Οι αστικοί υπαίθριοι χώροι ως κοινά: H περίπτωση του αυτοδιαχειριζόμενου πάρκου Ναυαρίνου

PDF
Δημοσιευμένα: Sep 24, 2020
DOI: https://doi.org/10.12681/grsr.24825
Λέξεις-κλειδιά:
κοινά Κοινωνικό-Οικολογικό Σύστημα (SES) Πάρκο Ναυaρίνου
Paschalis A. Arvanitidis
Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας
https://orcid.org/0000-0003-3799-4101
George Papagiannitsis
Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας
https://orcid.org/0000-0002-2683-5773
Περίληψη

Η διαμόρφωση κοινών στους κενούς, ανοιχτούς, αστικούς χώρους αποτελεί μια καινοτόμο λύση για τη βιώσιμη διαχείρισή τους και την αντιμετώπιση των περιβαλλοντικών, οικονομικών και κοινωνικών προκλήσεων που αντιμετωπίζουν οι πόλεις. Η εργασία εστιάζει στο αυτοδιαχειριζόμενο πάρκο Ναυαρίνου για να συζητήσει το ζήτημα, να αποτιμήσει την εμπειρία του και να προτείνει ενδεχόμενες πολιτικές για επιτυχείς τέτοιες δράσεις. Ειδικότερα υιοθετεί το μεθοδολογικό πλαίσιο SES της Οστρομικής προσέγγισης για να σκιαγραφήσει το Πάρκο ως κοινό και να αναλύσει τα στοιχεία του. Συμπεραίνεται ότι το Πάρκο διαμορφώνει έναν λειτουργικό και αξιόπιστο θεσμό και, ως εκ τούτου, ενδεδειγμένη παρέμβαση αποτελεί η αναγνώριση των συλλογικών δικαιωμάτων και πρακτικών και η διαμόρφωση ενός θεσμικού πλαισίου που να επιτρέπει τέτοια εγχειρήματα να ευδοκιμήσουν.

Λεπτομέρειες άρθρου
  • Ενότητα
  • Άρθρα
Creative Commons License

Αυτή η εργασία είναι αδειοδοτημένη υπό το CC Αναφορά Δημιουργού – Μη Εμπορική Χρήση 4.0.

Οι συγγραφείς των άρθρων που δημοσιεύονται στην Επιθεώρηση Κοινωνικών Ερευνών διατηρούν τα δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας επί των άρθρων τους, δίνοντας στο περιοδικό το δικαίωμα της πρώτης δημοσίευσης. Άρθρα που δημοσιεύονται στην Επιθεώρηση Κοινωνικών Ερευνών διατίθενται με άδεια  Creative Commons 4.0 και σύμφωνα με την άδεια μπορούν να χρησιμοποιούνται ελεύθερα, με αναφορά στο/στη συγγραφέα και στην πρώτη δημοσίευση για μη κερδοσκοπικούς σκοπούς.

Το Εθνικό Κέντρο Κοινωνικών Ερευνών διατηρεί το δικαίωμα να δημοσιεύει, να αναπαραγάγει, να παρουσιάζει στο κοινό, να διανέμει και χρησιμοποιεί άρθρα που δημοσιεύονται στην Επιθεώρηση Κοινωνικών Ερευνών σε οποιοδήποτε μέσο και μορφή είτε μεμονωμένα είτε ως μέρη συλλογικών έργων, για όλο τον χρόνο διάρκειας προστασίας της πνευματικής ιδιοκτησίας και για όλες τις χώρες του κόσμου. Αυτό περιλαμβάνει ενδεικτικά και όχι αποκλειστικά το δικαίωμα δημοσίευσης των άρθρων σε τεύχη της Επιθεώρησης Κοινωνικών Ερευνών, αναπαραγωγής και διανομής μεμονωμένων αντιγράφων των άρθρων, αναπαραγωγής ολόκληρων των άρθρων σε άλλη έκδοση του Εθνικού Κέντρου Κοινωνικών Ερευνών, καθώς και αναπαραγωγής και διανομής των άρθρων ή περίληψης αυτών με χρήση πληροφορικού συστήματος αποθετηρίου.

Λήψεις
Τα δεδομένα λήψης δεν είναι ακόμη διαθέσιμα.
Βιογραφικά Συγγραφέων
Paschalis A. Arvanitidis, Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας
Αναπληρωτής Καθηγητής, Τμήμα Οικονομικών Επιστημών, Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας
George Papagiannitsis, Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας
Υποψήφιος Διδάκτωρ, Τμήμα Οικονομικών Επιστημών, Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας
Αναφορές
Αρβανιτίδης, Π. (2017). Τα κοινά ως θεσμός διαχείρισης των κοινών πόρων: η συμβολή της Έλινορ Όστρομ. Πρόταση, 2 (11), σελ. 280-282.
Αρβανιτίδης, Π. και Νασιώκα, Φ. (2015). Οι χώροι αστικού πρασίνου ως «κοινοί πόροι». Στο A. Αρβανίτης, Π. Λαφαζάνη, Σ. Μπάσμπας, M. Παπαδοπούλου, I. Παρασχάκης και Δ. Ρωσσικόπουλος (επιμ.), Χαρτογραφίες νου, ψυχής και γνώσης (σελ. 662-680). Θεσσαλονίκη: Εκδόσεις Ζήτη.
Αφουξενίδης, A. και Γαρδίκη, M. (2015). Χαρτογραφώντας την κοινωνία πολιτών στην Ελλάδα σήμερα: προβλήματα και προοπτικές. Επιθεώρηση Κοινωνικών Ερευνών, 143 (B), σελ. 33-53.
Καβουλάκος, Κ.Ι. και Γριτζάς, Γ. (2015). Εναλλακτικοί οικονομικοί και πολιτικοί χώροι. Κοινωνικά κινήματα και χωρική ανάπτυξη. Ζωγράφου: ΣΕΑΒ.
Μαυρής, Γ. (2016). Άνοδος και Πτώση. Η εκλογική επιρροή του ΣΥΡΙΖΑ πριν και μετά το Δημοψήφισμα της 5ης Ιουλίου 2015. Τετράδια, 66-67, σελ. 93-104.
Παπακώστα, Κ. (2019, Απρίλιος 14). «Μονμάρτη» της Αθήνας τα Εξάρχεια - Κέντρο τέχνης και πολιτισμού, iefimerida. https://www.iefimerida.gr/ellada/katerina-papakostamonmarti-tis-athinas-ta-exarheia [πρόσβαση 10 Σεπτεμβρίου 2019]
Πρωτοβουλία Πάρκου Ναυαρίνου (2018). Το πάρκινγκ τους, το πάρκο μας. https://parkingparko.espivblogs.net
Σερντεδάκις, Ν. και Τομπάζος, Σ. (επιμ.) (2018). Όψεις της ελληνικής κρίσης. Συγκρουσιακός κύκλος διαμαρτυρίας και θεσμικές εκβάσεις. Αθήνα: Gutenberg.
Lefebvre, H. (1968/1977). Το δικαίωμα στην πόλη (μτφρ.: Π. Τουρνικιώτης, Κ. Λωράν). Αθήνα: Εκδόσεις Παπαζήση.
Aggarwal, R.M. and Haglund, L. (2019). Advancing water sustainability in megacities: Comparative Study of São Paulo and Delhi using a social-ecological system framework. Sustainability, 11 (19), 5314, https://doi.org/10.3390/su11195314
Aguilera, S.E. (2018). Measuring squid fishery governance efficacy: A social-ecological system analysis. International Journal of the Commons, 12 (2), pp. 21-57.
Anthopoulou, T., Nikolaidou, S., Partalidou, M. and Petrou, M. (2017). The emergence of municipal allotment Gardens in Greece in times of crisis. Governance challenges for New Urban gardening practices. In C. Soulard, C. Perrin and E. Valette (Eds.), Toward sustainable relations between agriculture and the City. Cham: Springer, pp. 181-199.
Arvanitidis P. (2017). The concept and determinants of civic engagement. Human Affairs, 27 (3), pp. 252-272.
Arvanitidis, P. (2014). The economics of urban property markets: An institutional economics analysis. London: Routledge.
Arvanitidis, P. and Nasioka, F. (2017). Urban open greenspace as a commons, an exploratory case study in Greece. The Public Sector, 43 (1), pp. 19-32.
Arvanitidis, P., Lanenis, K., Petrakos, G. and Psycharis, Y. (2009). Economic aspects of urban green space: a survey of perceptions and attitudes. Environmental Technology and Management, 11, pp. 143-168.
Badiou, A. (2012). The rebirth of history. London: Verso.
Baka, A. and Garyfallou, A. (2011). Collective identity and empowerment in the December 2008 Protests in Greece: A socio-psychological Approach. Journal of Critical Studies in Business & Society, 2 (1/2), pp. 30-50
Barthel, S., Folke, C. and Colding, J. (2010). Social-ecological memory in urban gardens - Retaining the capacity for management of ecosystem services. Global Environmental Change, 20 (2), pp. 255-265.
Bodirsky, K. (2017). Between equal rights force decides? Contested place-making and the right to the city. City, 21 (5), pp. 672-681.
Bollier, D. (2015). Bologna, a laboratory for urban commoning, David Bollier. News and perspectives on the commons. Retrieved November 20, 2018 from http://www.bollier.org/blog/bologna-laboratory-urban-commoning
Caffentzis, G. (2010). The future of ‘the commons’: Neoliberalism’s ‘plan B’ or the original disaccumulation of capital?. New Formations, 69 (69), pp. 23-41.
Caffentzis, G. and Federici, S. (2014). Commons against and beyond capitalism. Community Development Journal, 49 (suppl_1), pp. i92-i105.
Charalampopoulos, I., Tsiros, I., Chronopoulou-Sereli, A. and Matzarakis, A. (2013). Analysis of thermal bioclimate in various urban configurations in Athens, Greece. Urban Ecosystems, 16 (2), pp. 217-233.
Chatzidakis, A. (2013). Commodity fights in post-2008 Athens: Zapatistas Coffee, Kropotkinian Drinks and Fascist Rice. Ephemera, 13, pp. 459-468.
Colding, J. and Barthel, S. (2013). The potential of ‘Urban Green Commons’ in the resilience building of cities. Ecological Economics, 86, pp. 156-166.
Colding, J. and Barthel, S. (2019). Exploring the social-ecological systems discourse 20 years later. Ecology and Society, 24 (1), doi:10.2307/26796920
Colding, J., Barthel, S., Bendt, P., Snep, R., van der Knaap, W. and Ernstson, H. (2013). Urban green commons: Insights on urban common property systems. Global Environmental Change, 23 (5), pp. 1039-1051.
Cox, M. (2014). Applying a social-ecological system framework to the study of the Taos Valley irrigation system. Human Ecology, 42 (2), pp. 311-324.
Daskalaki, M. (2018). Alternative organizing in times of crisis: Resistance assemblages and socio-spatial solidarity. European Urban and Regional Studies, 25 (2), pp. 155-170.
Davy, B. (2018). After form. The credibility thesis meets property theory. Land Use Policy, 79, pp. 854-862.
De Angelis, M. (2012). Crises, movements and commons. Borderlands, 11 (2), pp. 1-22.
De Angelis, M. (2014). Social revolution and the commons. South Atlantic Quarterly, 113 (2), pp. 299-311.
De Angelis, M. and Harvie D. (2014). The commons. In M. Parker, G. Cheney, V. Fournier and C. Land (Eds.), The Routledge companion to alternative organization. Abingdon, Oxon, and New York, NY: Routledge, pp. 280-293
Delli Carpini, M.X., Cook, F.L. and Jacobs, L.R. (2004). Public deliberation, discursive participation, and citizen engagement. Annual Review of Political Science, 7 (1), pp. 315-344.
Demsetz H. (1967). Toward a theory of property rights. The American Economic Review, 57 (2), Papers and Proceedings of the Seventy-ninth Annual Meeting of the American Economic Association. (May, 1967), pp. 347-359.
Dressel, S., Ericsson, G. and Sandström, C. (2018). Mapping social-ecological systems to understand the challenges underlying wildlife management. Environmental Science & Policy, 84, pp. 105-112.
Economides, S. and Monastiriotis, V. (Eds.) (2009). The return of street politics?: essays on the December riots in Greece. The Hellenic Observatory, The London School of Economics and Political Science, London.
Flynn, C.D. and Davidson, C.I. (2016). Adapting the social-ecological system framework for urban stormwater management: the case of green infrastructure adoption. Ecology and Society, 21 (4), 19, https://doi.org/10.5751/ES-08756-210419
Frezouli, E. (2016). Self-organized Park Navarinou and Zoodochou Pigis str., Greece. Environmental Justice Atlas. Retrieved November 10, 2018 from https://ejatlas.org/conflict/self-organised-park-navarinou-and-zoodochou-pigis-str
GreenΚeys (2008). Urban green as a key for sustainable cities. European Union and German Federal Ministry of Transport, Building and Urban Affairs. Berlin.
Habermas, J. (1989). The structural transformation of the public sphere: An inquiry into a category of bourgeois society. Cambridge, MA: MIT Press.
Hampton, K.N. and Gupta, N. (2008). Community and social interaction in the wireless city: wi-fi use in public and semi-public spaces. New Media & Society, 10 (6), pp. 831-850.
Hampton, K.N., Goulet, L.S. and Albanesius, G. (2015). Change in the social life of urban public spaces: The rise of mobile phones and women, and the decline of aloneness over 30 years. Urban Studies, 52 (8), pp. 1489-1504.
Hampton, K.N., Livio, O. and Sessions Goulet, L. (2010). The social life of wireless urban spaces: Internet use, social networks, and the public realm. Journal of Communication, 60 (4), pp.701-722.
Hardin, G. (1968). The tragedy of the commons. Science, 162, pp. 1243-1248.
Hardt, M. and Negri, A. (2000). Empire. Cambridge, MA: Harvard University Press.
Hardt, M. and Negri, A. (2004). Multitude: war and democracy in the Age of the Empire. New York: Penguin Press.
Hardt, M. and Negri, A. (2009). Commonwealth. Cambridge, MA: Harvard University Press.
Harvey, D. (2006). The political economy of public space. In S. Low and N. Smith (Eds.), The politics of public space (pp. 17-34). New York: Routledge.
Harvey, D. (2008). The right to the city. New Left Review, 53, pp. 23-40.
Harvey, D. (2011). The future of the commons. Radical History Review, 109, pp. 101-107.
Harvey, D. (2012). Rebel cities: From the right to the city to the urban revolution. London: Verso.
Harvey, D. (2014). Seventeen contradictions and the end of capitalism. New York: Oxford University Press.
Herrero-Jáuregui, C., Arnaiz-Schmitz, C., Reyes, M.F., Telesnicki, M., Agramonte, I., Easdale, M.H., Schmitz, M.F., Aguiar, M., Gómez-Sal, A. and Montes, C. (2018). What do we talk about when we talk about Social-Ecological Systems? A Literature Review. Sustainability, 10 (8), 2950, https://doi.org/10.3390/su10082950
Hinkel, J., Cox, M.E. Schlüter, M., Binder, C.R. and Falk, T. (2015). A diagnostic procedure for applying the social-ecological systems framework in diverse cases. Ecology and Society, 20 (1), pp. 213-225.
Ho, P. (2018). Institutional function versus form: The evolutionary credibility of land, housing and natural resources. Land Use Policy, 75, pp. 642-650.
Holloway, J. (2010). Crack Capitalism. London: Pluto Press.
Huron, A. (2015). Working with Strangers in Saturated Space: Reclaiming and Maintaining the Urban Commons. Antipode, 47 (4), pp. 963-979.
Iaione, C. (2016). The CO-City: Sharing, collaborating, cooperating, and commoning in the city. American Journal of Economics and Sociology, 75 (2), pp. 415-455.
Jacobs, J. (1961). The death and life of great American cities. New York: Random House.
Karamichas, J. (2009). The December 2008 riots in Greece. Social Movement Studies, 8(3), pp. 289-293
Keeler, B.L., Hamel, P., McPhearson, T. Hamann, M.H. Donahue, M.L., Prado, M.K.A. and Arkema K.K. (2019). Social-ecological and technological factors moderate the value of urban nature. Nature Sustainability, 2 (1), pp. 29-38.
Kotronaki, L. and Christou, S. (2019). (De-)Politicization trajectories in an anti-austerity contentious cycle. Social clinics-pharmacies solidarity structures in Greece. Partecipazione e Conflitto, 12 (2), pp. 325-352.
Kousis, M. and Paschou, M. (2017). Alternative forms of resilience: A typology of approaches for the study of citizen collective responses in hard economic times. Partecipazione e Conflitto, 10 (1), pp. 136-168.
Koutrolikou, P. (2016). Governmentalities of urban crises in inner city Athens, Greece. Antipode, 48 (1), pp. 172-192.
Li, T., Dong, Y. and Liu, Z. (2020). A review of social-ecological system resilience: Mechanism, assessment and management. Science of The Total Environment, 723, 138113, https://doi.org/10.1016/j.scitotenv.2020.138113
Libecap, G. (2009). The tragedy of the commons: property rights and markets as solutions to resource and environmental problems. The Australian Journal of Agricultural and Resource Economics, 53, pp. 129-144.
Ling, G.H.T. (2019). A perspective on social-ecological system framework and new institutional economics theories in explaining Public Open Spaces (Pos) governance and quality issues. Journal of Design and Built Environment, 19 (2), pp. 1-13.
Low, S. (2017). Public space and the public sphere: The legacy of Neil Smith. Antipode, 49 (S1), pp. 153-170.
Low, S. M., Taplin, D. and Scheld, S. (2005). Rethinking urban parks: Public space & cultural diversity. Austin, TX: University of Texas Press.
Madanipour, A. (2003). Public and private spaces of the city. London: Routledge.
Marcuse, P. (2014). Reading the right to the city. City, 18 (1), pp. 4-9.
Massey, D. (2005). For space. London: Sage.
McGinnis, M.D. and Ostrom, E. (2014). Social-ecological system framework: initial changes and continuing challenges. Ecology and Society, 19 (2), 30. http://dx.doi.org/10.5751/ES-06387-190230.
Moffatt, S. and Kohler, N. (2008). Conceptualizing the built environment as a social–ecological system. Building Research & Information, 36 (3), pp. 248-268.
Nagendra, H. and Ostrom, E. (2014). Applying the social-ecological system framework to the diagnosis of urban lake commons in Bangalore, India. Ecology and Society, 19 (2), 67. http://dx.doi.org/10.5751/ES-06582-190267
Nyaupane, G.P., Poudel, S. and Timothy, D.J. (2018). Assessing the sustainability of tourism systems: A social-ecological approach. Tourism Review International, 22 (1), pp. 49-66.
Ostrom, E. (1990). Governing the Commons: the evolution of institutions for collective action. New York: Cambridge University Press.
Ostrom, E. (1992). Community and the endogenous solution of commons problems. Journal of Theoretical Politics, 4 (3), pp. 343-351.
Ostrom, E. (1999). Coping with tragedies of the commons. Annual Review of Political Science, 2, pp. 493-535.
Ostrom, E. (2000). Reformulating the commons. Swiss Political Science Review, 6 (1), pp. 29-52.
Ostrom, E. (2007). A diagnostic approach for going beyond panaceas. Proceedings of the National Academy of Sciences of the United States of America, 104 (39), pp. 15181-15187.
Ostrom, E. (2008). The challenge of common-pool resources. Environment: Science and Policy for Sustainable Development, 50 (4), pp. 8-20.
Ostrom, E. (2009). A general framework for analyzing sustainability of social-ecological systems. Science, 325, pp. 419-422.
Ostrom, E. (2010). Analyzing collective action. Agricultural Economics, 41(S1), pp. 155-166.
Papageorgiou, M. (2017). Spatial planning in transition in Greece: a critical overview. European Planning Studies, 25 (10), pp. 1818-1833.
Partalidou, M. and Anthopoulou, T. (2017). Urban allotment gardens during precarious times: From motives to lived experiences. Sociologia Ruralis, 57 (2), pp. 211-228.
Partelow, S. (2018). A review of the social-ecological systems framework: applications, methods, modifications, and challenges. Ecology and Society, 23 (4), 36. https://doi.org/10.5751/ES-10594-230436
Perrotti, D., Hyde, K. and Otero Peña, D. (2020). Can water systems foster commoning practices? Analysing leverages for self-organization in urban water commons as social–ecological systems. Sustainability Science,15, pp. 781-795.
Politaki, A. (2013, February 11). Greece is facing a humanitarian crisis. The Guardian. Retrieved November 10, 2018 from https://www.theguardian.com/commentisfree/2013/feb/11/greece-humanitarian-crisis-eu
Shah, A. and Garg, A. (2017). Urban commons service generation, delivery, and management: A conceptual framework. Ecological Economics, 135 (C), pp. 280-287.
Skoulika, F., Santamouris, M., Kolokotsa, D. and Boemi, N. (2014). On the thermal characteristics and the mitigation potential of a medium size urban park in Athens, Greece. Landscape and Urban Planning, 123, pp. 73-86.
Stanfield, J.R. (1999). The scope, method, and significance of original institutional economics. Journal of Economic Issues, 33 (2), pp. 231-255.
Stavrides, S. (2016). Common space: The city as commons. London: Zed Books.
Vaiou, D. and Kalandides, A. (2016). Practices of collective action and solidarity: reconfigurations of the public space in crisis-ridden Athens, Greece. Journal of Housing and the Built Environment, 31 (3), pp. 457-470.
Vasilopoulou, S. and Halikiopoulou, D. (2015). Greek politics: economic crisis or crisis of democracy?. World Affairs, 178 (3), pp.13-19.
Vogt, J.M., Watkins, S.L., Mincey, S.K., Patterson, M.S. and Fischer, B.C. (2015). Explaining planted-tree survival and growth in urban neighborhoods: A social–ecological approach to studying recently-planted trees in Indianapolis. Landscape and Urban Planning, 136, pp. 130-143.
Wilber, C.K. and Harrison, R.S. (1978). The methodological basis of institutional economics: Pattern model, storytelling, and holism. Journal of Economic Issues, 12 (1), pp. 61-89.
Wolch, J.R., Byrne, J. and Newell, J.P. (2014). Urban green space, public health, and environmental justice: The challenge of making cities ‘Just Green Enough’. Landscape and Urban Planning, 125, pp. 234-244.