Σωματικές εμπειρίες, εικόνα σώματος και κοινωνική ταυτότητα ατόμων με τυφλότητα: ποιοτική μελέτη στην Ελλάδα

PDF
Δημοσιευμένα: Jul 17, 2018
DOI: https://doi.org/10.12681/grsr.17958
Λέξεις-κλειδιά:
αναπηρία τυφλότητα εικόνα σώματος κοινωνική ταυτότητα ποιοτική έρευνα
Λίνα Κούτρα
Κωνσταντίνος Τόγκας
https://orcid.org/0000-0003-2001-4998
Γεώργιος Αλεξιάς
Πάντειο Πανεπιστήμιο
https://orcid.org/0000-0001-9177-9176
Μάνος Σαββάκης
Πανεπιστήμιο Αιγαίου
https://orcid.org/0000-0001-5724-3984
Ιφιγένεια Στρατοπούλου
Περίληψη

Μολονότι η τύφλωση αποτελεί συχνή μορφή αναπηρίας, οι σωματικές εμπειρίες, η εικόνα σώματος και η κοινωνική ταυτότητα των τυφλών δεν έχουν ερευνηθεί εκτεταμένα. Πραγματοποιήθηκε ποιοτική έρευνα με συνεντεύξεις σε επτά τυφλούς και τα αποτελέσματα έδειξαν ότι η αίσθηση ταυτότητάς τους είναι ισχυρά δομημένη, χωρίς στιγματισμό και χωρίς προβλήματα στην κοινωνικοποίησή τους. Οι τυφλοί αρνούνται τη διαφορετική αντιμετώπιση και βασίζονται στις αισθήσεις τους μόνο για την καθημερινή επιβίωση. Οι σωματικές εμπειρίες είναι βασικές για την  αναγνώριση του περιβάλλοντός τους και η εξωτερική εμφάνιση αποτελεί συστατικό στοιχείο της εικόνας εαυτού. Τα άτομα με προβλήματα όρασης δεν εμφανίζουν αβεβαιότητα και δυσαρέσκεια για το σώμα τους και δεν έχουν προβλήματα με την ανάπτυξη και διατήρηση της θετικής εικόνας του σώματος. Τα αποτελέσματα μπορούν να χρησιμοποιηθούν για την πληρέστερη ψυχοκοινωνική φροντίδα τους.

Λεπτομέρειες άρθρου
  • Ενότητα
  • Άρθρα
Creative Commons License

Αυτή η εργασία είναι αδειοδοτημένη υπό το CC Αναφορά Δημιουργού – Μη Εμπορική Χρήση 4.0.

Οι συγγραφείς των άρθρων που δημοσιεύονται στην Επιθεώρηση Κοινωνικών Ερευνών διατηρούν τα δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας επί των άρθρων τους, δίνοντας στο περιοδικό το δικαίωμα της πρώτης δημοσίευσης. Άρθρα που δημοσιεύονται στην Επιθεώρηση Κοινωνικών Ερευνών διατίθενται με άδεια  Creative Commons 4.0 και σύμφωνα με την άδεια μπορούν να χρησιμοποιούνται ελεύθερα, με αναφορά στο/στη συγγραφέα και στην πρώτη δημοσίευση για μη κερδοσκοπικούς σκοπούς.

Το Εθνικό Κέντρο Κοινωνικών Ερευνών διατηρεί το δικαίωμα να δημοσιεύει, να αναπαραγάγει, να παρουσιάζει στο κοινό, να διανέμει και χρησιμοποιεί άρθρα που δημοσιεύονται στην Επιθεώρηση Κοινωνικών Ερευνών σε οποιοδήποτε μέσο και μορφή είτε μεμονωμένα είτε ως μέρη συλλογικών έργων, για όλο τον χρόνο διάρκειας προστασίας της πνευματικής ιδιοκτησίας και για όλες τις χώρες του κόσμου. Αυτό περιλαμβάνει ενδεικτικά και όχι αποκλειστικά το δικαίωμα δημοσίευσης των άρθρων σε τεύχη της Επιθεώρησης Κοινωνικών Ερευνών, αναπαραγωγής και διανομής μεμονωμένων αντιγράφων των άρθρων, αναπαραγωγής ολόκληρων των άρθρων σε άλλη έκδοση του Εθνικού Κέντρου Κοινωνικών Ερευνών, καθώς και αναπαραγωγής και διανομής των άρθρων ή περίληψης αυτών με χρήση πληροφορικού συστήματος αποθετηρίου.

Λήψεις
Τα δεδομένα λήψης δεν είναι ακόμη διαθέσιμα.
Βιογραφικά Συγγραφέων
Λίνα Κούτρα
Psychologist
Κωνσταντίνος Τόγκας
Social worker-Psychologist, Μ.sc., M.sc., Ph.D
Γεώργιος Αλεξιάς, Πάντειο Πανεπιστήμιο
Καθηγητής, Τμήμα Ψυχολογίας, Πάντειο Πανεπιστήμιο
Μάνος Σαββάκης, Πανεπιστήμιο Αιγαίου
Επίκουρος καθηγητής, τμήμα Κοινωνιολογίας, Πανεπιστήμιο Αιγαίου
Ιφιγένεια Στρατοπούλου
Psychologist
Αναφορές
Sperl, B. (2001). Ανάπτυξη Υπηρεσιών Βιβλιοθήκης προς τα άτομα με προβλήματα όρασης: οδηγός για ελληνικές βιβλιοθήκες Πρόγραμμα Leonardo da Vinci. Έργο ACCELERATE, Εγχειρίδιο Εκπαίδευσης Εκπαιδευτών.
Ν. 958/1979. Περί αντικαταστάσεως των άρθρων 1,2 και 5 του Ν. 1904/1951 «περί προστασίας και αποκαταστάσεως των τυφλών. (ΦΕΚ 191, Τεύχος A, 23-08-1979).
Στυλπνόπουλος, Θ. (2012). Τύφλωση και φυσική δραστηριότητα. Διπλωματική Εργασία. Τμήμα Επιστήμης Φυσικής Αγωγής και Αθλητισμού. Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης. Θεσσαλονίκη.
Alexias, G., and Dimitropoulou, E. (2011). The body as a tool: professional classical ballet dancers’ embodiment. Research in Dance Education, 12 (2), 87-104. http://dx.doi.org/10.1080/14647893.2011.575221.
Alexias, G., Savvakis, M., and Tzanakis, M. (2015). Breast cancer in contemporary Greece: Economic dimensions and socio-psychological effects. International Journal of Latest Trends in Finance and Economic Sciences, 5 (3), 933-940.
Altabe, M., and Thompson, J. K. (1996). Body image: A cognitive self-schema construct? Cognitive Therapy and Research, 20 (2), 171-193. https://doi.org/10.1007/ BF02228033.
Anderson, A.E. and DiDomenico, L. (1992). Diet vs. shape content of popular male and female magazines: a dose-response relationship to the incidence of eating disorders? International journal of eating disorders, 11, pp. 283-287.
Ashikali, E., and Dittmar, H. (2010). Body image and restrained eating in blind and sighted women: A preliminary study. Body Image, 7 (2), pp. 172-175. doi: 10.1016/j.bodyim.2010.01.002.
Bailey, K.A., Cline, L.E. and Gammage, K.L. (2016). Exploring the complexities of body image experiences in middle age and older adult women within an exercise context: The simultaneous existence of negative and positive body images. Body Image, 17, 88–99. doi: 10.1016/j.bodyim.2016.02.007.
Baker, D., Sivyer, R., and Towell, T. (1998). Body image dissatisfaction and eating attitudes in visually impaired women. International Journal of Eating Disorders, 24 (3), 319-322.
Banfield, S., and McCabe, M. (2002). An evaluation of the construct of body image. Adolescence, 37 (146), pp. 373-393.
Bullington, J. and Karlsson, G. (1997). Body Experiences of Persons Who Are Congenitally Blind: A Phenomenological-Psychological Study. Journal of Visual Impairment and Blindness, 91 (2), pp. 151-162.
Cash, T. F., and Pruzinsky, T. (2002). Future challenges for body image theory, research and clinical practice. In T. F. Cash and T. Pruzinsky (eds). Body images: A handbook of theory, research, and clinical practice (pp. 509-516). New York, The Guilford Press.
Cash, T. F., and Smolak, L. (2011). Understanding body images: Historical and contemporary perspectives. In T. F. Cash and L. Smolak (eds). Body images: A handbook of science, practice, and prevention (pp. 3-11). New York, New York, The Guilford Press.
Cash, T.F., and Green, GK. (1986). Body weight and body image among college women: perception, cognition and affect. Journal of personality assessment, 50, pp. 290-301. doi: 10.1207/s15327752jpa5002_15.
Cash, T.F., Morrow, J.A., Hrabosky, J.I., and Perry, AA. (2004). How has body image changed? A cross-sectional investigation of college women and men from 1983 to 2001. Journal of Consulting and Clinical Psychology, 72 (6), pp. 1081-9. doi: 10.1037/0022-006X.72.6.1081.
Fitzgerald R.G., Ebert J.N., and Chambers, M. (1987). Reactions to blindness: A four-year follow-up study. Percept Mot Skills, 64, pp. 363-378. doi: 10.2466/pms.1987.64.2.363
Garner, D.M., Garfinkel, P.E., Rockert, W, and Olmsted, M.P. (1987). A prospective study of eating disturbances in the ballet. Psychotherapy and Psychosomatics, 48, pp. 170 175.
Gold, J. (1980). An introduction to behavioral Geography. Oxford: Oxford University Press.
Grogan, S. (1999). Body image. Understanding body dissatisfaction in men , women and children. London and New York, Routledge.
McFarlane, A. (1989). Blindness and anorexia nervosa. Can J Psychiatry, 34 (5), pp. 431-433.
Morrison, T. G., Kalin, R., and Morrison, M. A. (2004) Body image evaluation and investment among adolescents: A test of sociocultural and social comparison theories. Adolescence, 39, pp. 571-592.
Nili Kaplan-Myrth (2010). Alice without a looking glass: Blind people and body image. Anthropology and Medicine, 7 (3), pp. 277-299.
Nissen, K. R., Sjølie, A. K., Jensen, H., Borch-Johnsen, K., and Rosenberg, T. (2003). The prevalence and incidence of visual impairment in people of age 20–59 years in industrialized countries: A review. Ophthalmic Epidemiology, 10 (4), pp. 279-291.
Rake, S.M. , and Reid, W.H. (1982). Psychologic management of loss of vision. Can J Ophthalmol, 17, pp. 178-80.
Savvakis, M., Alexias, G., and Tzanakis, M., (2015a). Biographic strategies of Greek women with breast cancer: From the “injured” to the “contributing” body. The Journal of Sociology and Social Work, 3 (1), pp. 90-97.
Savvakis, Μ., Alexias, G., and Stratopoulou, I. (2015b). +HIV/AIDS, stigma and coping strategies: A qualitative study regarding contemporary Greece. International Journal of Recent Scientific Research, 6 (10), pp. 6807-6811.
Schilder, P. (2013). The image and appearance of the human body. Oxford: Kegan Paul.
Schinazi, V.R. (2007). Psychosocial implication of blindness and low vision. Centre for advanced Spatial Analysis. Working Paper Series 114. London, University College London.
Sheppard, L., Eiser, C., and Kingston, J. (2005). Mothers’ perceptions of children’s quality of life following early diagnosis and treatment for retinoblastoma. Child: Care, Health and Development, 31, pp. 137–142. doi: 10.1111/j.1365-2214.2005.00498.x
Stevens, G. A., White, R. A., Flaxman, S. R., Price, H., Jonas, J. B., Keeffe, J., Leasher, J, Naidoo, K., Pesudovs, K., Resnikoff, S., Taylor, H., and Bourne, R. R. (2013). Global prevalence of vision impairment and blindness. Ophthalmology, 120 (12), pp. 2377-2384. doi: 10.1016/j.ophtha.2013.05.025.
Stice, E., Nemeroff, C. and Shaw, H.E. (1996). Test of the dual pathway model of bulimia nervosa: evidence of dietary restraint and affect regulation mechanism. Journal of social and clinical psychology, 15, pp. 340-363. https: //doi.org/10.1521 /jscp.1996.15.3.340.
The International Agency for the Prevention of Blindness (2015). Retrieved 2-5-2015 from http://atlas.iapb.org/gvd-maps/#AllAges
Thompson, J. K., Heinberg, L. J., Altabe, M., and Tantleff-Dunn, S. (1999). Exacting beauty: Theory, assessment, and treatment of body image disturbance. Washington: American Psychological Association.
Tunde-Ayinmode, M.F., Akande, T.M., Ademola-Popoola, D.S. (2011). Psychological and social adjustment to blindness: understanding from two groups of blind people in Ilorin, Nigeria. Ann Afr Med,10 (2), pp. 155-164. doi: 10.4103/1596-3519.82073.
Tylka, T. L. (2011). Positive psychology perspectives on body image. In T. F. Cash and L. Smolak (Eds.). Body image: A handbook of science, practice and prevention (2nd ed.), pp. 56-64. New York: Guilford Press.
Webster, A. and Roe, J. (1998). Children with Visual Impairments: Social Interaction, Language and Learning. London: Routledge.
Wolffe, K. E. (2000). Growth and development in middle childhood and adolescence. In A. J. Koenig and M. C. Holbrook (Eds.). Foundations of Education, 1, pp. 135-156. New York: AFB Press.
World Health Organization (2014). Magnitude and causes of visual impairment. Retrieved 2-12-2014 from http://www.who.int/blindness/AP2014_19_English. pdf?ua=1
World Health Organization-WHO (1997). Strategies for the prevention of blindness in National programmes. A primary health care approach. (2 nd ed). Geneva: WHO. Retrieved 2-7-2014 from: http://apps.who.int/iris/bitstream/10665/41887/1/ 9241544929. pdf
Τα περισσότερο διαβασμένα άρθρα του ίδιου συγγραφέα(s)