Δημόσια υγεία και Βιοηθική: το έργο του επιδημιολόγου Mervyn Susser

PDF
Δημοσιευμένα: Feb 8, 2017
DOI: https://doi.org/10.12681/bioeth.19864
Λέξεις-κλειδιά:
Public health epidemiology sociology clinical practice
Αικατερίνη Ασπραδάκη (Aikaterini Aspradaki)
Διατμηματικό ΠΜΣ “Βιοηθική” Πανεπιστήμιο Κρήτης & Εργαστήριο Βιοηθικής, Πανεπιστήμιο Κρήτης
Αναστάσιος Φιλαλήθης (Anastasios Philalithis)
Ιατρική Σχολή, Πανεπιστήμιο Κρήτης
Περίληψη

Το πολυσυλλεκτικό γνωστικό, ακαδημαϊκό και πρακτικό πεδίο της δημόσιας υγείας παρουσιάζει εξαιρετικό ενδιαφέρον για την έρευνα στη βιοηθική. Η παρούσα εργασία, με σκοπό τη διερεύνηση των απαρχών της ανάπτυξης της προβληματοθεσίας της βιοηθικής προς την κατεύθυνση της δημόσιας υγείας, επικεντρώνεται στις δεκαετίες 1960 και 1970, γνωστές για τη γένεση και συγκρότηση της βιοηθικής, σημαντικές όμως και για τις εξελίξεις εντός του πεδίου της δημόσιας υγείας. Πιο συγκεκριμένα, μεταξύ άλλων, ο επιστημονικός κλάδος της επιδημιολογίας συγκεντρώνει τότε το ενδιαφέρον πρωτοπόρων επιστημόνων λειτουργών της δημόσιας υγείας. Η περίοδος αυτή, από πολλούς αναφέρεται, ως σημαντική μεταβατική ιστορική περίοδος για την επαγγελματική καθιέρωση και τη μεθοδολογική ανάπτυξη της σύγχρονης επιδημιολογίας.
Υλικό μελέτης της εργασίας αποτελεί το έργο του επιδημιολόγου Mervyn Susser, μιας από τις πολύ μεγάλες μορφές της επιδημιολογίας του 20ου αιώνα και εκφραστή ενός βαθιά βασισμένου στη δημόσια υγεία τύπου επιδημιολογίας. Μαχητής της κοινωνικής δικαιοσύνης, τεκμηριώνοντας, σε όλη την μακρά επιστημονική σταδιοδρομία του, τις αλληλεξαρτήσεις μεταξύ της κοινωνικής αδικίας και της υγείας του πληθυσμού, και, συνδυάζοντας αντι-απαρτχάιντ πολιτική, κλινική ιατρική, κοινωνιολογία, επιδημιολογία, επιστημολογία και ιστορία, ο Susser εντάσσεται στους θεμελιωτές επιστημονικών περιοχών, όπως η κοινωνική επιδημιολογία, η επιδημιολογία της πορείας της ζωής (life-course epidemiology), η γενετική επιδημιολογία, η επιδημιολογία των νευροαναπτυξιακών διαταραχών και η παγκόσμια υγεία. Το έργο του Susser περιόδου 1960-1970 και η συνάφειά του με τη βιοηθική αναπτύσσεται σε τρεις άξονες. Ο πρώτος αναφέρεται στην αιτιότητα στην επιδημιολογία, ο δεύτερος στην ιστορική εξέλιξη των ευθυνών στη δημόσια υγεία και ο τρίτος σε ζητήματα ηθικής στην επιδημιολογία.
Συμπεραίνεται ότι, η σχέση δημόσιας υγείας και βιοηθικής είναι μια δυνατή στην προβληματοθεσία της σχέση, που ήδη από τις δεκαετίες 1960 και 1970 σφυρηλατείται και διευρύνεται από επιστήμονες όπως ο επιδημιολόγος Mervyn Susser και στον 21ο αιώνα στηρίζει τη συνεργασία ανάμεσα στην ηθική και τη βασισμένη στη δημόσια υγεία επιδημιολογία, σε μια δεσμευμένη στη βιοηθική παγκόσμια κοινωνική δικαιοσύνη.

Λεπτομέρειες άρθρου
  • Ενότητα
  • Πρωτότυπες Εργασίες

Οι Συγγραφείς που δημοσιεύουν εργασίες τους σε αυτό το περιοδικό συμφωνούν στους παρακάτω όρους:

  • Οι Συγγραφείς διατηρούν τα Πνευματικά Δικαιώματα και χορηγούν στο περιοδικό το δικαίωμα της πρώτης δημοσίευσης, ενώ ταυτόχρονα τα πνευματικά δικαιώματα της εργασίας προστατεύονται σύμφωνα με την Creative Commons Attribution  CC BY 4.0, που επιτρέπει άμεση πρόσβαση στις εργασίες και κάθε χρήστη να διαβάζει, να κάνει λήψη, να αντιγράφει, να διανέμει, να εκτυπώνει, να αναζητά, ή να συνδέει με το πλήρες περιεχόμενο των άρθρων, να τα αναζητά για ευρετηρίαση, να τα χρησιμοποιεί ως δεδομένα σε λογισμικό, ή να τα χρησιμοποιεί για οποιοδήποτε άλλο νόμιμο σκοπό. Προϋπόθεση ε΄ιναι η αναφορά στον αρχικό δημιουργό/ούς  και την αρχική δημοσίευση σε αυτό το περιοδικό.
  • Οι Συγγραφείς μπορούν να συνάπτουν ξεχωριστές, και πρόσθετες συμβάσεις και συμφωνίες για την μη αποκλειστική διανομή της εργασίας όπως δημοσιεύτηκε στο περιοδικό αυτό (π.χ. κατάθεση σε ένα ακαδημαϊκό καταθετήριο ή δημοσίευση σε ένα βιβλίο), με την προϋπόθεση της αναγνώρισης και την αναφοράς της πρώτης δημοσίευσης σε αυτό το περιοδικό.

Το περιοδικό Βιοηθικά επιτρέπει και ενθαρρύνει τους συγγραφείς να καταθέτουν τα δημοσιευμένα άρθρα  σε θεσμικά (π.χ. το αποθετήριο του Εθνικού Κέντρου Τεκμηρίωσης) ή θεματικά αποθετήρια (π.χ. αποθετήριο SSOAR για τις Κοινωνικές Επιστήμες), μετά τη δημοσίευσή τους στο περιοδικό «Βιοηθικά» και με όρους Ανοικτής Πρόσβασης, όπως κατά περίπτωση προσδιορίζονται από τους χρηματοδότες της έρευνάς τους ή/και τα ιδρύματα με τα οποία συνεργάζονται.

Κατά την κατάθεση της εργασίας τους, οι συγγραφείς πρέπει να παρέχουν πληροφορίες σχετικά με τη δημοσίευση του άρθρου στο περιοδικό «Βιοηθικά» και τις πηγές χρηματοδότησης της έρευνάς τους.

Κατάλογοι των ιδρυματικών και θεματικών αποθετηρίων ανά χώρα υπάρχουν στη βάση http://opendoar.org/countrylist.php . Οι συγγραφείς έχουν τη δυνατότητα να καταθέσουν χωρίς κόστος την εργασία τους στο αποθετήριο www.zenodo.org, το οποίο υποστηρίζεται από το OpenAIRE (www.openaire.eu ), στο πλαίσιο των πολιτικών της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την ενίσχυση της Ανοικτής ακαδημαϊκής έρευνας.

Λήψεις
Τα δεδομένα λήψης δεν είναι ακόμη διαθέσιμα.
Αναφορές
Τσινόρεμα Σ. Τι είναι η βιοηθική; Cogito 2006α, 5: 38-39.
Τσινόρεμα Σ. Η βιοηθική και η σύγχρονη κριτική της πράξης. Η Ηθική στην εποχή της βιοτεχνολογίας. Δευκαλίων 2006β, 24/2: 213- 250.
Σούρλας Π. Τα βλαστοκύτταρα στη βιοϊατρική έρευνα: βασικά ηθικά προβλήματα. Ισοπολιτεία. 2001, 5: 207- 229.
Σούρλας Π. Φιλοσοφία και βιοηθική. Cogito 2006, 5: 32.
Faden R, Shebaya S. Public Health Ethics. In: Zalta EN (ed) The Stanford Encyclopedia of Phi-losophy 2015 https://plato.stanford.edu/entries/publichealth-ethics/
Ortmann LW, Barrett DH, Saenz C, Bernheim RG, Dawson A, Valentine JA, Reis A. Public Health Ethics: Global Cases, Practice, and Context. In: Barrett DH, Bolan G, Dawson A, Ortmann LW, Reis A, Saenz C. (eds) 2016. Public Health Ethics: Cases Spanning the Globe. SpringerOpen, Springer International Publishing AG, Switzerland, 2016:3-35.
Kahn J, Mastroianni A. The Implications of Public Health for Bioethics. In: Steinbock B (ed) The Oxford Handbook of Bioethics, Oxford University Press Inc, New York, 2007: 671-695.
Childress JF, Faden RR, Gaare RD, Gostin LO, Kahn J, Bonnie RJ, Kass NE, Mastroianni AC, Moreno JD, Nieburg P. Public Health Ethics: Mapping the Terrain. Journal of Law, Medicine & Ethics 2002, 30:170-178.
Φιλαλήθης Α. Η υγεία, οι υπηρεσίες υγείας και η πολιτική για την υγεία στην Ελλάδα σήμερα. 1997. Στο: Πανεπιστήμιο Κρήτης, Τμήμα Ιατρικής. Τομέας Κοινωνικής Ιατρικής, Κοινωνική Ιατρική. Ανθολογία Κειμένων. Επιμέλεια επιλογής Φιλαλήθης Α, Κούτης Α. 2002, 1-19.
Kass N. An Ethics Framework for Public Health. AmJPublicHealth 2001, 91: 1776-1782.
Gostin LO. Mapping the Issues: Public Health, Law and Ethics. In: Gostin LO (ed) Public Health Law and Ethics: A Reader. Berkeley and New York, Milbank Memorial Fund and the University of California Press Expanded and Updated 2nd ed, 2010:1-14. http://scholarship.law.georgetown.edu/facpub/374/
Nuffield Council on Bioethics. Public Health: ethical issues. 2007. http://www.nuffieldbioethics.org/
Institute of Medicine. The Future of the Public Health. The National Academies Press, Washington, 1988.
Εθνική Επιτροπή Βιοηθικής. 2011. Μεταδοτικά λοιμώδη νοσήματα: Δημόσιο συμφέρον και αυτονομία. Γνώμη. 2011. http://www.bioethics.gr/images/pdf/GNOMES/infectious-op-f.pdf
Εθνική Επιτροπή Βιοηθικής. Μεταδοτικά λοιμώ-δη νοσήματα: Δημόσιο συμφέρον και αυτονομία. Έκθεση. Εισηγητές: Τ. Βιδάλης, Α.Λ. Χάγερ-Θεοδωρίδου. Συνεργασία: Μανιάτης ΓΜ, Τσου-καλάς Κ. 2011. http://www.bioethics.gr/images/pdf/GNOMES/infectious-rep-f.pdf
Presidential Commission for the Study of Bioethical Issues. Ethics and Ebola. Public Health Planning and Response. Washington, D.C. February 2015. http://www.bioethics.gov/
Brock DW. Paternalism and Autonomy. A re-view of Joel Feinberg, Harm to Self, (Oxford and New York: Oxford University Press, 1986) and Donald VandeVeer, Paternalistic Intervention (Princeton NJ: Princeton University Press, 1986). Ethics 1988, 98: 550-565.
Kuhse H, Singer P. What is bioethics? A historical introduction. In: Kuhse H and Singer P (eds). Α Companion to Bioethics. UK: Blackwell publishing, 2005: 3 – 11.
Rawls J. A Theory of Justice. Revised Edition. Oxford University Press, Oxford, 1999.
Μολύβας Γ. Εισαγωγή. Στο: Kymlicka W. Contemporary Political Philosophy. An Introduction. 2nd ed. Oxford: Oxford University Press. 2002. ΄Εκδοση στην ελληνική γλώσσα: Kymlicka W. Η πολιτική φιλοσοφία της εποχής μας. Μια εισαγωγή. 3η έκδοση. Μετάφραση- εισαγωγή Γ. Μολύβας. Αθήνα: Πόλις, 2006: 9- 65.
Ασπραδάκη ΑΑ. Αυτονομία και πατερναλισμός στην ιατρική φροντίδα με έμφαση στην οδοντιατρική φροντίδα. Διδακτορική Διατριβή. Ρέθυμνο, Πανεπιστήμιο Κρήτης. 2012.
Beauchamp DE. Public Health as Social Justice. Inquiry 1976, 13: 1-14.
Fee E, Brown TM, Manuelpillai W. Mervyn Susser (1921-2014): Fighter for Social Justice and Pioneer in Epidemiology. AmJPublicHealth 2015, 105: 1316.
Susser E, Galea S. In Memoriam: Mervyn Susser, MB, BCh, DPH. AmJEpidemiol 2014, 180: 961- 963.
Susser MW, Stein ZA, Cormack M, Hathorn M. Medical Care in a South African Township. Lancet 1955; (i) 268 (6870): 912-915.
Susser M. The Kark Movement: South Africa’s Healthy Export. HealthPAC 1987, 17:21-24.
Kark SL. The Practice of Community –Oriented Primary Health Care. Appleton-Century-Crofts, New York, NY, 1981.
Brown TM, Fee E. Sidney Kark and John Cassel. Social Medicine Pionners and South African Emigres.AmJPublicHealth 2002, 92: 1744-1745.
The Freedom Charter Adopted at the Congress of the People at Kliptown, Johannesburg, on June 25 and 26, 1955. Collection Number AD 1137. Federation of South African Women 1954-1963. Historical Papers Research Archive, Johannesburg, 2013
Susser M. Apartheid and the causes of death: disentangling ideology and laws from class and race. Am J Public Health 1983, 73: 581-584.
Susser M. Community Psychiatry: Epidemiologic and Social Themes. Random House, New York, 1968.
Susser MW, Watson W. Sociology in Medicine. 1st ed. Oxford University Press, London, 1962.
Susser M. Causal Thinking in the Health Sciences. Concepts and Strategies of Epidemiology. Oxford University Press, USA, 1973 (1979, fourth printing).
Susser M, Stein Z. Eras in Epidemiology: The Evolution of Ideas. Oxford University Press, New York, NY, 2009.
Morabia A. Mervyn Susser, the last of the three American classical epidemiology tenors. Annals of Epidemiology 2015, 25: 140-142.
Δημολιάτης Ι, Γαλάνης Π, Γελαστοπούλου Ε, Ευαγγέλου Β, Καντζανού Μ, Λάγιου Α, Νένα Ε, Ντζάνη Ε, Παναγιωτόπουλος Τ, Ραχιώτης Γ, Σμυρνάκης Ε, Χάιδιτς Α. Λεξικό Όρων Υγιεινής και Επιδημιολογίας. [ηλεκτρ. βιβλ.] Σύνδεσμος Ελληνικών Ακαδημαϊκών Βιβλιοθηκών, Αθήνα,. 2015: 288 https://repository.kallipos.gr/handle/11419/2667.
Pearce N. Traditional Epidemiology, Modern Epidemiology, and Public Health. AmJPublicHealth 1996, 86: 678- 683.
Smith GD, Susser E. Zena Stein, Mervyn Susser and epidemiology: observation, causation and action. IntJEpidemiol 2002, 31: 34-37.
Paneth N. A Conversation with Mervyn Susser. Epidemiology 2003, 14: 748- 752.
Zhang FF, Michaels DC, Mathema B, et al. Evolution of some epidemiologic methods and concepts in selected textbooks of the 20th century. Sozial und Praventivmedizin 2004, 49: 97-104.
Porta M. Things that kept coming to mind while thinking through Susser’s South African Memoir. JEpidemiolCommunityHealth 2006, 60: 559-561.
Broadbent A. Philosophy of Epidemiolo-gy.Palgrave Macmillan, London, 2013: 67.
Marmot MG, Wilkinson RG. Social Determinants of Health.Oxford University Press, Oxford, 1999.
World Health Organization (WHO). Commission on Social Determinants of Health. Closing the gap in a generation. Health equity through action on the social determinants of health. WHO Press, Geneva, 2008.
Illingworth P, Parmet WE. The Ethical Implications of the Social Determinants of Health: a Global Renaissance for Bioethics. Bioethics 2009, 23:ii-v.
Venkatapuram S, Marmot M. Epidemiology and Social Justice in Light of Social Determinants of Health Research. Bioethics 2009, 23: 79-89.
Daniels N. Why We Should Care About the Social Determinants of Health. The American Journal of Bioethics 2015, 15:37-38.
Venkatapuram S, Marmot M. Social Determinants of Health and Health Inequalities. In: Arras JD, Fenton E, Kukla R (eds). The Routledge Companion to Bioethics. Taylor and Francis, 2015: 16-32.
Susser M. Ethical components in the definition of health. IntJHealthServ 1974, 4: 539-548.
Susser M. Ethical components in the definition of health. In: Caplan AL, Engelhardt HT Jr, McCartney JL (eds). Concepts of Health and Disease: Interdisciplinary Perspectives. Reading, MA: Addison-Wesley, 1981: 93-105.
Scadding JD. Concepts of Health and Disease: Interdisciplinary Perspectives. Book review. Journal of medical ethics, 1982, 8: 157.
Arras J. Theory and Bioethics. In: Zalta EN (ed). The Stanford Encyclopedia of Philosophy (Summer 2010 Edition) http://plato.stanford.edu/archives/sum2010/entries/theory-bioethics
Δραγώνα-Μονάχου Μ. Η βιοηθική και η διδακτική της. Επιθεώρηση Βιοηθικής. 2007/2008, 1: 38-47. http://www.bioethicsreview.uoc.gr/
Susser M. Ethical components in the definition of health. In: Susser M (ed). Epidemiology, Health and Society: Selected Papers. New York, NY: Oxford University Press, 1987: 186-193.
Susser M. Public Health Then and Now. Health as a human right: an epidemiologist’s perspective on the public health. AmJPublicHealth 1993, 83: 418-426.
Susser M, Susser E. Choosing a future for epidemiology I. Eras and paradigms. AmJPublicHealth 1996, 86: 668-673.
Soskolne CL. Epidemiology: questions of science, ethics, morality, and law. AmJEpidemiol 1989, 129: 1-18.
Susser M. Judgement and causal inference: criteria in epidemiologic studies. AmJEpidemiol 1977, 105: 1-15.
Susser M, Stein Z, Kline J. Ethics in epidemiology. AnnAmAcadPo SocSci 1978, 437:128-141.
Coughlin SS, Beauchamp TL. Ethics, Scientific Validity, and the Design of Epidemiologic Stud-ies. Epidemiology 1992, 3: 343-347.
Coughlin SS, Etheredge GD. On the Need for Ethics Curricula in Epidemiology. Epidemiology 1995, 6: 566-567.
Coughlin SS. Invited Commentary: On the Role of Ethics Committees in Epidemiology Profes-sional Societies. AmJEpidemiol 1997, 146: 209- 213.
Coughlin SS. Ethics in Epidemiology at the End of the 20th Century: Ethics, Values, and Mission Statements. Epidemiologic Reviews 2000, 22: 169- 175.
The National Commission for the Protection of Human Subjects of Biomedical and Behavioural Research. Belmont Report: Ethical Principles and Guidelines for the Protection of Human Subjects of Research. Washington, D.C.: U. S. Government Printing Office, DHEW Publication, 1978.
Tuskegee Syphilis Study ad Hoc Advisory Panel. Final Report. April 24, 1973.
Heller J. Syphilis victims in U.S. study went untreated for 40 years. New York Times, July 26th, 1972.
Annas GI, Grodin MA. (eds). The Nazi Doctors and the Nuremberg Code. Human Rights in Human Experimentation. New York Oxford: Oxford University Press, 1992: 2.
Beauchamp TL, Childress JF. Principles of Biomedical Ethics. Fifth Edition. New York: Oxford University Press, 2001.