Η επικαιρότητα της κριτικής θεωρίας: υπάρχουν επιχειρήματα επιστημολογικής καινοτομίας;

PDF
Δημοσιευμένα: Jul 26, 2021
DOI: https://doi.org/10.12681/grsr.27620
Λέξεις-κλειδιά:
κριτική θεωρία επιστημολογία διεπιστημονικότητα διαλεκτική πολιτικός ορθολογισμός
Anastasia Marinopoulou
ΕΑΠ
https://orcid.org/0000-0003-4275-5180
Περίληψη

Σκοπός του άρθρου είναι να μελετήσει το πώς η κριτική θεωρία υιοθετεί τη μεθοδολογία της διεπιστημονικότητας ως τον καινοτόμο τρόπο ανταλλαγής επιχειρημάτων ανάμεσα στις επιστήμες και να ερευνήσει εάν υπάρχουν καινοτόμα επιχειρήματα στην επιστημολογία της κριτικής θεωρίας κατά τον εικοστό πρώτο αιώνα. Η κριτική την οποία αναπτύσσει το άρθρο επί των επιστημολογικών τάσεων της ύστερης νεωτερικότητας υποστηρίζει πως η κύρια διάκριση ανάμεσα στη σύγχρονη επιστημολογία και την κριτική θεωρία έγκειται στην κατανόηση της κανονιστικότητας και του ορθολογισμού. Η εν λόγω διάκριση μπορεί να χαρακτηρισθεί ως η «μάχη» της νεωτερικής επιστημολογίας υπέρ ή κατά του επιστημονικού και πολιτικού ορθολογισμού.

Λεπτομέρειες άρθρου
  • Ενότητα
  • Άρθρα
Creative Commons License

Αυτή η εργασία είναι αδειοδοτημένη υπό το CC Αναφορά Δημιουργού – Μη Εμπορική Χρήση 4.0.

Οι συγγραφείς των άρθρων που δημοσιεύονται στην Επιθεώρηση Κοινωνικών Ερευνών διατηρούν τα δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας επί των άρθρων τους, δίνοντας στο περιοδικό το δικαίωμα της πρώτης δημοσίευσης. Άρθρα που δημοσιεύονται στην Επιθεώρηση Κοινωνικών Ερευνών διατίθενται με άδεια  Creative Commons 4.0 και σύμφωνα με την άδεια μπορούν να χρησιμοποιούνται ελεύθερα, με αναφορά στο/στη συγγραφέα και στην πρώτη δημοσίευση για μη κερδοσκοπικούς σκοπούς.

Το Εθνικό Κέντρο Κοινωνικών Ερευνών διατηρεί το δικαίωμα να δημοσιεύει, να αναπαραγάγει, να παρουσιάζει στο κοινό, να διανέμει και χρησιμοποιεί άρθρα που δημοσιεύονται στην Επιθεώρηση Κοινωνικών Ερευνών σε οποιοδήποτε μέσο και μορφή είτε μεμονωμένα είτε ως μέρη συλλογικών έργων, για όλο τον χρόνο διάρκειας προστασίας της πνευματικής ιδιοκτησίας και για όλες τις χώρες του κόσμου. Αυτό περιλαμβάνει ενδεικτικά και όχι αποκλειστικά το δικαίωμα δημοσίευσης των άρθρων σε τεύχη της Επιθεώρησης Κοινωνικών Ερευνών, αναπαραγωγής και διανομής μεμονωμένων αντιγράφων των άρθρων, αναπαραγωγής ολόκληρων των άρθρων σε άλλη έκδοση του Εθνικού Κέντρου Κοινωνικών Ερευνών, καθώς και αναπαραγωγής και διανομής των άρθρων ή περίληψης αυτών με χρήση πληροφορικού συστήματος αποθετηρίου.

Λήψεις
Τα δεδομένα λήψης δεν είναι ακόμη διαθέσιμα.
Βιογραφικό Συγγραφέα
Anastasia Marinopoulou, ΕΑΠ
Διδάκτωρ Φιλοσοφίας. Διδάσκουσα στο Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιστήμιο
Αναφορές
Adorno, T.W. (1970). Zur Metakritik der Erkenntnistheorie, Drei Studien zu Hegel, Gesammelte Schriften, Band 5. Frankfurt am Main: Suhrkamp.
Adorno, T.W. and Horkheimer, M. (1973). Dialectic of enlightenment. London: Allen Lane.
Adorno, T.W. et al. (1976). The positivist dispute in German sociology. London: Heinemann.
Adorno, T.W. (1997). Soziologische Schriften I, Gesammelte Schriften, Band 8. Frankfurt am Main: Suhrkamp.
Adorno, T.W. (1998). Critical models. New York: Columbia University Press.
Adorno, T.W. (2005). Minima Moralia, Reflections from damaged life. London: Verso.
Adorno, T.W. (2007). Negative dialectics. New York: Continuum.
Arato, A. and Gebhardt, E. (eds) (1998). The essential Frankfurt school reader. New York: Continuum.
Austin, L.J. (1975). How to do things with words. Cambridge: Harvard University Press.
Benhabib, S. (1986). Critique, norm, and utopia. A study of the foundations of critical theory. New York: Columbia University Press.
Benhabib, S, Bonβ, W. and McCole, J. (eds.) (1993). On Max Horkheimer. Massachusetts: The MIT Press.
Benhabib, S. and Dallmayr, F. (eds.) (1995). The communicative ethics controversy. Massachusetts: The MIT Press.
Bernstein, J. (ed.) (1994). The Frankfurt school, critical assessments. Vol. I-VI. London: Routledge.
Bernstein, R.J. (1990). The restructuring of social and political theory. Pennsylvania: University of Pennsylvania Press.
Bianchin, M. (2015). From joint attention to communicative action: Some remarks on critical theory, social ontology and cognitive science. Philosophy and Social Criticism, 41 (6), pp. 593-608.
Bolz, N. (2012). Ratten im Labyrinth. Munich: Wilhelm Fink Verlag.
Chambers, S. (2015). Democracy and critique: Comments on Rainer Forst’s Justification and Critique: Towards a Critical Theory of Politics. Philosophy and Social Criticism, 41 (3), pp. 213-217.
Corchia, L., Müller-Doohm, S. und Outhwaite, W. (Hg.), (2019). Habermas global. Berlin: Suhrkamp.
Culler, J. (1985). Communicative competence and normative force. New German Critique, 35, pp. 3-26.
Forst, R. (2015). A critical theory of politics: grounds, method and aims. Reply to Simone Chambers, Stephen White and Lea Ypi. Philosophy and Social Criticism, 41(3), pp. 225-34.
Habermas, J. (1971). Knowledge and human interests. Boston: Beacon Press.
Habermas, J. (1974). Theory and practice. London: Heinemann.
Habermas, J. (1987). The philosophical discourse of modernity. Cambridge: Polity Press.
Habermas, J. (1988). On the logic of the social sciences. Cambridge: Polity Press.
Habermas, J. (2006). Political communication in media society: Does democracy still enjoy an epistemic dimension? The impact of normative theory on empirical research. Communication Theory, 16, pp. 411-426.
Hohendahl, P.U. (1982). The institution of criticism. Ithaca and London: Cornell University Press.
Hohendahl, P.U. (1985). The dialectic of enlightenment revisited: Habermas’ critique of the Frankfurt school. New German Critique, 35, pp. 3-26.
Hohendahl, P.U. and Fischer, J. (eds) (2001). Critical theory, current state and future prospects. New York: Berghahn Books.
Honneth. A. (2012). Das ich im Wir: Studien zur Anerkennungstheorie. Berlin: Suhrkamp.
Horkheimer, M. (1932). Bemerkungen über Wissenschaft und Krise. Zeitschrift für Sozialforschung, I, 1/2, pp. 1-7.
Horkheimer, M. (1938). Die Philosophie der absoluten Konzentration. Zeitschrift für Sozialforschung, VII, pp. 376-387.
Horkheimer, M. (1969). http://www.youtube.com/watch?v=KyP6li6AnE0 (retrieved June 15, 2015).
Horkheimer, M. (1972). Sozialphilosophische Studien, Aufsätze, Reden und Vorträge 1930-1972. Mit einem Annhang über Universität und Studium. Frankfurt am Main: Athenäum Fischer Taschenbuch Verlag.
Horkheimer, M. (1972). Critical theory, selected Essays. New York: Herder and Herder.
Horkheimer, M. (1974). Critique of instrumental reason. New York: Continuum.
Horkheimer, M. (1974). Eclipse of reason. New York: Seabury Press.
Horkheimer, M. (1988). Gesammelte Schriften, Band 3, Schriften 1931 – 1936. Frankfurt am Main: Fischer Taschenbuch Verlag.
Horkheimer, M. (1988). Gesammelte Schriften, Band 4, Schriften 1936 – 1941. Frankfurt am Main: Fischer.
Horkheimer, M. (1995). Between philosophy and social sciences, selected early writings. Massachusetts: The MIT Press.
Hoy, D.C. and McCarthy, T. (1996). Critical theory. Cambridge: Blackwell Publishers.
Ingram, D. (1987). Habermas and the dialectic of reason. New Haven and London: Yale University Press.
Ingram, D. (2010). Habermas. Ithaca and London: Cornell University Press.
Jaeggi, R. and Wesche, T. (2010). Was ist Kritik?. Frankfurt am Main: Suhrkamp.
Jameson, F. (2000). Late Marxism, Adorno, or, the persistence of the dialectic. London: Verso.
Jameson, F. (2002). A singular modernity, essays on the ontology of the present. London: Verso.
Keat, R. (1981). The politics of social theory. Oxford: Basil Blackwell.
Levine, S. (2010). Habermas, Kantian pragmatism, and truth. Philosophy and Social Criticism, 36 (6), pp. 677-95.
Marinopoulou, A. (2017). Critical theory and epistemology: the politics of modern thought and science. Manchester: Manchester University Press.
Marcuse, H. (1968). Reason and revolution. London: Routledge.
Marcuse, H. (1976). https://www.youtube.com/watch?v=C5PU0EASi_Q (retrieved April 10, 2019).
Moss, L. and Pavesich, V. (2011). Science, normativity and skill: reviewing the anthropological basis of critical theory. Philosophy and Social Criticism, 37 (2), pp. 139-165.
Müller-Doohm, S. (ed.) (2000). Das Interesse der Vernunft. Frankfurt am Main: Suhrkamp Verlag.
Müller-Doohm, S. (2009). Adorno, a biography. Cambridge: Polity.
Negt, O. (2010). Der Politische Mensch. Göttingen: Steidl.
O’Connor, B. (2004). Adorno’s negative dialectic, philosophy and the possibility of critical rationality. Massachusetts: The MIT Press.
Postone, M. (2015). The task of critical theory today: Rethinking the critique of capitalism and its futures. Globalization, Critique and Social Theory: Diagnoses and Challenges, 33, pp. 3-28.
Sachs, C. (2015). The ideology of modernity and the myth of the given: McDowell’s equipoise and Adorno’s cognitive utopia. Philosophy and Social Criticism, 41 (3), pp. 249-271.
Schecter, D. (2010). The critique of instrumental reason from Weber to Habermas. New York: Continuum.
Schecter, D. (2013). Critical theory in the twenty-first century. New York and London: Bloomsbury.
Schecter, D. (2019). Critical theory and sociological theory: on late modernity and social statehood. Manchester: Manchester University Press.
Stockman, N. (1983). Antipositivist theories of the sciences. Dordrecht: D. Reidel Publishing Company.
Strydom, P. (2015). The latent cognitive sociology in Habermas: Extrapolated from Between Facts and Norms. Philosophy and Social Criticism, 41 (3), pp. 273-291.
Wellmer, A. (1969). Kritische Gesellschaftstheorie und Positivismus. Frankfurt am Main: Suhrkamp Verlag.
Wellmer, A. (1972). Methodologie als Erkenntnistheorie. Frankfurt am Main: Suhrkamp Verlag.
White, S.K. (2015). Critical theory need strong foundations?. Philosophy and Social Criticism, 41(3), pp. 207-211.
Wiggershaus, R. (1998). Theodor W. Adorno. München: Verlag C. H. Beck.
Winch, P. (2008). The idea of a social science and its relation to philosophy. London: Routledge.
Zimmerli, W.C. (ed.) (1974). Wissenschaftskrise und Wissenschaftskritik. Basel: Schwabe and Co.
Zimmerli, W.C. (ed.) (1988). Technologisches Zeitalter oder Postmoderne?. Munich: Wilhelm Fink Verlag.