Η φεμινιστική προβληματική της διαθεματικότητας

PDF
Δημοσιευμένα: Ιαν 27, 2021
DOI: https://doi.org/10.12681/grsr.25947
Λέξεις-κλειδιά:
διαθεματικότητα μαύρη φεμινιστική θεωρία φεμινιστική κοινωνιολογία μετααποικιακή κριτική
Alexandra Zavos
Πανεπιστήμιο Αιγαίου
https://orcid.org/0000-0002-7915-5552
Περίληψη

Στο άρθρο αυτό εξετάζεται η φεμινιστική προβληματική της διαθεματικότητας και επισημαίνονται ορισμένα ζητήματα που εγείρονται σε σχέση με τη γενεαλογία, τη χρήση και τη διάδοση του όρου στις σπουδές φύλου και σε συναφή γνωστικά πεδία. Μέσα από μια σύντομη επισκόπηση της σχετικής προβληματικής, εξετάζονται διαφορετικές εννοιολογήσεις της διαθεματικότητας, καθώς και κριτικές που τις συνοδεύουν. Στόχος του άρθρου είναι η ανάδειξη της πλαστικότητας της ορολογίας και της δυναμικής της ανάλογης μεθοδολογίας. Ειδικότερα, εξετάζεται η μαύρη φεμινιστική θεωρία, η φεμινιστική έρευνα της κοινωνικής διαστρωμάτωσης, όπως και η μετααποικιακή κριτική στην πολυπολιτισμικότητα, τρεις περιοχές που συγκροτούν διαφορετικά, συνομιλούντα, ωστόσο, επιστημικά και πολιτικά πεδία διαλόγου.

Λεπτομέρειες άρθρου
  • Ενότητα
  • Άρθρα
Creative Commons License

Αυτή η εργασία είναι αδειοδοτημένη υπό το CC Αναφορά Δημιουργού – Μη Εμπορική Χρήση 4.0.

Οι συγγραφείς των άρθρων που δημοσιεύονται στην Επιθεώρηση Κοινωνικών Ερευνών διατηρούν τα δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας επί των άρθρων τους, δίνοντας στο περιοδικό το δικαίωμα της πρώτης δημοσίευσης. Άρθρα που δημοσιεύονται στην Επιθεώρηση Κοινωνικών Ερευνών διατίθενται με άδεια  Creative Commons 4.0 και σύμφωνα με την άδεια μπορούν να χρησιμοποιούνται ελεύθερα, με αναφορά στο/στη συγγραφέα και στην πρώτη δημοσίευση για μη κερδοσκοπικούς σκοπούς.

Το Εθνικό Κέντρο Κοινωνικών Ερευνών διατηρεί το δικαίωμα να δημοσιεύει, να αναπαραγάγει, να παρουσιάζει στο κοινό, να διανέμει και χρησιμοποιεί άρθρα που δημοσιεύονται στην Επιθεώρηση Κοινωνικών Ερευνών σε οποιοδήποτε μέσο και μορφή είτε μεμονωμένα είτε ως μέρη συλλογικών έργων, για όλο τον χρόνο διάρκειας προστασίας της πνευματικής ιδιοκτησίας και για όλες τις χώρες του κόσμου. Αυτό περιλαμβάνει ενδεικτικά και όχι αποκλειστικά το δικαίωμα δημοσίευσης των άρθρων σε τεύχη της Επιθεώρησης Κοινωνικών Ερευνών, αναπαραγωγής και διανομής μεμονωμένων αντιγράφων των άρθρων, αναπαραγωγής ολόκληρων των άρθρων σε άλλη έκδοση του Εθνικού Κέντρου Κοινωνικών Ερευνών, καθώς και αναπαραγωγής και διανομής των άρθρων ή περίληψης αυτών με χρήση πληροφορικού συστήματος αποθετηρίου.

Λήψεις
Τα δεδομένα λήψης δεν είναι ακόμη διαθέσιμα.
Βιογραφικό Συγγραφέα
Alexandra Zavos, Πανεπιστήμιο Αιγαίου
Ερευνήτρια, Πανεπιστήμιο Αιγαίου
Αναφορές
Αβδελά, Ε., Αρβανιτάκης, Δ., Δελβερούδη, Ε. Α., Ματθιόπουλος, Ε. Δ., Πετμεζάς, Σ., Σακελλαρόπουλος, Τ. (επιμ.) (2017). Φυλετικές θεωρίες στην Ελλάδα: Προσλήψεις και χρήσεις στις επιστήμες, την πολιτική, τη λογοτεχνία και την ιστορία της τέχνης κατά τον 19οο και 20ο αιώνα. Αθήνα: Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης.
Αθανασίου, Α. (2005). Οι λόγοι της «μαντήλας»: Φύλο, σεξουαλικότητα, έθνος και η μεταφορά της «άλλης γυναίκας». Το Βήμα των Κοινωνικών Επιστημών, ΙΑ’ (144), σελ. 91-115.
Αθανασίου, Α. (2006). Φύλο, εξουσία, υποκειμενικότητα μετά το «δεύτερο κύμα». Στο Α. Αθανασίου (επιμ.), Φεμινιστική θεωρία και πολιτισμική κριτική (μτρφ. Π. Μαρκέτου, Μ. Μηλιώρη, Α. Τσεκένης) (σελ. 13-138). Αθήνα: Νήσος.
Αθανασίου, Α. (επιμ.), (2016). Αποδομώντας την αυτοκρατορία: Θεωρία και πολιτική της μετααποικιακής κριτικής (κείμενα: Α. Αθανασίου, Μ. Καραβαντά, Α. Λαλιώτου, Π. Παπαηλία). Αθήνα: Νήσος.
Αμπατζή, Λ. (2008). Προσεγγίζοντας το φαινόμενο του trafficking. Αθήνα: ΕΚΚΕ.
Βαρίκα, Ε. (2005). Με διαφορετικό πρόσωπο: Φύλο, διαφορά, οικουμενικότητα, β’ έκδοση. Αθήνα: Κατάρτι.
Γκολφινόπουλος, Γ. (2007). Έλληνας ποτέ … Αλβανοί και ελληνικός τύπος τη νύχτα της 4ης Σεπτεμβρίου 2004 (επιστημονική επιμέλεια: Α. Χαλκιά). Ιωάννινα: Ισνάφι.
Ζαββού, Α., Καμπούρη, Ε., Στρατηγάκη, Μ. (επιμ.) (2013). Φύλο, μετανάστευση, διαπολιτισμικότητα. Αθήνα: Νήσος.
Ιγγλέση, Χ. (2001). Μέθοδοι και υποκειμενικότητες. Στο Χ. Ιγγλέση (επιμ.), Ο αναστοχασμός στη φεμινιστική έρευνα: Σκιαγράφηση μιας αμφίθυμης σχέσης (σελ. 15-98). Αθήνα: Οδυσσέας.
Καντσά, Β., Μουτάφη, Β., Παπαταξιάρχης, Ε. (επιμ.) (2010). Φύλο και κοινωνικές επιστήμες στη σύγχρονη Ελλάδα, Αθήνα: Αλεξάνδρεια.
Κωνσταντινίδου, Χ. (2007). Φεμινιστικές προσεγγίσεις των μέσων επικοινωνίας. Από τη βεβαιότητα στη θεωρητική και μεθοδολογική αμηχανία. Επιθεώρηση Κοινωνικών Ερευνών, 123, σελ. 79-112.
Μιχαηλίδου, Μ. (2004). Υβριδισμός και υποκειμενικότητα: Η φιγούρα του cyborg και το μεταβιομηχανικό υποκείμενο. Επιθεώρηση Κοινωνικών Ερευνών, 115, σελ. 3-24.
Παπαγεωργίου, Γιώτα (2010). Φύλο και έρευνα. Αθήνα: Gutenberg.
Παπαταξιάρχης, Α., Τοπάλη, Π., Αθανασοπούλου, Α. (2009). Κόσμοι της οικιακής εργασίας: Φύλο, μετανάστευση και πολιτισμικοί μετασχηματισμοί στην Αθήνα του πρώιμου 21ου αιώνα. Αθήνα: Αλεξάνδρεια.
Τσιμπιρίδου, Φ. (επιμ.) (2006). Μουσουλμάνες της Ανατολής (μτφρ.: Κ. Κιτίδη). Αθήνα: Κριτική.
Χαλκιά, Α. (2007). Το άδειο λίκνο της δημοκρατίας: Σεξ, έκτρωση και εθνικισμός στη σύγχρονη Ελλάδα. Αθήνα: Αλεξάνδρεια.
Χαλκιά, Α. (2011). Έμφυλες βιαιότητες. Αθήνα: Αλεξάνδρεια.
Χαντζαρούλα, Π. (2012). Σμιλεύοντας την υποταγή. Αθήνα: Παπαζήσης.
Ξενόγλωσση
Acker, J. (2006). Inequality regimes : Gender, class, and race in organizations. Gender & Society, 20, pp. 441-464.
Ahmed, S. (2004). Declarations of whiteness: The non-performativity of anti-racism. Borderlands, 3 (2), online, http://www.borderlands.net.au/vol3no2_2004/ahmed_declarations.htm.
Anthias, F. and Yuval-Davis, N. (1992). Racialised boundaries: Race, nation, gender, colour and class in the anti-racist struggle. London: Routledge.
Anthias, F. (2012). Transnational mobilities, migration research and intersectionality: Towards a translocational frame. Nordic Journal of Migration Research, 2 (2), pp. 102-110.
Berger, M. T. and Guidroz, K. (Eds) (2009). The intersectional approach: Transforming the academy through race, class & gender. Chapel Hill, NC: University of North Carolina Press.
Bhambra, G. (2014). Connected Sociologies. London and New York: Bloomsbury Academic.
Bilge, S. (2013). Intersectionality undone. Du Bois Review: Social Science Research on Race, 10, pp. 405-424.
Bilge, S. (2014). Whitening intersectionality: Evanescence of race in intersectionality scholarship. In W. D. Hund and A. Lentin (Eds), Racism and Sociology (pp. 175-205). Zürich, Germany: LIT Verlag.
Brah, A. (1996). Cartographies of diaspora: Contesting identities. London: Sage.
Brah, A. and Phoenix, A. (2004). «Ain’t I a woman?» Revisiting intersectionality. Journal of International Women’s Studies, 5 (3), pp. 75-86.
Carastathis, A. (2016). Intersectionality: Origins, contestations, horizons. Lincoln, NE: University of Nebraska Press.
Carbado, D. W. (2013). Colorblind intersectionality. Signs, 38 (4), pp. 811-845.
Cho, S., Crenshaw, K. and McCall, L. (2013). Toward a field of intersectionality studies: Theory, applications, and praxis. Signs, 38 (4), pp. 785-810.
Choo, H. Y. and Ferree, M. M. (2010). Practicing intersectionality in sociological research: A critical analysis of inclusions, interactions and institutions in the study of inequalities. Sociological Theory, 28 (2), pp. 129-149.
Collins, P. H. (1986). Learning from the outsider within: The sociological significance of black feminist thought. Social Problems, 33 (6), pp. 14-32.
Collins, P. H. (2000/1990). Black feminist thought (2nd ed.). New York: Routledge.
Collins, P. H. (2015a). No guarantees: Symposium on Black feminist thought. Ethnic and Racial Studies, 38 (13), pp. 2349-2354.
Collins, P. H. (2015b). Intersectionality’s definitional dilemmas. Annual Review of Sociology, 41 (1), pp. 1-20.
Collins, P. H. (2017). Intersectionality and epistemic injustice. In I. J. Kidd, J. Medina, G. Pohlhaus, Jr (eds), The Routledge Handbook of Epistemic Injustice (pp. 115-124). London and New York: Routledge.
Collins, P. H. (2019). Intersectionality as critical social theory. Durham and London: Duke University Press.
Collins, P. H. and Bilge, S. (2016). Intersectionality: Key concepts. Cambridge: Polity.
Collins, P. H. and Chepp, V. (2013). Intersectionality. In G. Waylen, K. Celis, J. Kantola and S. L. Weldon (Εds), The Oxford handbook of gender and politics (pp. 31-61). New York: Oxford University Press.
Combahee River Collective (1982/1977). A black feminist statement. In G. T. Hull, P. B. Scott and B. Smith (Εds), All the women are white, all the blacks are men, but some of us are brave: Black Women’s Studies (pp. 13-22). New York: The Feminist Press at CUNY.
Connell, R. (2018). Decolonizing sociology. Contemporary Sociology, 47(4), pp. 399-407.
Crenshaw, K. (1989). Demarginalising the intersection of race and sex: A black feminist critique of antidiscrimination doctrine, feminist theory and antiracist politics. University of Chicago Critical Legal Forum, 139, pp. 139-167.
Crenshaw, K. (2001). Mapping the margins: Intersectionality, identity politics, and violence. In K. Crenshaw, N. Gotanda, G. Peller and K. Thomas (Εds), Critical race theory: The key writings that formed the movement (pp. 357-384). New York: The New Press.
Davis, A. (1981). Women, race and class. New York: Random House.
Davis, K. (2008). Intersectionality as buzzword: A sociology of science perspective on what makes a feminist theory successful. Feminist Theory, 9 (1), pp. 67-85.
Davis, K. (2019). Who owns intersectionality? Some reflections on feminist debates on how theories travel. European Journal of Women’s Studies. doi.org/10.1177/1350506819892659
Du Bois, W. E. B. (1903). The souls of black folk. New York: Dover Publications.
Erel, U. (2015). Thinking migrant capitals intersectionally: Using a biographical approach. In L. Ryan, U. Erel and A. D’Angelo (Εds), Migrant capital, networks, identities and strategies (pp. 18-32). Houndmills: Palgrave.
Erel, U., Haritaworn, J., Gutierrez-Rodriguez, E. and Klesse, C. (2010). On the depoliticisation of intersectionality talk: Conceptualising multiple oppressions in critical sexuality studies. In Y. Taylor, S. Hines and M. Casey (Εds), Theorising intersectionality and sexuality (pp. 56-77). New York: Palgrave Macmillan.
Freedman, J. (2019). The uses and abuses of «vulnerability» in EU asylum and refugee protection: protecting women or reducing autonomy? Papeles del CEIC, 1 (3), pp. 1-15.
Go, J. (Εd.) (2013). Postcolonial sociology. Bingley, UK: Emerald Publishing.
Grazanka, P. R. (2014). Intersectionality: A foundations and frontiers reader. Boulder, CO: Westview Press.
Hancock, A-M. (2007). When multiplication doesn’t equal quick addition: Explaining intersectionality as a research paradigm. Perspectives on Politics, 5 (1), pp. 63-79.
Hancock, A-M. (2016). Intersectionality: An intellectual history, Oxford: Oxford University Press.
Haraway, D. J. (1988). Situated knowledges: The science question in feminism as a site of discourse on the privilege of partial perspective. Feminist Studies 14 (3), pp. 575-99.
Harding, S. (1993). Rethinking standpoint epistemology: What is «strong objectivity». In L. Alcoff and E. Potter (Εds), Feminist epistemologies (pp. 49-81). New York: Routledge.
Hooks, B. (1984). Feminist theory: From margin to center. Cambridge, MA: South End.
Jordan-Zachery, J. (2007). Am I a black woman or a woman who is black? A few thoughts on the meaning of intersectionality. Politics & Gender, 3 (2), pp. 254-263.
Lewis, G. (2013). Unsafe travel: experiencing intersectionality and feminist displacements. Signs, 38 (4), pp. 869-892.
Lykke, N. (2011). Intersectional analysis: Black box or useful critical feminist thinking technology?. In H. Lutz, M. T. H. Vivar, L. Supik (Eds), Framing intersectionality: Debates on a multi-faceted concept in gender studies (pp. 207-220), Farnham: Ashgate.
Nina Lykke, (2011). This discipline which is not one: Feminist Studies as a postdiscipline. In R. Buikema, G. Griffin, N. Lykke (Eds), Theories and methodologies in postgraduate feminist research: Researching differently (pp. 137-150). London: Routledge.
MacKinnon, C. (1982). Feminism, marxism, method, and the state: An agenda for theory. In N. Keohane, M. Rosaldo, B. Gelpi (Eds), Feminist theory. Brighton: Harvester Press.
Maloutas, M. (2005). Comparing frames, framing comparisons: Greece/EU frames on gender inequality in politics. The Greek Review of Social Research, 117, pp. 149-168.
May, V. (2015). Pursuing intersectionality, unsettling dominant imaginaries. New York: Routledge.
Maynard, M. and Purvis, J. (1994). Researching women's lives from a feminist perspective. London: Taylor and Francis.
McCall, L. (2005). The complexity of intersectionality. Signs, 30 (3), pp. 1771-1800.
Michailidou, M. (2018). Feminist methodologies for the study of digital worlds. International Journal of Media and Politics, 14(1): 19-33.
Nash, J. (2008), Re-thinking intersectionality. Feminist Review, 89, pp. 1-15.
Nash, J. (2016). Feminist originalism: Intersectionality and the politics of reading. Feminist Theory, 17 (1), pp. 3-20.
Nash, J. (2019). Black feminism reimagined: After intersectionality. Durham and London: Duke University Press.
Omi, M. and Winant, H. (1986/2015). Racial formations in the United States, 3rd ed. New York and London: Routledge.
Phoenix, A. (1987). Theories of gender and black families. In G. Weiner and M. Arnot (Eds), Gender under scrutiny (pp. 51-63), London: Hutchinson.
Prins, B. (2006). Narrative accounts of origins. A blind spot in the intersectional approach?. European Journal of Women’s Studies, 13(3), pp. 277-290.
Puar, J. K. (2012). «I would rather be a cyborg than a goddess»: Becoming-intersectional in assemblage theory. PhiloSOPHIA, 2 (1), pp. 49-66.
Rubin, G. (1975). The Traffic in women: Notes on the political economy of sex. In R. R. Reiter (Ed.), Toward an anthropology of women (pp. 157-210). New York: Monthly Review Press.
Roberts, H. (Ed.) (1981). Doing feminist research. London: Routledge and Kegan Paul.
Rosenberg, K. and Howard, J. (2008). Finding feminist sociology: A review essay. Signs, 33 (3), pp. 675-696.
Scott, J. (1997). Rereading the history of feminism. In Only paradoxes to offer (pp. 1-18). Harvard, MA: Harvard University Press.
Skeggs, B. (1997). Formations of class and gender: Becoming respectable, London: Sage.
Smith, D. E. (1974). Women's perspective as a radical critique of sociology. Sociological inquiry, 44 (1), pp. 7-13.
Stacey, J. and Thorne, B. (1985). The missing feminist revolution in sociology. Social Problems, 32 (4), pp. 301–16.
Stacey, J. and Thorne, B. (1996). Is sociology still missing its feminist revolution? Perspectives: The ASA Theory Section Newsletter, 18 (3), pp. 1-3.
Stanley, L. and Wise, S. (1983). Breaking out. London: Routledge and Kegan Paul.
Staunaes, D. (2003). Where have all the subjects gone? Bringing together the concepts of intersectionality and subjectification. Nora, 11 (2), pp. 101-110.
Stoelzer, M. and Yuval-Davis, N. (2002). Standpoint theory, situated knowledge and the situated imagination. Feminist Theory, 3 (3), pp. 315-333.
Stratigaki M. (2012). Gendering the social policy agenda: Anti-discrimination, social inclusion and social protection. In G. Abels G., J. M. Mushaben (Eds), Gendering the European Union (pp. 169-186). London: Palgrave Macmillan.
Tomlinson, B. (2018). Category anxiety and the invisible white woman: Managing intersectionality at the scene of argument. Feminist Theory, 19 (2), pp. 145-164.
Tomlinson, B. (2019). Undermining intersectionality: The perils of powerblind feminism. Philadelphia, PA: Temple University Press.
Vaiou, D. (2018). Intersectionality: old and new endeavours?. Gender, Place & Culture, 25 (4), pp. 578-584.
Valentine, G. (2007). Theorising and researching intersectionality: A challenge for feminist geography. The Professional Geographer, 59, pp. 10-21.
Verloo, M. (2006). Multiple inequalities, intersectionality and the European Union. European Journal of Women’s Studies, 13 (3), pp. 211-228.
Lombardo, E., and Verloo, M. (2009). Institutionalizing intersectionality in the European Union? Policy developments and contestations. International Feminist Journal of Politics, 11 (4), pp. 478-495.
Walkerdine, V. and Lucey, H. (1989), Democracy in the kitchen, London: Virago.
West, C. and Fenstermaker, S. (1995). Doing difference. Gender & Society, 9(1), pp. 8-37.
Yuval-Davis, N. (2006). Intersectionality and feminist politics. European Journal of Women’s Studies, 13 (3), pp. 193-209.
Yuval-Davis, N. (2011). The politics of belonging: Intersectional contestations. London: Sage.
Yuval-Davis, N. (2015). Situated intersectionality and social inequality. Raisons politiques, 58, pp. 91-100.