Η νομιμοποίηση του αντικομμουνιστικού πολιτικού λόγου στην Ελλάδα της κρίσης

PDF
Δημοσιευμένα: Ιουλ 25, 2023
DOI: https://doi.org/10.12681/grsr.34989
Λέξεις-κλειδιά:
αντικομμουνιστική κοινοτοπία, λογοϊστορική προσέγγιση, κριτική ανάλυση λόγου, τόπος, πλάνη, νομιμοποίηση
Σαλώμη Μπουκάλα
Πάντειο Πανεπιστήμιο Κοινωνικών και Πολιτικών Επιστημών
https://orcid.org/0000-0003-3912-330X
Περίληψη

Αξιοποιώντας το πλαίσιο της λογοϊστορικής προσέγγισης της κριτικής ανάλυσης λόγου και συνδυάζοντάς το με επιχειρηματολογική οπτική της αριστοτελικής σκέψης, το παρόν άρθρο επιχειρεί να αναδείξει την επικράτηση της αντικομμουνιστικής κοινοτοπίας στην ελληνική πολιτική σκηνή σε μια περίοδο που εκτείνεται από το βενιζελικό ιδιώνυμο και ιδιαίτερα μέχρι την πρόσφατη οικονομική και πολιτική κρίση. Αντλώντας από τη θεωρία της νομιμοποίησης και του ολοκληρωτισμού, στόχος μου είναι να εξηγήσω πώς ο αντικομμουνιστικός λόγος κλιμακώνεται σε περιόδους κρίσεων και εκτείνεται πέρα από τα όρια της άκρας δεξιάς, ενώ, παράλληλα, νομιμοποιείται μέσω του αρχέτυπου της «κομμουνιστικής απειλής». 

Λεπτομέρειες άρθρου
  • Ενότητα
  • Άρθρα
Creative Commons License

Αυτή η εργασία είναι αδειοδοτημένη υπό το CC Αναφορά Δημιουργού – Μη Εμπορική Χρήση 4.0.

Οι συγγραφείς των άρθρων που δημοσιεύονται στην Επιθεώρηση Κοινωνικών Ερευνών διατηρούν τα δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας επί των άρθρων τους, δίνοντας στο περιοδικό το δικαίωμα της πρώτης δημοσίευσης. Άρθρα που δημοσιεύονται στην Επιθεώρηση Κοινωνικών Ερευνών διατίθενται με άδεια  Creative Commons 4.0 και σύμφωνα με την άδεια μπορούν να χρησιμοποιούνται ελεύθερα, με αναφορά στο/στη συγγραφέα και στην πρώτη δημοσίευση για μη κερδοσκοπικούς σκοπούς.

Το Εθνικό Κέντρο Κοινωνικών Ερευνών διατηρεί το δικαίωμα να δημοσιεύει, να αναπαραγάγει, να παρουσιάζει στο κοινό, να διανέμει και χρησιμοποιεί άρθρα που δημοσιεύονται στην Επιθεώρηση Κοινωνικών Ερευνών σε οποιοδήποτε μέσο και μορφή είτε μεμονωμένα είτε ως μέρη συλλογικών έργων, για όλο τον χρόνο διάρκειας προστασίας της πνευματικής ιδιοκτησίας και για όλες τις χώρες του κόσμου. Αυτό περιλαμβάνει ενδεικτικά και όχι αποκλειστικά το δικαίωμα δημοσίευσης των άρθρων σε τεύχη της Επιθεώρησης Κοινωνικών Ερευνών, αναπαραγωγής και διανομής μεμονωμένων αντιγράφων των άρθρων, αναπαραγωγής ολόκληρων των άρθρων σε άλλη έκδοση του Εθνικού Κέντρου Κοινωνικών Ερευνών, καθώς και αναπαραγωγής και διανομής των άρθρων ή περίληψης αυτών με χρήση πληροφορικού συστήματος αποθετηρίου.

Λήψεις
Τα δεδομένα λήψης δεν είναι ακόμη διαθέσιμα.
Αναφορές
Αριστοτέλης (2004). Ρητορική. Ζήτρος.
Αριστοτέλης (1994). Τοπικά Ζ, Η, Θ, Περί Σοφιστικών Ελέγχων. Κάκτος.
Βούλγαρης, Γ., και Νικολακόπουλος, Η. (2014). Ο εκλογικός σεισμός του 2012. Στο Γ. Βούλγαρης και Η. Νικολακόπουλος (επιμ.)., 2012 Ο διπλός εκλογικός σεισμός. Θεμέλιο.
Γεωργιάδου, Β. (2019). Η άκρα δεξιά στην Ελλάδα 1965-2018. Καστανιώτης.
Γεωργιάδου, Β. (2014). H εκλογική άνοδος της Χρυσής Αυγής: Ψήφος-ρεβάνς των επισφαλών και νέες πολιτικές ευκαιρίες. Ο Εκλογικός Σεισμός του 2012. Γ. Βούλγαρης και Η. Νικολακόπουλος (Επιμ.). 2012 Ο διπλός εκλογικός σεισμός. Θεμέλιο.
Εθνική Εταιρεία (1937). Ο Κομμουνισμός στην Ελλάδα. Εκδόσεις Εθνικής Εταιρείας.
Κορμά, Λ. (2021). Πτυχές της αποκατάστασης των προσφύγων στην Ελλάδα, 1922-1930. Κέντρο Πολιτισμού, Έρευνας και Τεκμηρίωσης, Τράπεζα της Ελλάδος.
Μητσοπούλου, Α. (2014). Ο ελληνικός αντικομμουνισμός στον «Σύντομο 20ό αιώνα»: Όψεις του δημόσιου λόγου στην πολιτική, στην εκπαίδευση και στη λογοτεχνία. Επίκεντρο.
Παπαδημητρίου, Δ. (2012). Τα χρόνια της κρίσης στον Μεσοπόλεμο. Η ελληνική δημόσια συζήτηση. Ασίνη.
Ριζάς, Σ. (2021). Οι πολιτικές όψεις της κρίσης: Από τον κοινοβουλευτισμό στη δικτατορία. Στο Α. Κακριδής και Σ. Ριζάς (Επιμ.), Η κρίση του 1929 και η Ελλάδα: Οικονομικές, πολιτικές και θεσμικές όψεις (σελ. 235-253). Κέντρο Πολιτισμού, Έρευνας και Τεκμηρίωσης, Τράπεζα της Ελλάδος.
Στεφάνου, Σ. (Επιμ.). (1981). Ελευθερίου Βενιζέλου, Τα Κείμενα, τομ. Γ’. Λέσχη Φιλελευθέρων.
Arendt, H. (2004). The origins of totalitarianism. A Harvest Book.
Bar On, T. (2011). Transnationalism and the French Nouvelle Droite. Patterns of Prejudice, 45 (3), pp.199–223.doi.org/10.1080/0031322X.2011.585013
Bennett, S. (2022). Mythopoetic legitimation and the recontextualisation of Europe’s foundational myth. Journal of Language & Politics, 21 (2), pp. 370-389. doi.org/10.1075/jlp.21070.ben
Berger, P., and Luckmann, T. (1966). The social construction of reality: The treatise in the Sociology of Knowledge. Garden City.
Boukala, S. (2021). “We need to talk about the hegemony of the left”: The normalisation of extreme right discourse in Greece. Journal of Language and Politics, 20 (3), pp. 361–382. doi.org/10.1075/jlp.19053.bou
Boukala, S. (2019). European identity and the representation of Islam in the mainstream press: Argumentation and media discourse. Palgrave.
Boukala, S. (2016). Rethinking topos in the discourse historical approach: Endoxon seeking and argumentation in Greek media discourses on “Islamist terrorism”. Discourse Studies, 18 (3), pp. 249–268. doi.org/10.1177/1461445616634550
Boukala, S. (2014). Waiting for democracy: Political crisis and the discursive (re)invention of the ‘national enemy’ in times of ‘Grecovery.’ Discourse & Society, 25 (4), pp. 483–499. doi.org/10.1177/0957926514536961
Boukala, S., and Dimitrakopoulou, D. (2017). “The politics of fear vs the politics of hope”: Analysing the 2015 Greek election and referendum campaigns. Critical Discourse Studies 14(1), pp. 39–55. doi.org/10.1080/17405904.2016.1182933
Fairclough, N. (2001). Language and power. Routledge.
Friedrich, C., and Brzezinski, Z. (1956). Totalitarian dictatorship and autocracy. Harvard University Press.
Gramsci, A. (1971). Selections from the Prison Notebooks.Lawrence and Wishart.
Griffin, R. (2000). ‘Plus .a change! The fascist pedigree of the nouvelle droite”. In Edward J. Arnold (Ed.), The developments of the radical right in France (pp. 217–252). Macmillan.
Kallis, A. (2018). Populism, sovereigntism and the unlikely re-emergence of the territorial nation-state. Fudan Journal of Humanities & Social Sciences, 11, pp. 285–302. doi.org/10.1007/s40647-018-0233-z
Krzyżanowski, M. (2020a) Normalisation and the discursive construction of “new” norms and “new” normality: discourse in the paradoxes of populism and neoliberalism. Social Semiotics. 30(4), pp. 431–448. doi.org/10.1080/10350330.2020.1766193
Krzyżanowski, Μ. (2020b). Discursive shifts and the normalisation of racism: imaginaries of immigration, moral panics and the discourse of contemporary right-wing populism. Social Semiotics, 30 (4), pp. 503–527. doi.org/10.1080/10350330.2020.1766199
Musolff, A. (2016). Political metaphor analysis: Discourses and scenarios. Bloomsbury.
Panourgia, N. (2009). Dangerous citizens. The Greek Left and the terror of the state. Fordham University Press.
Reisigl, M., and Wodak, R. (2001). Discourse and discrimination. Routledge.
Reisigl, M., and Wodak, R. (2016). The discourse-historical approach (DHA). In R. Wodak and M. Meyer (Eds.), Methods of critical discourse analysis (3rd ed.) (pp. 23–61). Sage.
Serafis, D., Kitis, D., and Assimakopoulos, S. (2022). Sailing to Ithaka: The transmutation of Greek left-populism in discourses about the European Union. Journal of Language & Politics, 21 (2), pp. 344-69. doi.org/10.1075/jlp.21063.ser
Van Eemeren, F., and Grootendorst, R. (1987). Fallacies in pragma-dialectical perspective. Argumentation, 1 (3), pp. 283–301.
Van Eemeren, F., Grootendorst, R., and Henkemans, F. (2009). Fundamentals of argumentation theory: A handbook of historical backgrounds and contemporary developments. Routledge.
Van Leeuwen, T. (2007). Legitimation in discourse and communication. Discourse & Communication, 1 (1), pp. 91-112.
Vernardakis, C. 2011. “The rise and fall of the Greek conservative party: Ideological realignments and egocentric economic voting at the dawn of the financial crisis”. Paper prepared for presentation at the 61st Political Studies Association Annual Conference, London, UK 19–21 April 2011.
Wodak, R. (2015). The politics of fear: What Right-Wing Populist Discourses Mean. Sage.
Wodak, R., and Richardson, J. (2013). European Fascism in talk & text. In R.Wodak and J. Richardson (Eds.), Analysing fascist discourse: European fascism in talk & text (pp. 1-16). Routledge.
Wodak, R., de Cillia, R., Reisigl, M., et al. (2009). The discursive construction of national identity. Edinburgh University Press.