Η μετάφραση του Breviarium ab urbe condita του Ευτροπίου από τον Νεόφυτο Δούκα (Α΄τόμος) και το Λεξικό των Ενδόξων ανδρών του έργου (Β΄τόμος)

PDF
Δημοσιευμένα: Feb 24, 2015
DOI: https://doi.org/10.12681/byzsym.1117
Λέξεις-κλειδιά:
Νεόφυτος Δούκας Breviarium ab urbe condita Ευτρόπιος Παιάνιος Καπίτων Λεξικό Ενδόξων Ανδρών μεταβυζαντινή φιλολογία post-byzantine Latinitas
Βασίλειος ΠΑΠΠΑΣ
Διδάκτωρ Λατινικής Φιλολογίας ΑΠΘ
Περίληψη
Στην εργασία αυτή εξετάζουμε την απόδοση στη δημοτική από τον Νεόφυτο Δούκα της αρχαιοελληνικής μετάφρασης του Breviarium ab urbe condita του Ευτροπίου που είχε εκπονήσει ο Παιάνιος το 380 μ.Χ. Το βιβλίο του Δούκα είναι δίτομο (και οι 2 τόμοι εκδόθηκαν στη Βιέννη, το 1807). Ο πρώτος τόμος περιλαμβάνει τη μετάφραση της ιστορίας του Ευτροπίου και ο δεύτερος το Λεξικό των Ενδόξων ανδρών που εμπεριέχονται στον πρώτο τόμο. Αφού παρουσιάζονται τα περιεχόμενα του κάθε τόμου, στη συνέχεια αναλύονται οι μεταφραστικές τεχνικές του Δούκα καθώς και ο πλούσιος υποσελίδιος σχολιασμός του. Επίσης, μελετούμε τη δομή, τη γλώσσα και το ύφος της μετάφρασης, αλλά και του Λεξικού. Το βιβλίο του Δούκα αποτελούσε σχολικό βοήθημα για τους νέους των γυμνασίων, γι' αυτό εξάλλου είναι γραμμένο και στη δημοτική της εποχής. Θεωρούμε ότι το παρόν άρθρο είναι σημαντικό για δύο λόγους: α) είναι η πρώτη εργασία που γράφεται γι'αυτό το έργο του Δούκα και β) τονίζει ότι ο Ηπειρώτης λόγιος, αν και σφοδρός αρχαϊστής, ήταν έτοιμος να παραμερίσει τη γλωσσική του ιδεολογία και να θέσει σε προτεραιότητα τους παιδαγωγικούς του σκοπούς.
Λεπτομέρειες άρθρου
  • Ενότητα
  • Άρθρα
Creative Commons License

Αυτή η εργασία είναι αδειοδοτημένη υπό το CC Αναφορά Δημιουργού – Μη Εμπορική Χρήση – Παρόμοια Διανομή 4.0.

Οι συγγραφείς των άρθρων που δημοσιεύονται στα  ΒΥΖΑΝΤΙΝΑ ΣΥΜΜΕΙΚΤΑ διατηρούν τα δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας επί των άρθρων τους, δίνοντας στο περιοδικό το δικαίωμα της πρώτης δημοσίευσης. Άρθρα που δημοσιεύονται στα ΒΥΖΑΝΤΙΝΑ ΣΥΜΜΕΙΚΤΑ μπορούν να χρησιμοποιούνται ελεύθερα, χωρίς δικαίωμα τροποποίησης (δημιουργία παράγωγου έργου) με αναφορά στο συγγραφέα και στην πρώτη δημοσίευση για μη κερδοσκοπικούς σκοπούς(άδεια Creative Commons 4.0). To Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών διατηρεί το δικαίωμα να δημοσιεύει, να αναπαραγάγει, να παρουσιάζει στο κοινό, να διανέμει και χρησιμοποιεί άρθρα που δημοσιεύονται στα ΒΥΖΑΝΤΙΝΑ ΣΥΜΜΕΙΚΤΑ σε οποιοδήποτε μέσο και μορφή είτε μεμονωμένα είτε ως μέρη συλλογικών  έργων, για όλο το χρόνο διάρκειας προστασίας της πνευματικής ιδιοκτησίας και για όλες τις χώρες του κόσμου. Αυτό περιλαμβάνει ενδεικτικά και όχι αποκλειστικά, το δικαίωμα δημοσίευσης των άρθρων σε τεύχη του περιοδικού ΒΥΖΑΝΤΙΝΑ ΣΥΜΜΕΙΚΤΑ, αναπαραγωγής και διανομής μεμονωμένων αντιγράφων των άρθρων, αναπαραγωγής ολόκληρων των άρθρων σε άλλη έκδοση του ΕΙΕ, και αναπαραγωγής και διανομής των άρθρων ή περίληψης αυτών με χρήση πληροφορικού συστήματος αποθετηρίου.

Λήψεις
Τα δεδομένα λήψης δεν είναι ακόμη διαθέσιμα.
Βιογραφικό Συγγραφέα
Βασίλειος ΠΑΠΠΑΣ, Διδάκτωρ Λατινικής Φιλολογίας ΑΠΘ
Ο Βασίλειος Παππάς είναι διδάκτωρ Λατινικής Φιλολογίας του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης. Η διδακτορική του διατριβή, με τίτλο Η λατινομάθεια του Δημητρίου Δανιήλ Φιλιππίδη († 1832): οι μεταφράσεις του Τρόγου και του Φλώρου, Θεσσαλονίκη 2010, βαθμολογήθηκε με βαθμό «Άριστα». Ο τίτλος της μεταπτυχιακής του διατριβής είναι Οι Epistolae et Orationes contra Turcos του καρδιναλίου Βησσαρίωνος (2005) και βαθμολογήθηκε επίσης με βαθμό «Άριστα» (10). Αποφοίτησε από τη Φιλολογία Θεσσαλονίκης (ειδίκευση: Κλασική Φιλολογία) με βαθμό «Λίαν Καλώς» (7, 04). Υπήρξε υπότροφος του ΙΚΥ για μεταπτυχιακές σπουδές στην Ελλάδα (2004-2008). Επίσης, έλαβε βραβείο αριστείας από την Επιτροπή ερευνών του ΑΠΘ ως υποψήφιος διδάκτωρ (2007). Τα επιστημονικά του ενδιαφέροντα εντάσσονται στο χώρο της μεταβυζαντινής λατινικής λογοτεχνίας, της νεολατινικής λογοτεχνίας και της λατινομάθειας των μεταβυζαντινών λογίων από τον 15ο έως τον 19ο αιώνα. Τέλος, έχει ασχοληθεί ενδελεχώς με τη λεξικογραφία, καθώς από το Νοέμβριο του 2005 έως τον Ιούνιο του 2012 συμμετείχε σε επιστημονική ομάδα φιλολόγων που με επικεφαλής τους Καθηγητές του ΑΠΘ κκ. Δ. Νικήτα και Λ. Τρομάρα, συνέταξε Λατινοελληνικό Λεξικό, το οποίο πρόκειται να εκδοθεί από τον Εκδοτικό Οίκο University Studio Press της Θεσσαλονίκης, εντός του έτους 2013.