Φύλο, φροντίδα και πολιτικές συμφιλίωσης εργασίας και οικογένειας στην πανδημία

PDF
Δημοσιευμένα: Jun 24, 2022
Νέλλη Καμπούρη
Εργαστήριο Σπουδών Φύλου, Τμήμα Κοινωνικής Πολιτικής, Πάντειο Πανεπιστήμιο Κοινωνικών και Πολιτικών Επιστημών
Περίληψη



Το άρθρο μελετά τη ραγδαία αύξηση των αναγκών φροντίδας στην περίοδο της πανδημίας και τις επιπτώσεις της στις έμφυλες σχέσεις εξουσίας, καθώς και στις πολιτικές για τη συμφιλίωση της επαγγελματικής και οικογενειακής ζωής. Ξεκινώντας από μια ευρύτερη ανάλυση των τάσεων στα θέματα ισορροπίας επαγγελματικής και οικογενειακής ζωής σε ευρωπαϊκό επίπεδο, το άρθρο περνάει στην ελληνική περίπτωση, η οποία εμφανίζει κάποιες ιδιαιτερότητες που συνδέονται με το μοντέλο του κράτους πρόνοιας. Καταλήγει σε συμπεράσματα αναφορικά με τις σχετικές πολιτικές και υποστηρίζει ότι το πλαίσιο πολιτικής το οποίο έχει κυριαρχήσει δεν θέτει ως πρωταρχικό ζήτημα την ισότητα των φύλων, αλλά την ενίσχυση της μητρότητας για την αντιμετώπιση του δημογραφικού προβλήματος. Οι πολιτικές αυτές εμφανίζονται έτσι σαν να αφορούν αποκλειστικά τις γυναίκες και τον ρόλο τους στην αναπαραγωγή, ενώ η δυνητική συμμετοχή των ανδρών και το μοίρασμα των υποχρεώσεων φροντίδας παραμένουν στο περιθώριο. Αποσιωπάται έτσι το φύλο ως δυναμική σχέση που μεταβάλλεται, καθώς και οι ανδρικές πρακτικές φροντίδας που άλλαξαν εξαιτίας της πανδημίας, οδηγώντας σε επαναδιαπραγματεύσεις του έμφυλου καταμερισμού εργασίας εντός των ελληνικών σπιτιών και οικογενειών.




Λεπτομέρειες άρθρου
  • Ενότητα
  • Άρθρα
Creative Commons License

Αυτή η εργασία είναι αδειοδοτημένη υπό το CC Αναφορά Δημιουργού 4.0.

Οι συγγραφείς των άρθρων που δημοσιεύονται στο περιοδικό διατηρούν τα δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας επί των άρθρων τους, δίνοντας στο περιοδικό το δικαίωμα της πρώτης δημοσίευσης. Άρθρα που δημοσιεύονται στο περιοδικό διατίθενται με άδεια Creative Commons 4.0 και σύμφωνα με την άδεια μπορούν να χρησιμοποιούνται ελεύθερα, με αναφορά στο/στη συγγραφέα και στην πρώτη δημοσίευση για μη κερδοσκοπικούς σκοπούς και με δικαίωμα τροποποίησης μόνον με παρόμοια διανομή (αν αναμείξετε, τροποποιήσετε, ή δημιουργήσετε πάνω στο υλικό, πρέπει να διανείμετε τις δικές σας συνεισφορές υπό την ίδια άδεια όπως και το πρωτότυπο).

Λήψεις
Τα δεδομένα λήψης δεν είναι ακόμη διαθέσιμα.
Αναφορές
Ξενόγλωσσες
Addati, L., Cattaneo, U. and Pozzan, E. (2022). Care at work: Investing in care leave and services for a more gender equal world of work, Geneva: International Labour Office, https://www.ilo. org/wcmsp5/groups/public/---dgreports/---dcomm/documents/publication/wcms_838653.pdf
AIDA and ECRE (2020). «Country Report: Access to education», https://asylumineurope.org/ reports/country/greece/reception-conditions/employment-and-education/access-education/
Bourgault, S., Peterman, A. and O’Donnell, M. (2021). Violence against women and children during covid-19 –one year on and 100 papers in: A fourth research round up, Center for Global Development, https://www.cgdev.org/publication/violence-against-women-and-children-during-covid-19-one-year-and-100-papers-fourth
Bowlby, S. (2012). “Recognising the time-space dimensions of care: caringscapes and cares- capes”, Environment and Planning A, 44, pp. 2101-2118, https://doi.org/10.1068/a44492
Daskalaki, M., Fotaki, M. and Simosi, M. (2021). “The gendered impact of the financial crisis: Struggles over social reproduction in Greece”, Environment and Planning A: Economy and Space, 2, 53 (4), pp. 741-762, https://doi.org/10.1177/0308518X20922857
EIGE (2021). Gender inequalities in care and consequences for the labour market, Vilnius: Euro-pean Institute for Gender Equality.
EIGE (2020). Gender equality and the socio-economic impact of the COVID-19 pandemic, Vilnius: European Institute for Gender Equality.
Eurofound (2020). Living, working and COVID-19, COVID-19 series, Luxembourg: Publications Office of the European Union, Denis Bouget, Slavina Spasova and Bart
Vanhercke. European Commission (2016). Work-life balance measures for persons of working age with dependent relatives in Europe. A study of national policies, Brussels: European Commission.
European Parliament (2021). Covid-19: The need for a gendered response, Rosamund Shreeves (author), Brussels: European Parliament Research Service.
European Women’s Lobby (2019). Purple Pact: A feminist approach to the economy, Brussels: EWL.
Ferrera, M. (2005). The Boundaries of Welfare. European Integration and the New Spatial Poli- tics of Social Protection, Oxford: Oxford University Press.
Fraser, N. (2016). “Contradictions of capital and care”, New Left Review, July/August, pp. 99-117.
Hjálmsdóttir, A. and Bjarnadóttir, V.S. (2021). “‘I have turned into a foreman here at home’: Families and work-life balance in times of COVID-19 in a gender equality paradise”, Gender Work Organization, 28, pp. 268-283, https://doi.org/10.1111/gwao.12552
Kambouri, N. (2021). Towards a Gendered Recovery in the EU: Women and Equality in the
Aftermath of the Pandemic, Έκθεση για το Gender 5+, Brussels: Gender 5+.
Leschke, J. and Jepsen, M. (2011). The economic crisis – challenge or opportunity for gender equality in social policy outcomes? A comparison of Denmark, Germany and the UK, Working Paper 2011.04, Brussels: ETUI.
Mezzadri, A., Newman, S. and Stevano, S. (2021). “Feminist global political economies of work and social reproduction”, Review of International Political Economy, https://doi.org/10.1080/09692290.2021.1957977
Moura, T., Spindler, E. and Taylor, A. (2015). “Portugal’s Masculinities Crisis: Gender equality in the era of flagging economies”, Brazil: Instituto Promundo, https://doi.org/10.22355/ exaequo.2015.32.06
Pearson, R. and Sweetman, C. (2011) (eds.). Gender and the Economic Crisis, London: Practical Action and OXFAM.
Rubery, J. and Tavora, I. (2021). “The Covid-19 crisis and gender equality: risks and opportunities”, in B. Vanhercke, S. Spasova and B. Fronteddu (eds.), Social policy in the European Union: State of play 2020. Facing the pandemic, Brussels: European Trade Union Institute (ETUI) and European Social Observatory (OSE).
Seguino, S. (2007). “Plus Ça Change? Evidence on Global Trends in Gender Norms and Ste- reotypes”, Feminist Economics, 13 (2), pp. 1-28.
UN Women (2021α). “Beyond Covid-19: A feminist plan for sustainability and social justice”, https://www.unwomen.org/sites/default/files/Headquarters/Attachments/Sections/Library/ Publications/2021/Feminist-plan-for-sustainability-and-social-justice-en.pdf
UN Women (2021β). COVID-19 and the care economy: Immediate action and structural trans- formation for a gender-responsive recovery, Policy Brief No. 16, https://www.unwomen.org/sites/default/files/Headquarters/Attachments/Sections/Library/Publications/2020/Policy- brief-COVID-19-and-the-care-economy-en.pdf
UN Women (2020). “The shadow pandemic: violence against women during covid-19”, https:// www.unwomen.org/en/news/in-focus/in-focus-gender-equality-in-covid-19-response/violence- against-women-during-covid-19
Warren, T. (2021). “Work-life balance and gig work: ‘Where are we now’ and ‘where to next’ with the work-life balance agenda?” Journal of Industrial Relations, 63 (4), pp. 522-545, https:// doi.org/10.1177/00221856211007161
Ελληνόγλωσσες
Ευρωπαϊκή Επιτροπή (2020). «Στήριξη της απασχόλησης των νέων - Γέφυρα προς την απασχόληση για την επόμενη γενιά». Ανακοίνωση της Επιτροπής προς το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, το Συμβούλιο, την Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή και την Επιτροπή των περιφερειών, COM/2020/276 final.
Ευρωπαϊκή Ένωση (2019). «Οδηγία 2019/1158 της 20ής Ιουνίου 2019 σχετικά με την ισορροπία μεταξύ επαγγελματικής και ιδιωτικής ζωής για τους γονείς και τους φροντιστές και την κατάργηση της οδηγίας 2010/18/ΕΕ του Συμβουλίου».
Καμπούρη, Ν. και Μαρινούδη, Σ. (2020). «Φύλο και ανθεκτικότητα», στο Γ. Πετράκη, Ν. Καμπούρη και Σ. Μαρινούδη, Φύλο, κράτος πρόνοιας και ανθεκτικότητα στην κρίση, Αθήνα: Νήσος.
Καραμεσίνη, Μ. (2021). Γυναίκες, φύλο και εργασία στην Ελλάδα, Αθήνα: Νήσος.
Καραμεσίνη, Μ. και Rubery, J. (2015). Γυναίκες και λιτότητα. Η οικονομική κρίση και το μέλλον της ισότητας των φύλων, Αθήνα: Νήσος και Εργαστήριο Σπουδών Φύλου - Πάντειο Πανεπιστήμιο.
Καραμεσίνη, Μ., Σκόμπα, Μ. και Χατζηβαρνάβα, Ε. (2019). «Μοντέλα κοινωνικού κράτους, μοντέλα οικογένειας και φροντίδας και πολιτική συμφιλίωσης: Η Ελλάδα σε διεθνή σύγκριση», στο Μ. Καραμεσίνη και Μ. Συμεωνάκη (επιμ.), Συμφιλίωση εργασίας και οικογένειας στην Ελλάδα. Γένεση, εξέλιξη και αποτίμηση μιας πολιτικής, Αθήνα: Νήσος και Εργαστήριο Σπουδών Φύλου - Πάντειο Πανεπιστήμιο.
Κάτσικας, ∆.Χ. και Φασιανός Α. (2021). «In focus – Πανδημία και ανεργία στην Ευρώπη», ΕΛΙΑΜΕΠ, https://www.eliamep.gr
Κάτσικας, ∆.Χ. και Φασιανός, Α. (2020α). «In focus – Aνεργία και Covid-19: Είναι η Ευρωζώνη πιο ανθεκτική από τις ΗΠΑ;», ΕΛΙΑΜΕΠ, https://www.eliamep.gr
Κοκίδου, Μ. (2021). «Τηλεκπαίδευση: είναι αυτό το μέλλον του σχολείου;», 2045: Το Μέλλον Σήμερα, https://www.2045.gr/thematologia/ekpaideusi/tilekpekpaidefsi-einai-afto-to-mellon- tou-sxoleiou/
Σκόμπα, Μ. (2019). «Υπηρεσίες φροντίδας για παιδιά προσχολικής ηλικίας: Βασικό εργαλείο εναρμόνισης οικογενειακής και επαγγελματικής ζωής», στο Μ. Καραμεσίνη και Μ. Συμεωνάκη (επιμ.), Συμφιλίωση εργασίας και οικογένειας στην Ελλάδα. Γένεση, εξέλιξη και αποτίμηση μιας πολιτικής, Αθήνα: Νήσος και Εργαστήριο Σπουδών Φύλου - Πάντειο Πανεπιστήμιο.
Συμεωνάκη Μ., Χατζηβαρνάβα, Ε., Καζάνη, Α., Σταματοπούλου, Γ., Αθανασοπούλου, Α. και Παρσάνογλου ∆. (2020). «Εργασία, οικογένεια, συντροφικότητα και γονεϊκότητα κατά το πρώτο κύμα της πανδημίας COVID-19», Κοινωνική Πολιτική, 13, ∆εκέμβριος, σελ. 5-42.
Συνήγορος του Πολίτη (2021). Εκπαιδευτική ένταξη παιδιών που διαβιούν σε ∆ομές και ΚΥΤ του Υπουργείου Μετανάστευσης & Ασύλου, https://www.synigoros.gr/el?i=childrens-rights. el.dpporismata
Συρεγγέλα, Μ. (2020). «Νταντάδες της γειτονιάς: Πότε ξεκινά το πρόγραμμα και ποιοι είναι οι δικαιούχοι», Έθνος 02.08.2020, https://www.ethnos.gr/ellada/118140_ntantades-tis-geitonias- pote-xekina-programma-poioi-einai-oi-dikaioyhoi
Υπουργείο Απασχόλησης και Κοινωνικών Υποθέσεων (2020). «Απόφαση Υπουργείου “Χορήγηση άδειας έκτακτου σκοπού σε περίπτωση αναστολής λειτουργίας εκπαιδευτικών μονάδων ή μονάδων φροντίδας παιδιών, καθώς και τμημάτων αυτών λόγω κρουσμάτων κορωνοϊού COVID 19”», https://www.e-forologia.gr/lawbank/document.aspx?digest=AA9C05C816E B6140.1D031AEA53&version=2020/10/01
Υπουργείο Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων (2022). «Πρόγραμμα Νταντάδες της γειτονιάς», https://ypergasias.gov.gr/isotita-ton-fylon/programma-ntantades-tis-geitonias/
Χατζηβαρνάβα, Ε. (2019). «Γονικές και λοιπές άδειες φροντίδας: Σημαντική πρόοδος, κατακερματισμός και ανισότητες», στο Μ. Καραμεσίνη και Μ. Συμεωνάκη (επιμ.), Συμφιλίωση εργασίας και οικογένειας στην Ελλάδα. Γένεση, εξέλιξη και αποτίμηση μιας πολιτικής, Αθήνα: Νήσος και Εργαστήριο Σπουδών Φύλου - Πάντειο Πανεπιστήμιο.