Σημείωμα για τους όρους rum και anatolia κατά τη σελτζουκική και την πρώιμη οθωμανική εποχή
Περίληψη
Ή παρούσα μελέτη εξετάζει τις ποικίλες σημασίες των όρων Rum (=χώρες των Ρωμαίων, δηλ. των Βυζαντινών) καί Anatolia/Anatolu (= χώρεςάνατολικά τής αύτοκρατορίας, δηλ. ή Μικρά ’Ασία αλλά καί γενικότερα οί περιοχές τής ’Ανατολής), όπως αυτοί έμφανίζονται μαζί μέ τά
παράγωγά τους (Rûm-ili, Rumelia, Anadolu κλπ.) στις μουσουλμανικές
πηγές άπό τον 11ο αί. κ.έ. Παράλληλα συζητιούνται οί ελληνικοί όροι
πού άποτέλεσαν τά πρότυπα τών προαναφερομένων ('Ρωμανία, ’Ρωμαίων-
/ρωμαϊκαί χώραι, ’Ανατολή, Έως/έώα μέρη), οί όποιοι ήδη συναντώνται
στις βυζαντινές πηγές προγενεστέρων περιόδων. Ό όρος Rum στους
Μουσουλμάνους, έκτος άπό τό σελτζουκικό σουλτανάτο τού Ίκονίου στις
πρώην «ρωμαϊκές» (= βυζαντινές) κτήσεις στή Μικρά Άσία, ύπονοεΐ
επίσης γενικότερα τούς Έλληνες τής ’Ανατολής. Τό αραβικό Bilad al-
Rûm άποτελεΐ στήν ούσία μετάφραση του 'Ρωμανία/χώραι τών ’Ρωμαίων,
όπως τό τελευταίο συναντάται στό βυζαντινό χρονικογράφο τού 9ου αί.
Θεοφάνη. Οί ’Άραβες άναφέρονταν στή Μικρά Άσία ώς Natolw οί
Τούρκοι θά άλλοιώσουν άμυδρά τόν τύπο σέ Anatolu ή Anadolu, ένώ οί
Λατίνοι -ιδιαίτερα οί χρονικογράφοι τών Σταυροφοριών- θά υιοθετήσουν
συχνά τόν έκλατινισμένο· τύπο Anatolia, πού εχει ευρέως έπικρατήσει
στις σύγχρονες ευρωπαϊκές γλώσσες (άγγλ.-ίταλ. Anatolia, γαλλ. Anatolie,
γερμ. Anatolien, κλπ.). Μιά γνωστή άναφορά σέ σούρα τού Κορανίου
άναφέρει τούς Βυζαντινούς τού Ηράκλειου ώς ar-Rûnv είναι αύτός άκρι-
βώς ό όρος πού άργότερα θά άπλουστευθεΐ ώς Rûm άπό τά πρώτα τουρκόφωνα
φύλα τόν 11ο αί. (Σελτζούκους, Ντανισμεντίδες) καί θά υιοθετηθεί
άπό τούς ίδιους τούς ’Οθωμανούς κατακτητές στούς 14ο-15ο αί. Ή
υιοθεσία αύτή τών όρων ’Ρωμανία ώς Rum καί Ανατολή ώς AnatoluIAnadolu,
μέ τούς όποιους οί Σελτζοΰκοι ήθελαν νά υποδηλώσουν τις περιοχές
τού σουλτανάτου τους, πού είχε έδραιωθεΐ πάνω στις πρώην μικρασιατικές
κτήσεις τών Βυζαντινών, φανερώνει τόν τρόπο μέ τόν όποιο οί νέοι
Μουσουλμάνοι κατακτητές τού άπώτατου δυτικού άκρου τής ’Εγγύς
Ανατολής είχαν συνδέσει τις ιστορικές τους τύχες μέ τό μεσαιωνικό
άνατολικό Ελληνισμό.
Λεπτομέρειες άρθρου
- Πώς να δημιουργήσετε Αναφορές
-
Savvides, A. G. (1984). Σημείωμα για τους όρους rum και anatolia κατά τη σελτζουκική και την πρώιμη οθωμανική εποχή. Δελτίο Κέντρου Μικρασιατικών Σπουδών, 5, 95–102. https://doi.org/10.12681/deltiokms.208
- Τεύχος
- Τόμ. 5 (1984)
- Ενότητα
- Άρθρα
Αυτή η εργασία είναι αδειοδοτημένη υπό το CC Αναφορά Δημιουργού – Μη Εμπορική Χρήση – Παρόμοια Διανομή 4.0.
Οι συγγραφείς των άρθρων που δημοσιεύονται στο Δελτίο διατηρούν τα δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας επί των άρθρων τους, δίνοντας στο περιοδικό το δικαίωμα της πρώτης δημοσίευσης. Άρθρα που δημοσιεύονται στο Δελτίο διατίθενται με άδεια Creative Commons 4.0 και σύμφωνα με την άδεια μπορούν να χρησιμοποιούνται ελεύθερα, με αναφορά στο/στη συγγραφέα και στην πρώτη δημοσίευση για μη κερδοσκοπικούς σκοπούς και με δικαίωμα τροποποίησης μόνον με παρόμοια διανομή (αν αναμείξετε, τροποποιήσετε, ή δημιουργήσετε πάνω στο υλικό, πρέπει να διανείμετε τις δικές σας συνεισφορές υπό την ίδια άδεια όπως και το πρωτότυπο).
