Χωρικές και κοινωνικές διαστάσεις των οικιστικών πολιτικών για τους μετανάστες και πρόσφυγες της Ελλάδας: μια κριτική επισκόπηση

PDF
Δημοσιευμένα: Oct 13, 2017
DOI: https://doi.org/10.12681/grsr.14709
Λέξεις-κλειδιά:
οικιστικές πολιτικές χωρικές διαστάσεις κοινωνικές διαστάσεις πρόσφυγες μετανάστες
Georgia Gemenetzi
ΕΑΠ
https://orcid.org/0000-0002-3709-806X
Marilena Papageorgiou
EAΠ
https://orcid.org/0000-0001-9849-7219
Περίληψη

Η εργασία αξιολογεί κριτικά αφενός πτυχές των οικιστικών πολιτικών των περιόδων 1920 και 1990, αφετέρου τα εγχειρήματα στεγαστικής διαχείρισης της σημερινής προσφυγικής και μεταναστευτικής κρίσης. Στόχος είναι η αξιοποίηση των εμπειριών του παρελθόντος για τη διαμόρφωση της κατάλληλης οικιστικής πολιτικής για την τρέχουσα κρίση. Αυτή, για να είναι κοινωνικά και οικονομικά επωφελής, θα πρέπει να ικανοποιεί τις ακόλουθες αρχές: α) γεωγραφική διασπορά του νέου πληθυσμού βάσει χωροταξικών κριτηρίων και συνεκτίμησης των επιδιώξεων και δεξιοτήτων του, β) ένταξη των στεγαστικών επιλογών στο πλαίσιο ολοκληρωμένου πολεοδομικού σχεδιασμού, γ) διασπορά του νέου πληθυσμού στον πολεοδομικό και κοινωνικό ιστό μέσω της κοινωνικής ενοικιαζόμενης κατοικίας.


Λεπτομέρειες άρθρου
  • Ενότητα
  • Άρθρα
Creative Commons License

Αυτή η εργασία είναι αδειοδοτημένη υπό το CC Αναφορά Δημιουργού – Μη Εμπορική Χρήση 4.0.

Οι συγγραφείς των άρθρων που δημοσιεύονται στην Επιθεώρηση Κοινωνικών Ερευνών διατηρούν τα δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας επί των άρθρων τους, δίνοντας στο περιοδικό το δικαίωμα της πρώτης δημοσίευσης. Άρθρα που δημοσιεύονται στην Επιθεώρηση Κοινωνικών Ερευνών διατίθενται με άδεια  Creative Commons 4.0 και σύμφωνα με την άδεια μπορούν να χρησιμοποιούνται ελεύθερα, με αναφορά στο/στη συγγραφέα και στην πρώτη δημοσίευση για μη κερδοσκοπικούς σκοπούς.

Το Εθνικό Κέντρο Κοινωνικών Ερευνών διατηρεί το δικαίωμα να δημοσιεύει, να αναπαραγάγει, να παρουσιάζει στο κοινό, να διανέμει και χρησιμοποιεί άρθρα που δημοσιεύονται στην Επιθεώρηση Κοινωνικών Ερευνών σε οποιοδήποτε μέσο και μορφή είτε μεμονωμένα είτε ως μέρη συλλογικών έργων, για όλο τον χρόνο διάρκειας προστασίας της πνευματικής ιδιοκτησίας και για όλες τις χώρες του κόσμου. Αυτό περιλαμβάνει ενδεικτικά και όχι αποκλειστικά το δικαίωμα δημοσίευσης των άρθρων σε τεύχη της Επιθεώρησης Κοινωνικών Ερευνών, αναπαραγωγής και διανομής μεμονωμένων αντιγράφων των άρθρων, αναπαραγωγής ολόκληρων των άρθρων σε άλλη έκδοση του Εθνικού Κέντρου Κοινωνικών Ερευνών, καθώς και αναπαραγωγής και διανομής των άρθρων ή περίληψης αυτών με χρήση πληροφορικού συστήματος αποθετηρίου.

Λήψεις
Τα δεδομένα λήψης δεν είναι ακόμη διαθέσιμα.
Βιογραφικά Συγγραφέων
Georgia Gemenetzi, ΕΑΠ
Υπότροφος Αριστείας ΙΚΥ Μεταπτυχιακών Σπουδών στην Ελλάδα - Πρόγραμμα Siemens, Μέλος ΣΕΠ ΕΑΠ
Marilena Papageorgiou, EAΠ
Εντεταλμένη επίκ. καθηγήτρια (Π.Δ. 407/80) ΤΜΧΠΠΑ ΠΘ, μέλος ΣΕΠ ΕΑΠ,
Αναφορές
Αβέρωφ Ε. (1939). Συμβολή εις την έρευναν του πληθυσμιακού προβλήματος της Ελλάδας, Γερ. Σ. Χρήστου.
Ακτύπης Η.-Σ. (2016). Οι πρόσφυγες στο κατώφλι της Ε.Ε., τα ανθρώπινα δικαιώματα «υπό διαπραγμάτευση». Στο Ένθα, Μάιος, σελ. 6-10.
Βαΐου Ντ. και Χατζημιχάλης, Κ. (1997). Με τη ραπτομηχανή στην κουζίνα και τους Πολωνούς στους αγρούς - Πόλεις, περιφέρειες και άτυπη εργασία. Αθήνα: Εξάντας.
Βαρουξή, Χρ. και Σαρρής, Ν. (2012). Μετανάστευση και ένταξη: Προκλήσεις και διακρίσεις. Στο Α. Αφουξενίδης, Ν. Σαρρής και Ο. Τσακηρίδη (επιμ.), Ένταξη των μεταναστών: αντιλήψεις, πολιτικές, πρακτικές (σελ.17-36). Αθήνα: Εθνικό Κέντρο Κοινωνικών Ερευνών.
Γιαννακόπουλος, Γ. (1992). Οι Μικρασιάτες πρόσφυγες στην Ελλάδα. Βιβλιογραφικό δοκίμιο. Αθήνα: Δελτίο Κέντρου Μικρασιατικών Σπουδών.
Γκιζελή, Β. (1984), Κοινωνικοί μετασχηματισμοί και προέλευση της κοινωνικής κατοικίας στην Ελλάδα 1920-1930. Αθήνα: Επικαιρότητα.
ΕΙΥΑΠΟΕ (2001), Έκθεση πεπραγμένων Ε.Ι.Υ.Α.Α.Π.Ο.Ε. 1991-2001, τ. 6. Αθήνα: ΕΥΙΑΠΟΕ.
ΕΙΥAΠΟΕ (1996). Έκθεση των πεπραγμένων του ΕΥΙΑΠΟΕ 1991-1995. Αθήνα: ΕΥΙΑΠΟΕ.
Εμμανουήλ, Δ. (2006). Η κοινωνική πολιτική κατοικίας στην Ελλάδα: οι διαστάσεις μιας απουσίας. Επιθεώρηση Κοινωνικών Ερευνών, 120, σελ. 3-35.
Καραδήμου-Γερόλυμπου, Α. (1995). Η ανοικοδόμηση της Θεσσαλονίκης μετά την πυρκαγιά του 1917. Θεσσαλονίκη: University Studio Press.
Καραμούζη, Α. (1999). Η καταγραφή και χαρτογράφηση προσφυγικών των οικισμών στον ελληνικό χώρο από το 1821 έως και σήμερα. Στα Πρακτικά Συνεδρίου Ο ξεριζωμός και η άλλη πατρίδα. Οι προσφυγουπόλεις στην Ελλάδα. Αθήνα, 11-12/4/1997.
Καυκαλάς, Γ., Βιτοπούλου, Α., Γιαννακού, Α. Γεμενετζή, Γ. και Τασοπούλου, Α. (2015). Βιώσιμες πόλεις: Προσαρμογή και ανθεκτικότητα σε περιόδους κρίσης. Αθήνα: Σύνδεσμος Ελληνικών Ακαδημαϊκών Βιβλιοθηκών. Διαθέσιμο στο URL:http://hdl.handle.net/11419/2227
Κουρτέσης, Α. (2008). Δημιουργικές πόλεις και Θεσσαλονίκη: μια αρχική θεώρηση. Στο Γ. Καυκαλάς, Λ. Λαμπριανίδης και Ν. Παπαμίχος (επιμ.), Η Θεσσαλονίκη στο μεταίχμιο. Αθήνα: Κριτική, σελ. 265-294
Κοτζαμάνης, Β. και Καρκούλη, Α. (2016). Οι μεταναστευτικές εισροές στην Ελλάδα την τελευταία δεκαετία: ένταση και βασικά χαρακτηριστικά των παρατύπως εισερχόμενων ως και των αιτούντων άσυλο. Ερευνητικές Εργασίες ΕΔΚΑ, 26.
Κοτζαμάνης, Β., Αγοραστάκης, Μ., Πηλείδης, Α. και Σταθάκης, Δ. (2006). Οι αλλοδαποί στην Ελλάδα, χωρική ανάλυση των δημογραφικών τους χαρακτηριστικών και της συμβολής τους στις πληθυσμιακές μεταβολές (1991-2001), Ερευνητικές Εργασίες ΕΔΚΑ, 6, Βόλος.
Κυρίτση, Κ. (2015). Κοινωνικές-γεωγραφικές προσεγγίσεις των χώρων κράτησης μεταναστών στην Ελλάδα: το παράδειγμα του κέντρου κράτησης της Κορίνθου. 4ο Πανελλήνιο Συνέδριο Χωροταξίας, Πολεοδομίας και Περιφερειακής Ανάπτυξης, Βόλος – Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας.
Λαμπριανίδης, Λ. και Λυμπεράκη, Α. (2001). Αλβανοί μετανάστες στη Θεσσαλονίκη: Διαδρομές ευημερίας και παραδρομές δημόσιας εικόνας. Θεσσαλονίκη: Παρατηρητής.
Λεοντίδου, Λ. (1989). Πόλεις της σιωπής. Εργατικός εποικισμός της Αθήνας και του Πειραιά 1909-1940. Αθήνα: Πολιτιστικό Τεχνολογικό Ίδρυμα ETBA.
Μαρμαράς, Μ. (1991). Η αστική πολυκατοικία της μεσοπολεμικής Αθήνας, Η αρχή της εντατικής εκμετάλλευσης του αστικού εδάφους. Αθήνα: Πολιτιστικό Τεχνολογικό Ίδρυμα ΕΤΒΑ.
Μαυρογορδάτος, Γ. (1992). Tο ανεπανάληπτο επίτευγμα. Δελτίο Κέντρου Μικρασιατικών Σπουδών, 9, Αθήνα, σελ. 9-12.
Μητράκος, T. και Ζωγραφάκης, Στ. (2005). Κοινωνικοί δείκτες και μετανάστευση στην Ελλάδα. Αθήνα: Εθνικό Κέντρο Κοινωνικών Ερευνών.
Παναγιωτόπουλος, B. (1985). Αγροτική έξοδος και σχηματισμός της εργατικής δύναμης στην ελληνική πόλη. ΕΜΝΕ, Νεοελληνική Πόλη. 'Οθωμανικές κληρονομιές και ελληνικό κράτος, τόμ. ΙΙ (σελ. 521 531). Αθήνα.
Παπαϊωάννου, Γ. (1975). Μέρος Ι: 1920-1960. Αθήνα: ΤΕΕ.
Στάμνας, Α. (2014). Διαχρονική μελέτη των γεωμετρικών και γεωγραφικών χαρακτηριστικών των προσφυγικών οικισμών του Ν. Θεσσαλονίκης με τη χρήση φωτογραμμετρικών και χαρτογραφικών μεθόδων και στόχο τη χωρική τους τεκμηρίωση και ταξινόμηση. Γεωγραφίες, 23, σελ. 95-99.
Στεφανίδης, Δ.Σ. (1948). Αγροτική Πολιτική. Αθήνα.
Τριανταφυλλίδου, Α. (2010), Η μετανάστευση στην Ελλάδα του 21ου αιώνα: Εμπειρικό πλαίσιο και θεωρητικές προσεγγίσεις. Στο Α. Τριανταφυλλίδου και Θ. Μαρούκης (επιμ.), Η μετανάστευση στην Ελλάδα του 21ου αιώνα (σελ. 13-46). Αθήνα: Κριτική.
Χριστοδούλου, Χ. (2015). Tοπία αστικής διάχυσης, αστικοποίηση και πολεοδομικός σχεδιασμός, η περιφέρεια της Θεσσαλονίκης. Θεσσαλονίκη: University Studio Press.
Ξενόγλωσση
Arapoglou, V. (2006). Immigration, segregation and urban development in Athens: the relevance of the LA debate for Southern European metropolises. The Greek Review of Social Research, 121 (C), pp. 11-38.
Choquill, Ch. (2007). The search for policies to support sustainable housing. Habitat International, 31 (1), pp.143-149.
Drydakis, N. (2010). Ethnic differences in housing opportunities in Athens. Urban Studies, 47 (12), pp. 2573-2596.
Hastaoglou–Martinides, V. (1997). A Mediterranean city in transition: Thessaloniki between the two World Wars. The scientific Journal Facta Universitatis: Series Architecture and Civil Engineering, 1 (4), pp. 493-507.
Ηatziprokopiou, P.A. (2006). Globalisation, migration and socio-economic change in contemporary Greece. Processes of social incorporation of Balkan Immigrants in Thessaloniki. Amsterdam: Amsterdam University Press.
Kandylis, G. Maloutas, T. και Sayas, J. (2012). Immigration, Inequality and diversity. International Journal of Urban and Regional Research, 31, pp.733–758.
Kandylis, G. (2006). From assimilation to national hierarchy. Changing dominant representations in the formation of the Greek city. The Greek Review of Social Research, special issue 121, C', pp.157-174
Lalenis, K. και Beriatos, E. (2008). Housing the refugees: the Greek experience and its political pitfalls. In Y. Psycharis and P. Skayannis (eds), The context, dynamics and planning of urban development: a collection of papers (pp. 267-296).Volos: University of Thessaly Press, Greece.
Leontidou, L. (1989). The Mediterranean city in transition social change and urban development. Cambridge University Press.
Lyberaki, A. (2008). The Greek immigration experience revisited. Journal of Immigrant and Refugee Studies, 6 (1), pp. 5-33.
Lyberaki, A. και Maroukis, T. (2005). Albanian immigrants in Athens: New survey evidence on employment and integration. Journal of South-East European and Black Sea Studies, 5 (1), pp. 21–48.
OECD (2005). The economic impact of migration in Economic Surveys of Greece Paris: OECD.
OECD (2008). A Profile of Immigrant Population in the 21thCentury. Paris: OECD.
Pentzopoulos, D. (1962). The Balkan exchange of minorities and its impacts upon Greece. Paris.
Société des Nations (1926), L’ Établissement des Réfugiés en Grèce. Société des Nations: Genève.
UN-HABITAT (2005). Financing Urban Shelter-Global Report on Human Settlements, London: Earthscan and UN Habitat.
UNHCR, 2016 http://data.unhcr.org/mediterranean/regional.php
Vaiou, D. (2002). Milestones in the urban history of Athens. Treballs de la Societat Catalana de Geografia, 53-54, pp. 209–226.