω των Αλβανικών.
Article Details
- Come citare
-
Σαρρή Ε. Π. (2022). Ιστορική και πολεοδομική εξέλιξη της Πρέβεζας από το 17ο αιώνα ως τις μέρες μας. Πρεβεζάνικα Χρονικά, (45-46), 225–281. https://doi.org/10.12681/prch.28804
- Fascicolo
- ΠΡΕΒΕΖΑΝΙΚΑ ΧΡΟΝΙΚΑ, 45-46 (2009)
- Sezione
- Κύρια άρθρα
TQuesto lavoro è fornito con la licenza Creative Commons Attribuzione 4.0 Internazionale.
Οι Συγγραφείς που δημοσιεύουν εργασίες τους σε αυτό το περιοδικό συμφωνούν στους παρακάτω όρους:
- Οι Συγγραφείς διατηρούν τα Πνευματικά Δικαιώματα και χορηγούν στο περιοδικό το δικαίωμα της πρώτης δημοσίευσης ενώ ταυτόχρονα τα πνευματικά δικαιώματα της εργασίας προστατεύονται σύμφωνα με την Creative Commons Attribution License που επιτρέπει σε τρίτους - αποδέκτες της άδειας να χρησιμοποιούν την εργασία όπως θέλουν με την προϋπόθεση της διατήρησης των διατυπώσεων που προβλέπονται στην άδεια σχετικά με την αναφορά στον αρχικό δημιουργό και την αρχική δημοσίευση σε αυτό το περιοδικό.
- Οι Συγγραφείς μπορούν να συνάπτουν ξεχωριστές, και πρόσθετες συμβάσεις και συμφωνίες για την μη αποκλειστική διανομή της εργασίας όπως δημοσιεύτηκε στο περιοδικό αυτό (π.χ. κατάθεση σε ένα ακαδημαϊκό καταθετήριο ή δημοσίευση σε ένα βιβλίο), με την προϋπόθεση της αναγνώρισης και την αναφοράς της πρώτης δημοσίευσης σε αυτό το περιοδικό.
- Το περιοδικό επιτρέπει και ενθαρρύνει τους Συγγραφείς να καταθέτουν τις εργασίες τους μέσω διαδικτύου (π.χ. σε ένα ακαδημαϊκό καταθετήριο ή στους προσωπικές τους ιστοσελίδες) πριν και μετά από τις διαδικασίες της δημοσίευσης, καθώς αυτό μπορεί να οδηγήσει σε παραγωγική ανταλλαγή ιδεών και σκέψεων καθώς επίσης και σε γρηγορότερη και μεγαλύτερη χρήση και ευρετηρίαση της δημοσιευμένης εργασίας (See The Effect of Open Access).
Downloads
I dati di download non sono ancora disponibili.
Riferimenti bibliografici
ΑΥΔΙΚΟΣ Ε.Γ., 2000, Πρέβεζα 1945-1990. Όψεις της μεταβολής μιας επαρχιακής πόλης, 2η έκδοση, Πρέβεζα
ΒΑΣΙΛΑΣ Η., 1957, Ο Πάτερ Κοσμάς στην Πρέβεζα (1758-1779) και ο ιερός ναός αγ. Κωνσταντίνου και Ελένης, Ηπειρωτική Εστία 51, 225-229
ΒΕΛΕΝΗΣ Γ., 1991, Ιστορική έρευνα των Μνημείων της Πρέβεζας. Το κάστρο του Παντοκράτορα, Θεσσαλονίκη
ΒΕΛΕΝΗΣ Γ., 1995, Το κάστρο του Παντοκράτορα, Αριστοτέλειου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης (Ερευνητικό πρόγραμμα)
ΓΙΑΝΝΑΚΟΠΟΥΛΟΥ Ε.Κ., 1987, Γαλλοελληνική εκμετάλλευση δασών στη δυτική Ελλάδα (1710-1792), Αθήνα
DELILBAŞI Μ., 1993, History of Preveza in the XIVth century according to the ottoman taxation registers, στο: Β.Γ. ΑΥΔΙΚΟΣ (Επιμ.), Η Ιστορία της Πρέβεζας. Πρακτικά Α΄ Διεθνούς Επιστημονικού Συνεδρίου, Πρέβεζα, 57-72
ΔΟΝΟΣ Δ., 2005, Η βενετική κατάληψη Πρέβεζας και Βόνιτσας το έτος 1717 σύμφωνα με την γερμανική μετάφραση της ιταλικής έκθεσης πεπραγμένων, Πρεβεζάνικα Χρονικά 41-42, 6-44
ΔΟΝΟΣ Δ.Α., 2007, Στρατηγήματα. Η κατάληψη της Πρέβεζας από τον
Morosini (1684) μέσα από συναφείς πηγές, Πρεβεζάνικα Χρονικά 43-44, 66-111
HOLLAND H., 1989, Ταξίδια στα Ιόνια Νησιά, Ήπειρο, Αλβανία (1812-1813), Αθήνα
ΚΑΜΠΟΛΗ-ΜΑΜΑΛΟΥΚΟΥ Α., 2007, Τα λιτρουβιά της Πρέβεζας, Πρεβεζάνικα Χρονικά 43-44, 349-378
ΚΑΡΑΔΗΜΟΥ-ΓΕΡΟΛΥΜΠΟΥ Α., 1995, Η ανοικοδόμηση της Θεσσαλονίκης μετά την πυρκαγιά του 1917. Ένα ορόσημο στην ιστορία της πόλης και στην ανάπτυξη της ελληνικής πολεοδομίας, Θεσσαλονίκη 1995
ΚΑΡΑΜΠΕΛΑΣ Ν.Δ., 2005, Ο Ιταλός πολιτικός Francesco Guicciardini στην Πρέβεζα και τη γύρω περιοχή, Ηπειρωτών Κοινόν 1, 59-92
ΚΑΡΑΜΠΕΛΑΣ Ν.Δ., 2006, Επί Χάρτου - Χαρακτικά της Πρέβεζας, Πρέβεζα
ΚΑΡΑΜΠΕΛΑΣ Ν.Δ., 2007, Ο Άγγλος λοχαγός William Leake στην Πρέβεζα, τη Νικόπολη και το Άκτιο, Πρεβεζάνικα Χρονικά 43-44, 164-263
ΚΑΡΑΜΠΕΛΑΣ Ν.Δ. & ΜΑΜΑΛΟΥΚΟΣ ΣΤ.Β., 1994, Νικόπολις - Πρέβεζα, Πρέβεζα
ΚΑΡΑΝΑΤΣΗΣ Κ., 1990, Η εμπορική κίνηση στο λιμάνι της Πρέβεζας (1811-1813), Πρεβεζάνικα Χρονικά 24, 47-61
ΚΑΡΖΗΣ Α., 1993, Πρέβεζα (ιστορικολαογραφική αναδρομή), Πρέβεζα
ΚΟΚΟΛΑΚΗΣ Μ., 1987, Ο Εβλιγιά Τσελεμπή στην Πρέβεζα και στην Άρτα, Σκουφάς 72-73, 234-237
ΚΟΜΗΣ Κ., 1999, Δημογραφικές όψεις της Πρέβεζας 16ος-18ος αιώνας, Ιωάννινα
ΛΟΥΚΑΤΟΣ Σ., 1990, Η Πρέβεζα κατά την κρίση του Ανατολικού Ζητήματος, 1875-1881, Πρεβεζάνικα Χρονικά 24, 39-48
ΜΕΛΙΣΣΑΡΑΤΟΥ Μ. (Επιμ.), 1990, Συμπόσιο για τον Κ.Γ. Καρυωτάκη, Πρέβεζα, 11-14 Σεπτεμβρίου 1986, Πρέβεζα
ΜΟΥΣΤΑΚΗΣ Γ., 2002, Τα Πρεβεζάνικα, Πρέβεζα
ΜΠΕΤΣΟΣ Ο., 1993, Επανεγκατάσταση Πρεβεζάνων στην πατρίδα τους το 1718, Πρεβεζάνικα Χρονικά 29-30, 67-72
ΞΕΝΟΠΟΥΛΟΣ Σ. (ΒΥΖΑΝΤΙΟΣ), 1986, Δοκίμιον ιστορικής τινός περιλήψεως Άρτης και Πρεβέζης, Άρτα
ΠΑΠΑΓΕΩΡΓΙΟΥ Γ., 1990, Οικονομικές και κοινωνικές όψεις του καζά της Πρέβεζας κατά το β΄ μισό του 19ου αιώνα, Πρεβεζάνικα Χρονικά 24, 34-45
ΠΟΛΥΖΟΥ Ν., 1973, Η άνοδος της αστικοποιήσεως. Η πολεοδομική διαμόρφωση με την προσφυγική πλημμυρίδα, στο: Οι πρόσφυγες στην Ελλάδα: Πενήντα χρόνια προσφοράς που άλλαξε τον τόπο, Ειδικό Αφιέρωμα 31, Οικονομικός Ταχυδρόμος, έτος 47ον, φ. 992, 26.4.1973, 9-10
ΣΑΒΒΙΔΗΣ Α.Γ.Κ., 1993, Η τουρκική κατάληψη της Πρέβεζας από τα Βραχέα Χρονικά, στο: Β.Γ. ΑΥΔΙΚΟΣ (Επιμ.), Η Ιστορία της Πρέβεζας (Πρακτικά Α΄ Διεθνούς Επιστημονικού Συνεδρίου 1989), Πρέβεζα, 25-41
ΣΑΒΒΙΔΗΣ Α.Γ.Κ. & ΚΑΡΑΜΠΕΛΑΣ Ν.Δ., 1991, Πρέβεζα, Πρέβεζα
ΣΜΥΡΗΣ Γ., 2001, Το δίκτυο των οχυρώσεων στο Πασαλίκι των Ιωαννίνων (1788-1822). Ιστορική-πολιτική-οικονομική και χωροταξική θεώρηση, Ιωάννινα (Diss.)
ΣΤΑΘΗΣ Γ.Δ., 1976, Η Ήπειρος (1805-1810) από το ημερολόγιον του Άγγλου περιηγητού William Leake, Αθήνα
ΣΤΑΜΟΥΛΗ Ρ., 1981, Ο αλφαβητισμός στην Πρέβεζα κατά το 18ο αιώνα (1742-1784), Ο Ερανιστής 17, 86-99
ΤΣΑΪΜΟΥ Κ., 1994, Τα σπίτια της Πρέβεζας, Ηπειρωτικά Χρονικά 31, 180-186
ΦΟΥΡΙΚΗΣ Π., 1929, Μικρά συμβολή εις την ηπειρωτικήν ιστορίαν, Ηπειρωτικά Χρονικά 4, 263-294
ΧΡΟΝΙΚΟ, 1990, Το Χρονικό του Μορέως. Το ελληνικό κείμενο κατά τον κώδικα της Κοπεγχάγης μετά συμπληρώσεων και παραλλαγών εκ του παρισινού, Αθήνα
