Η μνήμη της κρίσης: Κοινωνικές συνιστώσες της οικονομικής ύφεσης στον επιστημονικό και βιωματικό λόγο
Δημοσιευμένα:
Jan 27, 2021
Λέξεις-κλειδιά:
κρίση μνήμη Λόγος αφήγηση Ελλάδα
Περίληψη
Το παρόν άρθρο βασίζεται σε μια διευρυμένη αντίληψη των κρίσεων ως πρωταρχικά κοινωνικών φαινομένων. Εστιάζοντας στη λογοθετική δυναμική της ελληνικής κρίσης, προτείνει μια μεθοδολογική προσέγγιση που βασίζεται στη συγκριτική ερμηνεία των λόγων για την «κρίση» ως αναλυτική κατηγορία και κοινωνικό φαινόμενο, καθώς και στις συγκλίνουσες ή/και αποκλίνουσες αναφορές των βιωματικών μαρτυριών και της επιστημονικής αρθρογραφίας σχετικά με τις πολλαπλές όψεις της. Προσεγγίζοντας την ελληνική κρίση σημειολογικά, ως πεδίο διαμόρφωσης εννοιών και αντιλήψεων, ανατρέχουμε σε δημοσιεύσεις που υποδεικνύουν την πολυπλοκότητα των επιπτώσεών της στην καθημερινότητα, επιχειρώντας να αναδείξουμε τους τρόπους με τους οποίους το κοινωνικό στίγμα της κρίσης αποδίδεται στον επιστημονικό λόγο. Παράλληλα, αξιοποιώντας το πρωτογενές υλικό που έχει συγκεντρωθεί από τις Ομάδες Προφορικής Ιστορίας, αναζητούμε το αποτύπωμα της κρίσης στις μαρτυρίες και τους όρους διαμόρφωσης του συλλογικού αφηγήματος για την κρίση, υπό το πρίσμα των εγγενών χαρακτηριστικών της ελληνικής κοινωνίας και της κοινωνικής συνείδησης των μελών της.
Λεπτομέρειες άρθρου
- Πώς να δημιουργήσετε Αναφορές
-
Souyioultzoglou, I., & Angelaki, M. (2021). Η μνήμη της κρίσης: Κοινωνικές συνιστώσες της οικονομικής ύφεσης στον επιστημονικό και βιωματικό λόγο. Επιθεώρηση Κοινωνικών Ερευνών, 156, 87–117. https://doi.org/10.12681/grsr.25948
- Τεύχος
- 2021: 156
- Ενότητα
- Άρθρα
Αυτή η εργασία είναι αδειοδοτημένη υπό το CC Αναφορά Δημιουργού – Μη Εμπορική Χρήση 4.0.
Οι συγγραφείς των άρθρων που δημοσιεύονται στην Επιθεώρηση Κοινωνικών Ερευνών διατηρούν τα δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας επί των άρθρων τους, δίνοντας στο περιοδικό το δικαίωμα της πρώτης δημοσίευσης. Άρθρα που δημοσιεύονται στην Επιθεώρηση Κοινωνικών Ερευνών διατίθενται με άδεια Creative Commons 4.0 και σύμφωνα με την άδεια μπορούν να χρησιμοποιούνται ελεύθερα, με αναφορά στο/στη συγγραφέα και στην πρώτη δημοσίευση για μη κερδοσκοπικούς σκοπούς.
Το Εθνικό Κέντρο Κοινωνικών Ερευνών διατηρεί το δικαίωμα να δημοσιεύει, να αναπαραγάγει, να παρουσιάζει στο κοινό, να διανέμει και χρησιμοποιεί άρθρα που δημοσιεύονται στην Επιθεώρηση Κοινωνικών Ερευνών σε οποιοδήποτε μέσο και μορφή είτε μεμονωμένα είτε ως μέρη συλλογικών έργων, για όλο τον χρόνο διάρκειας προστασίας της πνευματικής ιδιοκτησίας και για όλες τις χώρες του κόσμου. Αυτό περιλαμβάνει ενδεικτικά και όχι αποκλειστικά το δικαίωμα δημοσίευσης των άρθρων σε τεύχη της Επιθεώρησης Κοινωνικών Ερευνών, αναπαραγωγής και διανομής μεμονωμένων αντιγράφων των άρθρων, αναπαραγωγής ολόκληρων των άρθρων σε άλλη έκδοση του Εθνικού Κέντρου Κοινωνικών Ερευνών, καθώς και αναπαραγωγής και διανομής των άρθρων ή περίληψης αυτών με χρήση πληροφορικού συστήματος αποθετηρίου.
Λήψεις
Τα δεδομένα λήψης δεν είναι ακόμη διαθέσιμα.
Αναφορές
Αθήνα 9.84 (2018, 21 Αυγούστου). Οι αντιδράσεις των κομμάτων για το διάγγελμα Αλ. Τσίπρα. https://www.athina984.gr/2018/08/21/oi-antidraseis-ton-kommaton-gia-to-diaggelma-al-tsipra/
Αθηναϊκό – Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων. (2018, 21 Αυγούστου). Αλ. Τσίπρας: Η Ιθάκη είναι μόνο η αρχή. https://www.amna.gr/home/article/285605/Al-TsiprasI-Ithaki-einai-mono-i-archi-binteo
Βερβενιώτη, Τ. (2016). Οι ομάδες προφορικής ιστορίας, εν μέσω Κρίσης και Ιστορίας. Στο Ρ. Μπουσχότεν, Τ. Βερβενιώτη, Δ. Λαμπροπούλου, Μ. Μούλιου, Π. Χαντζαρούλα (επιμ.), Η μνήμη αφηγείται την πόλη. Προφορική ιστορία και μνήμη του αστικού χώρου, (σελ. 327-345). Αθήνα: Πλέθρον.
Νέα Ελληνική Τηλεόραση (ΝΕΤ). (2010, 23 Απριλίου). Δελτίο Ειδήσεων. https://archive.ert.gr/74630/#
Ομάδες Προφορικής Ιστορίας. Κεντρικός ιστότοπος http://oralhistorygroups.gr/
Commonality (2018, 27 Σεπτεμβρίου). Πανελλαδική Σύσκεψη Μελών Πρωτοβουλίας 53+- Για ένα νέο αριστερό ριζοσπαστικό κύμα. https://commonality.gr/panelladiki-syskepsi-protovoylias-melon-53-gia-ena-neo-aristero-rizospastiko-kyma/
Liberal (2018, 31 Οκτωβρίου). Χρ. Σιμορέλης (ΣΥΡΙΖΑ) «Δεν τελείωσε η λιτότητα με την έξοδο από τα Μνημόνια». https://www.liberal.gr/politics/chr-simorelis-suriza-den-teleiose-i-litotita-me-tin-exodo-apo-ta-mnimonia/226286
Arampatzi, A. (2018). Constructing solidarity as resistive and creative agency in austerity Greece. Comparative European Politics, 16 (1), pp. 50-66. doi: /10.1057/s41295-016-0071-9
Benwell, B. and Stokoe, E. (2006). Discourse and identity. Edinburgh University Press.
Capelos, T. and Exadaktylos, T. (2015). The good, the bad, and the ugly: Stereotypical representations of the Greek debt crisis. In G. Karyotis and R. Gerodimos (Εds.), The politics of extreme austerity: Greece beyond the crisis (pp. 46-70). Basingstoke: Palgrave Macmillan
Capelos, T., and Exadaktylos, T. (2017). Feeling the pulse of the Greek debt crisis: Affect on the web of blame. National Identities, 19 (1), pp. 73-90. doi: 10.1080/14608944.2015.1113241
Carter, E. and Hirschkop, K. (1997). Editorial. Cultural memory, new formations. Winter 1996, pp. v-vii.
Chalari, A. (2014a). The subjective experience of three generations during the Greek economic crisis. World Journal of Social Science Research, 1 (1), pp. 89-109.
Chalari, A. (2014b). Transformations in modern Greek society: Subjective experiences of the Greek crisis. In Social issues in focus: New Generation research on a changing Greece (pp. 99-118). Athens: Economia Publishing.
Chatzidakis, A. (2014). Athens as a failed city of consumption. Ιn J.K. Brekke, D. Dalakoglou, C. Filippidis, and A. Vradis (Eds.) Crisis-Scapes, Athens and beyond (pp. 33-41). Athens: Synthesi.
Christopoulos, A. G., Kalantonis, P., Stavroulakis, D., and Katsikides, S. (2014). The migration of Greek scientists abroad and the phenomenon of brain drain in the current crisis. International Journal of Business, Humanities and Technology, 4 (2), pp. 106-114.
Dagoumas, A. and Kitsios, F. (2014). Assessing the impact of the economic crisis on energy poverty in Greece. Sustainable Cities and Society, 13, pp. 267-278.
Daskalaki, M., Fotaki, M., and Sotiropoulou, I. (2019). Performing values practices and grassroots organizing: The case of solidarity economy initiatives in Greece. Organization Studies, 40 (11), pp. 1741-1765. doi: /10.1177/0170840618800102
Delich, F. (2004). The social construction of memory and forgetting. Diogenes, 51 (1), pp. 65-75.
Di Mascio, F., and Natalini, A. (2015). Fiscal retrenchment in Southern Europe: Changing patterns of public management in Greece, Italy, Portugal and Spain. Public Management Review, 17 (1), pp. 129-148. doi: 10.1080/14719037.2013.790275
Drakaki, M. and Tzionas, P. (2017). Community-based social partnerships in crisis resilience: a case example in Greece. Disaster Prevention and Management, 26 (2), pp. 203-216. doi: /10.1108/DPM-09-2016-0190
Efthimiou, D. and Antoniou, C. (2017) Understanding the effects of economic crisis on public transport users’ satisfaction and demand, Transport Policy, 53, pp. 89-97 https://doi.org/10.1016/j.tranpol.2016.09.007
Ervasti, H., Kouvo, A. and Venetoklis, T. (2019). Social and institutional trust in times of crisis: Greece, 2002–2011. Social Indicators Research, 141 (3), pp. 1207-1231.
Fairclough, N. (1992). Discourse and social change (Vol. 10). Cambridge: Polity press.
Feindt, G., Krawatzek, F., Mehler, D., Pestel, F. and Trimçev, R. (2014). Entangled memory: Toward a third wave in memory studies. History and Theory, 53 (1), pp. 24-44.
Glynos, J., and Voutyras, S. (2016). Ideology as blocked mourning: Greek national identity in times of economic crisis and austerity. Journal of Political Ideologies, 21 (3), pp. 201-224. doi: /10.1080/13569317.2016.1207300.
Gkartzios, M. (2013). ‘‘Leaving Athens’’: Narratives of counterurbanisation in times of crisis. Journal of Rural Studies, 32, pp. 158-167. doi: /10.1016/j.jrurstud.2013.06.003.
Greek Crisis Literature Database. https://toarcheio.org/database/greek-crisis-literature/
Green, D. M. (2019). Disintegrating the dullest miracle on earth? The Greek crisis, instrumentalism and European identity. European Review, 27 (1), pp. 97-114. doi: /10.1017/S1062798718000637.
Halvorsen, K. (2016). Economic, financial and political crisis and well-being in PIGS-countries. SAGE Open. 6 (4), pp. 2-23. doi: /10.1177/2158244016675198 .
Hoelscher, S. and Alderman, D. (2004) Memory and place: geographies of a critical relationship. Social & Cultural Geography, 5 (3), pp. 347-355.
Hodgkin, K. and Radstone, S. (Eds.). (2003). Contested pasts: The politics of memory. London & New York: Routledge.
Jackson, M. (2002). The Politics of Storytelling: Violence, Transgression, and Intersubjectivity. Copenhagen, Denmark: Museum Tusculanum Press.
Kalantzis, K. (2015). “Fak Germani”: materialities of nationhood and transgression in the Greek crisis. Comparative Studies in Society and History, 57 (4), pp.1037-1069. doi:/10.1017/S0010417515000432.
Kansteiner, W. (2002). Finding meaning in memory: A methodological critique of collective memory studies. History and theory, 41 (2), pp. 179-197.
Karanikolos, M. and Kentikelenis, A. (2016). Health inequalities after austerity in Greece. International Journal for Equity in Health, 15 (83). doi: 10.1186/s12939-016-0374-0.
Keightley, Ε. (2010). Remembering research: memory and methodology in the social sciences. International Journal of Social Research Methodology, 13 (1), pp. 55-70. doi: 10.1080/13645570802605440
Knight, D. M. (2012). Turn of the screw: narratives of history and economy in the Greek crisis. Journal of Mediterranean Studies, 21 (1), pp. 53-76.
Knight, D. M. (2015). History, time and economic crisis in central Greece. New York: Palgrave McMillan.
Kokaliari, E. (2018). Quality of life, anxiety, depression, and stress among adults in Greece following the global financial crisis. International Social Work, 61 (3), pp. 410-424. doi: /107.171/0770/2002807827821861665511701
Kyriopoulos, I., Nikoloski, Z. and Mossialos, E. (2019). The impact of the Greek economic adjustment programme on household health expenditure. Social Science & Medicine, 222, pp. 274-284. doi: /10.1016/j.socscimed.2019.01.021
Ladi, S. and Tsagkroni, V. (2019). Analysing crisis parliamentary discourse in Greece: Whom should we blame?. JCMS: Journal of Common Market Studies, 57 (4), pp. 729-748. doi: /10.1111/jcms.12873
Lialiouti, Z. and Bithymitris, G. (2017). A nation under attack: Perceptions of enmity and victimhood in the context of the Greek crisis. National Identities, 19 (1), pp. 53-71. doi: /10.1080/14608944.2015.1113240.
Matsaganis, M. (2011). The welfare state and the crisis: the case of Greece. Journal of European Social Policy, 21 (5), pp. 501-512. doi: /10.1177/0958928711418858.
Neiger, M., Meyers, O. and Zandberg, E. (2011). On media memory: Collective memory in a new media age. Palgrave Macmillan.
Nora, P. (1989). Between memory and history: Les lieux de mémoire. Representations, 26 (7), pp. 7-24.
Ochs, E. and Capps, L. (2001). Living narrative: Creating lives in everyday storytelling. Cambridge, Mass.: Harvard University Press.
Ozturk, S. and Sozdemir, A. (2015). Effects of global financial crisis on Greece economy. Procedia Economics and Finance, 23, pp. 568-575.
Pagoulatos, G. and Triantopoulos, C. (2009). The return of the Greek patient: Greece and the 2008 global financial crisis. South European Society and Politics, 14 (1), pp. 35-54, doi: 10.1080/13608740902995844
Papagiannakis, A., Baraklianos, I. and Spyridonidou, A. (2018). Urban travel behavior and household income in times of economic crisis: Challenges and perspectives for sustainable mobility, Transport Policy, 65, pp. 51-60. doi: /10.1016/j.tranpol.2016.12.006
Papadaki, M. and Kalogeraki, S. (2018). Exploring social and solidarity economy (SSE) during the Greek economic crisis. Partecipazione e Conflitto, 11 (1), pp. 38-69.
Pappas, T. (2014). Populism and crisis politics in Greece. London: Palgrave McMillan.
Petrova, S. (2018). Illuminating austerity: Lighting poverty as an agent and signifier of the Greek crisis. European Urban and Regional Studies, 25 (4), pp. 360-372. doi: 10.1177/0969776417720250
Roediger, H. L. and Wertsch, J. V. (2008). Creating a new discipline of memory studies. Memory Studies, 1 (1), pp. 9-22.
Santamouris, M., Paravantis, J. A., Founda, D., Kolokotsa, D., Michalakakou, P., Papadopoulos, A. M., Kontoulis, N., Tzavali, A., Stigka, E., Ioannidis, Z., Mehilli, A. and Matthiessen, A. (2013). Financial crisis and energy consumption: A household survey in Greece. Energy and Buildings, 65, pp. 477-487.
Simou, E. and Koutsogeorgou, E. (2014). Effects of the economic crisis on health and healthcare in Greece in the literature from 2009 to 2013: A systematic review. Health Policy, 115, pp. 111-119. doi: /10.1016/j.healthpol.2014.02.002
Society of Cultural Anthropology. Beyond the Greek crisis: Histories, rhetorics, politics. https://culanth.org/fieldsights/series/beyond-the-greek-crisis-histories-rhetorics-politics
Sotiropoulos, D. A. and Bourikos, D. (2014). Economic crisis, social solidarity and the voluntary sector in Greece. Journal of Power, Politics & Governance, 2 (2), pp. 33-53.
Spyridakis, M. and Feronas, A. (2014). The impact of the economic crisis on the quality of life for residents of Attiki area. The experience from the City of Marousi. Social Cohesion and Development, 9 (1), pp. 5-28. doi: /10.12681/scad.8881
Roediger III, H. L. and Wertsch, J. V. (2008). Creating a new discipline of memory studies. Memory Studies, 1 (1), pp. 9-22.
Roussos, K. (2019). Grassroots collective action within and beyond institutional and state solutions: the (re-) politicization of everyday life in crisis-ridden Greece. Social Movement Studies, 18 (3), pp. 265-283. doi: /10.1080/14742837.2018.1562330
Terdiman, R. (1993). Present past: Modernity and the memory crisis. Cornell University Press.
Theodoropoulos, D., Kyridis, A., Zagkos, C. and Konstantinidou, Z. (2014). “Brain drain” phenomenon in Greece: Young Greek scientists on their way to immigration in an era of “crisis”. Attitudes, opinions and beliefs towards the prospect of migration. Journal of Education and Human Development, 3 (4), pp. 229-248. doi: /10.15640/jehd.v3n4a21
Tsatsanis, E., Andreadis, I. and Teperoglou, E. (2018). Populism from Below: Socio-economic and ideological correlates of mass attitudes in Greece. South European Society and Politics, 23 (4), pp. 429-450. doi: 10.1080/13608746.2018.1510635
Tziovas, D. (2017). Narratives of the Greek crisis and the politics of the past. In D. Tziovas (Ed.), Greece in crisis: The cultural politics of austerity (pp. 19-64). New York: I.B Tauris.
Tzogopoulos, G. (2013). The Greek crisis in the media: Stereotyping in the international press. Farnham: Ashgate.
Vasilopoulou, S., Halikiopoulou, D. and Exadaktylos, T. (2014). Greece in Crisis: Austerity, populism and the politics of blame. JCMS: Journal of Common Market Studies, 52 (2), pp. 388-402. doi: /10.1111/jcms.12093
Van Dijk, T. A. (Ed.) (1997). Discourse as structure and process (Vol. 1). London and Thousand Oaks: Sage.
Vradis, A., and Dalakoglou, D. (2011). Revolt and crisis in Greece: Between a present yet to pass and a future still to come. London: AK Press and Occupied London.
Wang, Q. (2008). On the cultural constitution of collective memory. Memory, 16 (3), pp. 305-317.
Wertsch, J. V. (2002). Voices of collective remembering. Cambridge: Cambridge University Press.
Wertsch, J. V. (2008). The narrative organization of collective memory. Ethos, 36 (1), pp. 120-135.
Wertsch, J. V. (2008). Collective memory. In P. Boyer and J. V. Wertsch (Eds.), Memory in mind and culture (pp. 117-136). Cambridge University Press.
Young, S. (2008). Cultural memory studies: an international and interdisciplinary handbook (Vol. 8). Walter de Gruyter.
Zestanakis, P. (2018). Online memories of 1980s–2000s lifestyle and consumption politics in Greece during the current economic crisis (2009–2015). Journal of Consumer Culture, 1469540517745708. doi: 10.1177/1469540517745708
