Κριτικές προσεγγίσεις στον πολιτικό λόγο της κρίσης: Παραδείγματα από το πρωθυπουργικό διάγγελμα πριν το ελληνικό δημοψήφισμα

PDF
Δημοσιευμένα: Jul 17, 2018
DOI: https://doi.org/10.12681/grsr.17947
Λέξεις-κλειδιά:
Κριτική Ανάλυση Λόγου φαντασιακό συστημική-λειτουργική γλωσσολογία μεταβιβαστικότητα ελληνικό δημοψήφισμα 2015
Δημήτρης Σεραφής
Πάντειο Πανεπιστήμιο & Université de Neuchâtel
https://orcid.org/0000-0002-0335-6796
Περίληψη

Αξιοποιώντας το πλαίσιο της Κριτικής Ανάλυσης Λόγου και ακολουθώντας την αρχή της αλληλεπίδρασης μεταξύ του μακρο-επιπέδου και του μικρο-επιπέδου, το παρόν άρθρο μελετά της γλωσσικές αναπαραστάσεις της ομάδας «εμείς» στο διάγγελμα του πρωθυπουργού, Αλέξη Τσίπρα, κατά την ανακοίνωση του δημοψηφίσματος του 2015. Στη θεωρητική συζήτηση, κεντρικό ρόλο λαμβάνει η έννοια του φαντασιακού. Το προς ανάλυση υλικό προέρχεται από την επίσημη ηλεκτρονική σελίδα του Πρωθυπουργού. Εστιάζοντας στο μικρο-επίπεδο, αξιοποιούμε το πλαίσιο της συστημικής-λειτουργικής γλωσσολογίας και εφαρμόζουμε μια ανάλυση δομών μεταβιβαστικότητας σε αποσπάσματα του διαγγέλματος.

Λεπτομέρειες άρθρου
  • Ενότητα
  • Άρθρα
Creative Commons License

Αυτή η εργασία είναι αδειοδοτημένη υπό το CC Αναφορά Δημιουργού – Μη Εμπορική Χρήση 4.0.

Οι συγγραφείς των άρθρων που δημοσιεύονται στην Επιθεώρηση Κοινωνικών Ερευνών διατηρούν τα δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας επί των άρθρων τους, δίνοντας στο περιοδικό το δικαίωμα της πρώτης δημοσίευσης. Άρθρα που δημοσιεύονται στην Επιθεώρηση Κοινωνικών Ερευνών διατίθενται με άδεια  Creative Commons 4.0 και σύμφωνα με την άδεια μπορούν να χρησιμοποιούνται ελεύθερα, με αναφορά στο/στη συγγραφέα και στην πρώτη δημοσίευση για μη κερδοσκοπικούς σκοπούς.

Το Εθνικό Κέντρο Κοινωνικών Ερευνών διατηρεί το δικαίωμα να δημοσιεύει, να αναπαραγάγει, να παρουσιάζει στο κοινό, να διανέμει και χρησιμοποιεί άρθρα που δημοσιεύονται στην Επιθεώρηση Κοινωνικών Ερευνών σε οποιοδήποτε μέσο και μορφή είτε μεμονωμένα είτε ως μέρη συλλογικών έργων, για όλο τον χρόνο διάρκειας προστασίας της πνευματικής ιδιοκτησίας και για όλες τις χώρες του κόσμου. Αυτό περιλαμβάνει ενδεικτικά και όχι αποκλειστικά το δικαίωμα δημοσίευσης των άρθρων σε τεύχη της Επιθεώρησης Κοινωνικών Ερευνών, αναπαραγωγής και διανομής μεμονωμένων αντιγράφων των άρθρων, αναπαραγωγής ολόκληρων των άρθρων σε άλλη έκδοση του Εθνικού Κέντρου Κοινωνικών Ερευνών, καθώς και αναπαραγωγής και διανομής των άρθρων ή περίληψης αυτών με χρήση πληροφορικού συστήματος αποθετηρίου.

Λήψεις
Τα δεδομένα λήψης δεν είναι ακόμη διαθέσιμα.
Βιογραφικό Συγγραφέα
Δημήτρης Σεραφής, Πάντειο Πανεπιστήμιο & Université de Neuchâtel
Δρ., Πάντειο Πανεπιστήμιο & Université de Neuchâtel
Αναφορές
Αρχάκης, Α. (2005). Γλωσσική διδασκαλία και σύσταση κειμένων (2η έκδοση). Αθήνα: Πατάκης.
Αρχάκης, Α. και Κονδύλη, Μ. (2004). Εισαγωγή σε ζητήματα Κοινωνιογλωσσολογίας (2η έκδοση). Αθήνα: Νήσος.
Habermas, J. (1997). Αλλαγή δομής της δημοσιότητας (μτφρ.: Λ. Αναγνώστου). Αθήνα: Νήσος.
Κονδύλη, Μ. και Μανιού, Ε. (2007). Αναπλαισίωση της κοινής γνώμης στα Εγχειρίδια Εμείς και ο κόσμος της Α’ και Γ’ Δημοτικού: Οι αναπαραστάσεις του φυσικού και κοινωνικού κόσμου. Κριτική/ Επιστήμη & Εκπαίδευση 5 (7), σελ. 3-23.
Μανιού, Ε. (2016). H (ανα)συγκρότηση της επιστημονικής γνώσης στο σχολείο: Kοινωνιογλωσσολογική ανάλυση εκπαιδευτικών πρακτικών. Διδακτορική Διατριβή, Τ.Ε.Ε.Α.Π.Η., Πανεπιστήμιο Πατρών.
Σεραφής, Δ., Κητής, Δ., και Αρχάκης, Α. (2017). Αντιγλώσσα και κατασκευή συλλογικής ταυτότητας: Συνθήματα γκράφιτι της εξεγερσιακής συλλογικής δράσης του Δεκέμβρη του 2008. Γλωσσολογία/Glossologia, 25, σελ. 1-17.
Angouri, J. and Wodak, R. (2014). «They became big in the shadow of crisis»: The Greek success story and the rise of the far right. Discourse & Society, 25 (4), pp. 540-565.
Archakis, A. (2014). Immigrant voices in students’ essay texts. Discourse & Society 25 (3), pp. 297-314.
Archakis, A. (2015). National and post-national discourses and the construction of linguistic identities by students of Albanian origin in Greece. Multilingua: Journal of Cross-Cultural and Interlanguage Communication 35 (1), pp. 57-83.
Archakis, A., Lampropoulou, S., Tsakona, V. and Tsami, V. (2014). Linguistic varieties in style: Humorous representation in Greek mass cultural texts. Discourse, Context and Media, 3, pp. 46-55.
Boukala, S. and Dimitrakopoulou D. (2017) The politics of fear vs. the politics of hope: analysing the 2015 Greek election and referendum campaigns. Critical Discourse Studies 14 (1), pp. 39-55.
Caldas-Coulthard, C.R. and Coulthard, M. (eds) (1996). Texts and Practices: Readings in critical discourse analysis. London: Routledge.
Chilton, P. (2004). Analysing political discourse: Theory and practice. London: Routledge.
Cook, G. (1989). Discourse. Oxford: Oxford University Press.
Eurogroup (2010). Statement by the Eurogroup. Brussels, May 2010. Available at: http://www.consilium.europa.eu/uedocs/cmsUpload/100502-%20Eurogroup_statement.pdf
Fairclough, N. (1992). Discourse and social change. Cambridge: Polity Press.
Fairclough, N. (2003). Analysing Discourse: Textual analysis for social research. London: Routledge.
Fairclough, N. (2010) Critical Discourse Analysis: The critical study of language. London: Routledge, 2nd Edition.
Fairclough, N. (2014). Language and power. London: Longman, 3rd Edition.
Fairclough, I. and Fairclough, N. (2012). Political Discourse Analysis: A method for advanced students. London: Routledge.
Fairclough, N. and Wodak, R. (1997). Critical Discourse Analysis. In T.A. Van Dijk (ed), Discourse Studies: A multidisciplinary introduction, Vol. 2 (pp. 258-284). London: Sage.
Forgacs, D. (1988). A Gramsci reader. London: Lawrence & Wishart.
Gramsci, A. (1971). Selections from the prison notebooks (ed. and transl.: Q. Hoare and G. Nowell Smith). London: Lawrence & Wishart.
Halliday, M.A.K. (1973). Explorations in the functions of language. London: Edward Arnold.
Halliday, M.A.K. (1978). Language as social semiotic. London: Edward Arnold.
Halliday, M.A.K. (1998). Things and relations: regrammaticising experience as technical knowledge. In J.R. Martin and R. Veel (eds), Reading science critical and functional perspectives on discourses of science (pp. 185-235). London, New York, NY: Routledge.
Halliday, M.A.K. and Hasan R. (1985) Language, context and text: Aspect of language in a social semiotic perspective. Oxford: Oxford University Press.
Halliday, M.A.K. and Matthiessen, Ch.M.I.M. (2004). An introduction to functional grammar, London: Edward Arnold, 3rd Edition.
Jessop, B. (2002). The future of the capitalist state. Cambridge: Polity Press.
Jessop, B. (2008). State power. Cambridge: Polity Press.
Jessop, B. (2013). Recovered imaginaries, imagined recoveries: A cultural political economy of crisis construals and crisis-management in the North Atlantic Financial Crisis [precopy-edited version]. In M. Benner (ed), Before and Beyond the Global Economic Crisis: Economics, Politics and Settlement. (pp. 1–24). Cheltenham: Edward Elgar. Available at http://speri.dept.shef.ac.uk/wp-content/uploads/2012/07.
Kitis, E. D. (2013). The 2008 urban riots in Greece: Differential representations of a police shooting incident. In A. De Rycker and Z. Mohd Don (eds), Discourse & crisis: Critical perspectives DAPSAC 52 (pp. 323-362). Amsterdam/Philadelphia: John Benjamins.
Kress, G. and Hodge, R. (1979). Language as ideology. London: Routledge and Kogan Paul.
Laclau, E. and Mouffe, C. (1985). Hegemony and socialist strategy. London: Verso.
Pappas, T. and Aslanidis, P. (2012). Evolving Greek Politics amidst the Crisis: Destination Unknown. IEMed Mediterranean Yearbook 2012: 153-156. Available online at: http://www.iemed.org/observatori-en/arees-danalisi/arxius-adjunts/anuari/med.2012/pappas_aslanidis_en.pdf
Reisigl, and Wodak, R. (2001). Discourse and discrimination: Rhetorics of racism and antisemitism. London: Routledge.
Renkema, J. (2003). Discourse Studies: An introductory textbook. Amsterdam: Benjamins Publishing Company.
Rori, L. (2016). The 2015 Greek parliamentary elections: from great expectations to no expectations. West European Politics, pp. 1-21.
Serafis, D. and Herman, T. (2017). Media discourse and pathos: sketching a critical and integrationist approach – Greek and French headlines before the Greek Referendum of 2015. Social Semiotics. Doi: 10.1080/10350330.2017.1291139
Stamou, A. (2001). The representation of non-protesters in a student and teacher protest: a Critical Discourse Analysis of news reporting in a Greek newspaper. Discourse & Society, (12) 5, pp. 653-680.
Young, L. and Harrison, C. (eds) 2004. Systemic functional linguistics and critical discourse analysis: Studies in social change. London, New York: Continuum.
Van Dijk, T.A. (2002). Political discourse and political cognition. In P.A. Chilton and Ch. Schäffner (eds), Politics as text and talk. Analytical approaches to political discourse (pp. 204-236). Amsterdam: Benjamins.
Van Dijk, T.A. (2006). Ideology and discourse analysis. Journal of Political Ideologies 11 (2), pp. 115-140.
Van Dijk, T.Α. (2008). Discourse and power. New York: Palgrave Macmillan.
Van Leeuwen, T. (2008). Discourse and practice. New York: Oxford University Press.
Wodak, R. (2009). The discourse of politics in action: Politics as usual. Basingstoke: Palgrave MacMillan.
Wodak, R. and Angouri J. (2014). From Grexit to Grecovery: Euro/crisis discourses. Discourse & Society 25 (4), pp. 417-423.
Wodak, R. and Boukala, S. (2015). European identities and the revival of nationalism in the European Union. Journal of Language and Politics, 14 (1), pp. 87-109.
Wodak, R. and Krzyzanowski, M. (eds) (2008). Qualitative discourse analysis in the social sciences. New York: Palgrave MacMillan.
Wodak, R. and Meyer, M. (2001). Methods of critical discourse analysis. London, Thousand Oaks, New Delhi: Sage Publications.
Wodak, R. and Reisigl, M. (2009). The Discourse-Historical Approach (DHA). In R. Wodak, and M. Meyer (eds.) Methods of critical discourse analysis. London: Sage, 87-121, 2nd edition. Oaks, New Delhi: Sage Publications Ltd.