Πολιτισμικός περίπατος και περιβαλλοντική ευαισθητοποίηση, η κινηματογράφηση σε ένα «ψυχογεωγραφικό» περιβάλλον - Μελέτη περίπτωσης στην πόλη των Αγίων Αναργύρων

PDF
Δημοσιευμένα: Nov 23, 2022
DOI: https://doi.org/10.12681/afiinmec.31739
Λέξεις-κλειδιά:
πολιτισμικός περίπατος ψυχογεωγραφία ψυχογεωγραφικό τοπίο πλάνητας αστική περιπλάνηση συλλογική μνήμη κινηματογράφος της παρατήρησης
Φρύνη Βρεττού
Πανεπιστήμιο ΕΚΠΑ
Περίληψη

Στο παρόν άρθρο σκοπός της έρευνας είναι η ανάδειξη του πολιτισμικού περιπάτου και της κινηματογράφησής του ως σημαντικού μέσου για την περιβαλλοντική ευαισθητοποίηση ατόμων κάθε ηλικίας. Η μέθοδος που επιλέχθηκε είναι η ποιοτική έρευνα με εργαλεία ημι-δομημένες συνεντεύξεις από παλαιότερους κατοίκους των Αγίων Αναργύρων αφενός και επιτόπια έρευνα με συμμετοχική παρατήρηση κατά την προσωπική περιπλάνηση στην περιοχή αφετέρου. Ο κινηματογράφος της παρατήρησης με την ενδελεχή και μακροχρόνια συμμετοχική παρατήρηση μέσα από την κάμερα ενός κινητού τηλεφώνου, πρόσφερε μεθοδολογικά εργαλεία για την κινηματογράφηση. Επίσης στην μέθοδο επιλέχθηκε η βιβλιογραφική έρευνα σχετικά με την επίδραση του αστικού χώρου στην ανθρώπινη συμπεριφορά, την «ψυχογεωγραφία» (Debord,1955), κατά την αστική περιπλάνηση (“flânerie”) και την έννοια του «πλάνητα» (Benjamin,1939). Τα συμπεράσματα της έρευνας είναι ότι η νοηματοδότηση του χώρου σαν ένα «ψυχογεωγραφικό τοπίο» (Bruno, 2011), όπου εδράζονται η συλλογική μνήμη, τα βιώματα και οι επιθυμίες των ανθρώπων, συμβάλλουν στην δημιουργία συναισθηματικών δεσμών αγάπης ανάμεσα στον κινηματογραφιστή, το περιβάλλον και τους συνανθρώπους του.  Η παραπάνω αντίληψη του χώρου έχει ως αποτέλεσμα την περιβαλλοντική ευαισθητοποίηση και την ενδυνάμωση των κοινωνικών σχέσεων. Συμπερασματικά ο περιπλανώμενος κινηματογραφιστής αποκομίζει την αίσθηση επανιδιοποίησης του περιβάλλοντος δημόσιου χώρου, αντιλαμβάνεται τον εαυτό του ως μέρος του περιβάλλοντος και βιώνει έντονη συγκίνηση. Τέλος ευαισθητοποιείται σχετικά με τα ζώα που ζουν στην πόλη και προβληματίζεται για την διατήρηση φυσικών χώρων ή τόπων με έντονη ιστορική και πολιτισμική αξία.

Λεπτομέρειες άρθρου
  • Ενότητα
  • Articles
Οι Συγγραφείς που δημοσιεύουν εργασίες τους σε αυτό το περιοδικό συμφωνούν στους παρακάτω όρους:

    1. Οι Συγγραφείς διατηρούν τα Πνευματικά Δικαιώματα και χορηγούν στο περιοδικό το δικαίωμα της πρώτης δημοσίευσης ενώ ταυτόχρονα τα πνευματικά δικαιώματα της εργασίας προστατεύονται σύμφωνα με την Creative Commons Attribution License που επιτρέπει σε τρίτους - αποδέκτες της άδειας να χρησιμοποιούν την εργασία όπως θέλουν με την προϋπόθεση της διατήρησης των διατυπώσεων που προβλέπονται στην άδεια σχετικά με την αναφορά στον αρχικό δημιουργό και την αρχική δημοσίευση σε αυτό το περιοδικό.

    1. Οι Συγγραφείς μπορούν να συνάπτουν ξεχωριστές, και πρόσθετες συμβάσεις και συμφωνίες για την μη αποκλειστική διανομή της εργασίας όπως δημοσιεύτηκε στο περιοδικό αυτό (π.χ. κατάθεση σε ένα ακαδημαϊκό καταθετήριο ή δημοσίευση σε ένα βιβλίο), με την προϋπόθεση της αναγνώρισης και την αναφοράς της πρώτης δημοσίευσης σε αυτό το περιοδικό.
                 c. Το περιοδικό επιτρέπει και ενθαρρύνει τους Συγγραφείς          να    καταθέτουν τις εργασίες τους μέσω διαδικτύου (π.χ. σε ένα ακαδημαϊκό καταθετήριο ή στους προσωπικές τους ιστοσελίδες) πριν και μετά από τις διαδικασίες της δημοσίευσης, καθώς αυτό μπορεί να οδηγήσει σε παραγωγική ανταλλαγή ιδεών και σκέψεων καθώς επίσης και σε γρηγορότερη και μεγαλύτερη χρήση και ευρετηρίαση της δημοσιευμένης εργασίας (See The Effect of Open Access).
Λήψεις
Τα δεδομένα λήψης δεν είναι ακόμη διαθέσιμα.
Αναφορές
Βαν Μπούσχοτεν, Ρ., Βερβενιώτη Τ., Λαμπροπούλου, Δ., Μούλιου, Μ., Χαντζαρούλα, Π. (επιμ.) (2016), Η μνήμη αφηγείται την πόλη, Προφορική ιστορία και μνήμη του αστικού χώρου, Αθήνα: Πλέθρον
Barthes, R. (2001), Εικόνα-Μουσική-Κείμενο, μτφ. Γ. Σπανός, Αθήνα: Πλέθρον
Barthes R. (1967), Semiology and Urbanism, Columbia University http://ftp.columbia.edu/itc/architecture/ockman/pdfs/dossier_4/barthes_2.pdf, τελευταία επίσκεψη: 3/10/2022
Benjamin, W. (2020), Παρίσι, πρωτεύουσα, του 19ου αιώνα, Παρουσίαση του 1939, Αθήνα: Ουατίπι
Benjamin, W. (1994), Σαρλ Μπωντλαίρ, Ένας λυρικός στην ακμή του καπιταλισμού, μτφρ. Γ. Γκουζούλης, Αθήνα: Αλεξάνδρεια
Bruno, G. (2011), Πόλη και κινηματογράφος: θεωρητικές και μεθοδολογικές προσεγγίσεις, επιμ. Σηφάκη, Ε., Πούπου, Α., Νικολαΐδου, Α., Αθήνα: Νήσος, σελ. 41-64
Bruno, G. (2002), Atlas of Emotion: Journeys in Art, Architecture, and Film, New York: Verso, σελ. 55-71, https://doubleoperative.files.wordpress.com/2009/12/atlas-of-emotion1.pdf, τελευταία επίσκεψη: 3/10/2022
Debord, G. (1986), Η κοινωνία του θεάματος, μτφρ. Π. Τσαχαγέας, Ν.Β. Αλεξίου, Αθήνα: Ελεύθερος Τύπος
Debord, G. (1955), Les Levres Nues, Introduction to a critic of urban geography, translated by Ken Knabb, https://blogs.rhrk.uni-kl.de/urban-emotions/wp-content/uploads/sites/15/2015/04/Debord-1955-Introduction-%C3%A0-une-critique-english.pdf τελευταία επίσκεψη: 3/10/2022
De Certeau, M. (2010), Επινοώντας την Καθημερινή Πρακτική. Η Πολύτροπη Τέχνη του Πράττειν, μτφρ. Κ. Καψαμπέλη, Αθήνα: Σμίλη
Ferro, M. (2020), Εθνογραφικός Κινηματογράφος και Ντοκιμαντέρ, θεωρητικές και μεθοδολογικές προσεγγίσεις: To φιλμ και οι κινημαοτογραφικές πηγές ως μέσα για την ανάλυση των κοινωνιών, μτφρ. Β. Μπαρδή, Γ. Νικολακάκης, Αθήνα: Αιγόκερως, σελ. 38-51
Ιωαννίδης, Γ. Δ. (επιμ.) (1999), Ιnternational Situanniste, Το ξεπέρασμα της τέχνης, Ανθολογία κειμένων της Καταστασιακής Διεθνούς, μτφρ. Γ. Ιωαννίδης, Αθήνα: Ύψιλον
Καλαμπάκας Β. , Κυριακουλάκος Παναγιώτης (2015), Η οπτικοακουστική κατασκευή, www. kalippos.gr, τελευταία επίσκεψη: 20/2/2021
Μηλιώνης, Α. (2009), Η πόλη των Αγίων, Οδοιπορικό στον χώρο και τον χρόνο, Αθήνα: Δήμος Αγίων Αναργύρων
Ντάβου, Μπ. (2000), Οι διεργασίες της σκέψης την εποχή της πληροφορίας, Θέματα γνωστικής ψυχολογίας και επικοινωνίας, Αθήνα: Παπαζήσης
Πάλλης, Γ. (2009), Τοπογραφία του Αθηναϊκού Πεδίου κατά τη μεταβυζαντική περίοδο, οικισμοί, οδικό δίκτυο και μνημεία, Θεσσαλονίκη: Π/ Κυριακίδη
Portelli, A. (2020), Τι καθιστά την προφορική ιστορία διαφορετική, Ομιλία, Γραφή και Ανάμνηση, μτφρ. Β. Λέκκα, Αθήνα: Πλέθρον/μικρόκοσμος
Στεφανή, Ε. (2016), Το παιχνίδι της παρατήρησης, Αθήνα: Πατάκης
Storey, J. (2015), Πολιτισμική Θεωρία και Λαϊκή Κουλτούρα, μτφ: Β. Τζούνης, Αθήνα: Πλέθρον
Τζουμάκα, Ε. (2020), Πόλη και ιδεολογία, Η εικόνα της Αθήνας 1833-1949, Αθήνα: Ι. Σιδέρης