Αυτά που μετράμε κι αυτά που μετράνε: Κατηγορίες ταυτότητας και πολιτισμού στις απογραφές πληθυσμού

PDF
Δημοσιευμένα: Ιουλ 25, 2023
DOI: https://doi.org/10.12681/grsr.35037
Λέξεις-κλειδιά:
απογραφές, ταξινόμηση, εθνοτική ταύτιση, γλώσσα, θρησκεία
Ανδρέας Νοταράς
Πάντειο Πανεπιστήμιο Κοινωνικών και Πολιτικών Επιστημών
Περίληψη

Το άρθρο αυτό προσεγγίζει το ζήτημα των ταξινομητικών κατηγοριών ταυτότητας και της συμπερίληψής τους σε απογραφές και έρευνες μέτρησης. Σε παγκόσμιο επίπεδο παρατηρούνται διαφορετικές παραδόσεις και επιλογές. Στην Ελλάδα τα στοιχεία της γλώσσας, της θρησκείας και της εθνοτικής ταύτισης απουσιάζουν από τις απογραφές. Στον επιστημονικό διάλογο έχει τονιστεί ιδιαίτερα ο επιτελεστικός χαρακτήρας της ταξινόμησης και η υποστασιοποίηση και πραγμοποίηση που παράγει η μέτρηση. Η σχετική συζήτηση αφήνει όμως αθέατες τις συνέπειες της αντίθετης επιλογής. Χρειαζόμαστε τέτοια δεδομένα και, αν ναι, με τι χαρακτηριστικά; Πώς μπορούμε να αντιμετωπίσουμε τους υπαρκτούς μεθοδολογικούς και θεωρητικούς περιορισμούς και τους πολιτικούς κινδύνους που ελλοχεύουν;

Λεπτομέρειες άρθρου
  • Ενότητα
  • Άρθρα
Creative Commons License

Αυτή η εργασία είναι αδειοδοτημένη υπό το CC Αναφορά Δημιουργού – Μη Εμπορική Χρήση 4.0.

Οι συγγραφείς των άρθρων που δημοσιεύονται στην Επιθεώρηση Κοινωνικών Ερευνών διατηρούν τα δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας επί των άρθρων τους, δίνοντας στο περιοδικό το δικαίωμα της πρώτης δημοσίευσης. Άρθρα που δημοσιεύονται στην Επιθεώρηση Κοινωνικών Ερευνών διατίθενται με άδεια  Creative Commons 4.0 και σύμφωνα με την άδεια μπορούν να χρησιμοποιούνται ελεύθερα, με αναφορά στο/στη συγγραφέα και στην πρώτη δημοσίευση για μη κερδοσκοπικούς σκοπούς.

Το Εθνικό Κέντρο Κοινωνικών Ερευνών διατηρεί το δικαίωμα να δημοσιεύει, να αναπαραγάγει, να παρουσιάζει στο κοινό, να διανέμει και χρησιμοποιεί άρθρα που δημοσιεύονται στην Επιθεώρηση Κοινωνικών Ερευνών σε οποιοδήποτε μέσο και μορφή είτε μεμονωμένα είτε ως μέρη συλλογικών έργων, για όλο τον χρόνο διάρκειας προστασίας της πνευματικής ιδιοκτησίας και για όλες τις χώρες του κόσμου. Αυτό περιλαμβάνει ενδεικτικά και όχι αποκλειστικά το δικαίωμα δημοσίευσης των άρθρων σε τεύχη της Επιθεώρησης Κοινωνικών Ερευνών, αναπαραγωγής και διανομής μεμονωμένων αντιγράφων των άρθρων, αναπαραγωγής ολόκληρων των άρθρων σε άλλη έκδοση του Εθνικού Κέντρου Κοινωνικών Ερευνών, καθώς και αναπαραγωγής και διανομής των άρθρων ή περίληψης αυτών με χρήση πληροφορικού συστήματος αποθετηρίου.

Λήψεις
Τα δεδομένα λήψης δεν είναι ακόμη διαθέσιμα.
Αναφορές
Άντερσον, Μπ. (1997). Φαντασιακές κοινότητες. Νεφέλη.
Βουλή των Ελλήνων. (2021). Έκθεση διακομματικής κοινοβουλευτικής επιτροπής για την ανάπτυξη της Θράκης.
Γαβρόγλου, Κ., Γεωργαντάς, Η. και Καϊδατζής Α. (2021). Το ιστορικό του σχεδίου συμφωνίας πολιτείας-εκκλησίας (2018-2019). Στο Κ. Γαβρόγλου (Επιμ.), Τα κοινά της παιδείας (σελ. 321-354). Θεμέλιο.
Eriksen, T. H. (2007). Μικροί τόποι μεγάλα ζητήματα. Κριτική.
Κοτζαμάνης, Β. και Παππάς, Β. (2022). Η απογραφή πληθυσμού του 2021, μια πρώτη ανάλυση των προσωρινών αποτελεσμάτων της. https://figshare.com/articles/journal_contribution/Greece_an_early_analysis_of_the_provisional_results_of_2021_census/20769589/3
Παραδέλλης, Θ. (2006). Πρόλογος. Στο Μ. Douglas (2006). Καθαρότητα και κίνδυνος. (σελ. 9-16). Πολύτροπον.
Πουλαντζάς, Ν. (2008) [1982]. Το κράτος, η εξουσία, ο σοσιαλισμός. Θεμέλιο.
Appadurai, A. (1993). Number in the colonial imagination. In C. A. Breckenridge and P. van der Veer (Εds.), Orientalism and the Postcolonial Predicament (pp. 314-343). University of Pennsylvania Press.
Ballard, R. (1997). The construction of a conceptual vision: ʻEthnic Groupsʼ in the 1991 UK Census. Ethnic and Racial Studies, 20 (1), pp. 182-194. https://www.tandfonline.com/doi/abs/10.1080/01419870.1997.9993953
Barth, F. (1969). Introduction. In F. Barth (Εd.), Ethnic Groups and Boundaries: The Social Organization of Culture Difference (pp. 9-38). Scandinavian University Press.
Billiet, J. (n.d.). Questions about national, subnational and ethnic identity (pp. 386-412).
Blum, A. (2004). Resistance to identity categorization in France. In D. I. Kertzer and D. Arel (Εds.), Census and identity: The politics of race, ethnicity and language in national censuses (pp. 121-147). Cambridge University Press.
Blum, A., and Guérin-Pace, F. (2008). From measuring integration to fighting discrimination: The illusion of "ethnic" statistics. Culture & Society, 26 (1), pp. 45-61.
Bourdieu, P. (1990). In other words – Essays toward a Reflexive Sociology. Stanford University Press.
Bourdieu, P. (1991). Language and symbolic power. Polity Press.
Bourdieu, P. (2014). On the State: Lectures at the College de France 1989–1992. Polity Press.
Brubaker, R. (1992). Citizenship and nationhood in France and Germany. Harvard University Press.
Brubaker, R. (2004). Ethnicity without groups. Harvard University Press.
Brubaker, R. (2009). Ethnicity, race, and nationalism. Annual Review of Sociology, 35, pp. 21–42. https://www.annualreviews.org/doi/abs/10.1146/annurev-soc-070308-115916
Brubaker, R. (2013). Categories of analysis and categories of practice: a note on the study of Muslims in European countries of immigration. Ethnic and Racial Studies, 36 (1), pp. 1-8. doi/abs/10.1080/01419870.2012.729674
Callister, P., Didham, R., and Kivi, A. (2009). Who are we? The conceptualization and expression of ethnicity. Official Statistics Series, 4.
Desrosières, A. (1993). La politique des grands nombres: histoire de la raison statistique. La Découverte.
Ellen, R. (1979). Introductory Essay. In R. Ellen, D. Reason (Eds.), Classifications in their Social Context.
Farkas, L. (2017). Data collection in the field of ethnicity. European Commission.
Felouzis, G. (2008). L’usage des catégories ethniques en sociologie. Revue Française de Sociologie, 49 (1), pp. 127-132. doi/10.3917/rfs.491.0127
Foucault, M. (1991). Governmentality. In G. Burchell, C., Gordon, P. Miller (Eds.), The Foucault Effect: Studies in govermentality (pp. 87-104). University of Chicago Press.
Glazer, N. (1997). We are all multiculturalists now. Harvard University Press.
Goldberg, D., T. (1997). Racial subjects: Writing on race in America. Routledge.
Grommé, F., and Scheel, S. (2020). Doing statistics, enacting the nation: The performative powers of categories. Nations and Nationalism, 26, pp. 576-593.
https://doi.org/10.1111/nana.12596
Hacking, I. (2016). Biopower and the Avalanche of Printed Numbers. In V., W. Cisney and N. Morar (Eds.), Biopower: Foucault and beyond (pp. 279-295). University of Chicago Press.
Hall, S. (1997). Introduction: Who needs “identity”?. In S. Hall, and P. D. Gay (Eds.), Questions of cultural identity. Sage Publications.
Hirschman, Ch. (1987). The meaning and measurement of ethnicity in Malaysia: An analysis of census classifications. Journal of Asian Studies, 46 (3), pp. 555-582.
Jenkins, R. (2008). Rethinking ethnicity. Sage.
Jørgensen, M., B. (2012). Categories of difference in science and policy – reflections on academic practices, conceptualizations and knowledge production. Qualitative
Studies, 3 (2), pp. 78-96.
Kertzer, D., I., and Arel, D. (Eds.) (2004). Census and identity: The politics of race, ethnicity and language in national censuses. Cambridge University Press.
Labbé, M. (2009). Statistique ethnique, légitimité politique et changement de régime. Critique Internationale, 45 (4), pp. 9-18. https://doi.org/10.3917/crii.045.0009
Le Bras, H. (1998). Le démon des origines : démographie et extrême droite. Editions de l'Aube.
Morning, A. (2015). Ethnic classification in global perspective: A cross-national Survey of the 2000 Census Round. In P. Simon, V. Piché and A. A. Gagnon (Eds.), Social statistics and ethnic diversity (pp. 17-37). Springer.
Mylonas, H. (2015). Methodological problems in the study of nation-building: Behaviorism and historicist solutions in political science. Social Science Quarterly, 96 (3), pp. 740–758. https://doi.org/10.1111/ssqu.12189
Mylonas, H. (2021). Is it possible to capture multiple/dynamic ethnic and national identities with quantitative data?. Nations and Nationalism, 27, pp. 22-40. https://doi.org/10.1111/nana.12688
Petersen, W. (2012). Ethnicity counts. Routledge.
Pfefferkorn, R. (2019). Retour sur la controverse française autour des «statistiques ethniques». Raison présente, 211 (3), pp. 5-15. https://doi.org/10.3917/rpre.211.0005
Rapport, N., Overing, J. (2000). Social and Cultural Anthropology: The key concepts. Routledge.
Ruppert, E., and Scheel, S. (Eds.) (2021). Data practices: Making up a European people. Goldsmiths Press.
Schnapper, D. (2007). Qu’est-ce que l’intégration?. Paris: Gallimard.
Scott, James C. (1998). Seeing like a state. Yale University Press.
Scott Wallach, J. (1988). Gender and the politics of history. Columbia University Press.
Simon, P. (2008). Les statistiques, les sciences sociales françaises et les rapports sociaux ethniques et de «race». Revue Française de Sociologie, 49 (1), pp. 153-162. doi/10.3917/rfs.491.0153
Simon, P. (2012). Collecting ethnic statistics in Europe: a review. Ethnic and Racial Studies, 35 (8), pp. 1366-1391. https://doi.org/10.1080/01419870.2011.607507
Simon, P. (2015). The choice of ignorance: The debate on ethnic and racial statistics in France. In P. Simon, V. Piché and A. A. Gagnon (Eds.), Social statistics and ethnic diversity (pp. 65-87). Springer.
Starr, P. (1987). The Sociology of official statistics. In W. Alonso and P. Starr (Eds.), The politics of numbers (pp. 7-57). Russel Sage Foundation.
Thompson, D. (2015). The ethnic question: Census politics in Great Britain. In P. Simon, V. Piché and A. A. Gagnon (Eds.), Social statistics and ethnic diversity (pp. 111-173). Springer.
Todorov, T. (2010). The fear of barbarians: beyond the clash of civilizations. Chicago University Press.
Tribalat, M. (1995). Faire France : une grande enquête sur les immigrés et leurs enfants. La Découverte.
UNECE (2015). Recommendations for the 2020 Censuses of Population and Housing.
United Nations (2008). Principles and Recommendations for Population and Housing Censuses.
Urla, J. (1993). Cultural politics in an age of statistics: numbers, nations, and the making of Basque identity. American Ethnologist, 20 (4), pp. 818-843.
Wacquant, L. (2013). Symbolic power and group-making: On Pierre Bourdieu’s reframing of class. Journal of Classical Sociology, 13 (2), pp. 274-291. https://doi.org/10.1177/1468795X12468737
Williams M., and Husk, K. (2013). Can we, should we, measure ethnicity?. International Journal of Social Research Methodology, 16 (4), pp. 285-300. https://doi.org/10.1080/13645579.2012.682794
Yanow, D. (2015). Constructing race and ethnicity in America. Routledge.
Τα περισσότερο διαβασμένα άρθρα του ίδιου συγγραφέα(s)