Patterns of Byzantine and Western Historiography in the Chronicle of Nestor

Abstract

Το Πρώιμο Ρωσικό Χρονικό, η μόνη πηγή αναφορικά με τις συνθήκες διαμόρφωσης της Ρωσίας του Κιέβου, εμφανίζει αρκετές επιρροές από τη βυζαντινή λογοτεχνία, καθώς και ορισμένες από τη Δύση. Πιθανόν όχι συμπτωματικά, όταν αναφέρεται στους παγανιστές Σλάβους, το Χρονικό δίνει έμφαση στα έθιμα που υποδηλώνουν βαρβαρότητα και χαμηλό πολιτισμικό επίπεδο και βρίσκονται σε αντίθεση με τις χριστιανικές αρχές. Η μελέτη εστιάζει στην πολυμορφία των ιστοριογραφικών προτύπων του Χρονικού, τα οποία αφορούν κυρίως: α) πρότυπα της συριακής εκκλησιαστικής ιστοριογραφίας (κοινοί τόποι για τους βαρβαρικούς λαούς και κατανομή του κόσμου από τους τρεις γυιους του Νώε), τα οποία προέρχονται από τη βυζαντινή γραμματεία, β) τις ομοιότητες που παρατηρούνται μεταξύ του Χρονικού και των βυζαντινών πηγών ως προς την παράθεση εθνογενετικών μύθων, γ) την καταπίεση των Σλάβων από τους Αβάρους, η οποία αναφέρεται από τον Φρεδεγάριο. Η συνολική εξέταση των παραπάνω οδηγεί στο συμπέρασμα
ότι ο συγγραφέας του Χρονικού ήταν σε θέση να μεταπλάσει και να προσαρμόσει στα δεδομένα της εποχής του τα ιστοριογραφικά πρότυπα που άντλησε από βυζαντινές και δυτικές πηγές, προβάλλοντας τη δική του εκδοχή για τα ήθη ή την προέλευση διαφόρων φύλων και λαών της Ανατολικής Ευρώπης. Επίσης, σε ιδεολογικό επίπεδο, ο εκχριστιανισμός των Ρως είναι το καθοριστικό σημείο για τη μετάβασή τους στον πολιτισμό και την ενσωμάτωσή τους στη χριστιανική οικουμένη.